Akromegali hastalığı nedir, belirtileri neler?

Akromegali, hipofiz bezinin çok büyüme hormonu salgılaması sonucu ortaya çıkan bir hormonal hastalıktır. Bu durum, çoklukla hipofiz bezinde bulunan bir tümörün neden olduğu fazla büyüme hormonu üretimiyle alakalı olabiliyor. Akromegali belirtileri vakitle yavaşça ortaya çıkar ve el ve ayaklarda büyüme, yüz kemiklerinde genişleme, ses kalınlaşması, deri kalınlaşması üzere belirtiler gözlemleniyor. Tedavi seçenekleri ortasında cerrahi müdahale, ilaç tedavisi ve radyoterapi yer alıyor. Erken teşhis ve uygun tedavi ile akromegali semptomları denetim altına alınabilir ve hayat kalitesi iyileştirilebilir.

AKROMEGALİ NEDİR?

Akromegali, hipofiz bezi tarafından salgılanan büyüme hormonu (GH) fazla üretildiğinde ortaya çıkan bir hormonal bozukluktur. Bu durumda beden, olağandan daha fazla büyüme hormonu üretir. Ekseriyetle hipofiz bezinde yer alan bir tümörden kaynaklanır.

Akromegali, çocukluk ve ergenlik devrinde büyüme plakalarının kapanmasından sonra ortaya çıkan bir durumdur. Büyüme hormonu, iskelet, organlar ve dokuların büyümesini ve gelişimini sağlar. Lakin çok üretildiğinde, bedende çok büyümeye neden olur.

AKROMEGALİ BELİRTİLERİ NELER?

Akromegali belirtileri vakitle yavaşça ortaya çıkar. Bu belirtiler şunları içerebilir:

El ve ayaklarda büyüme: El ve ayak kemikleri kalınlaşır, parmaklar genişler. Ayakkabı ve eldivenlerin boyutu değişebilir.

Yüz kemiklerinde genişleme: Çene, alın, burun ve elmacık kemiklerinde büyüme ve genişleme görülebilir. Bu, yüz çizgilerinin değişmesine ve daha kabarık bir yüz görünümüne neden olabilir.

Diş sorunları: Dişler ortasında boşluklar oluşabilir ve dişler ortasındaki ara artabilir. Bu da çiğneme ve konuşma zorluklarına yol açabilir.

Ses kalınlaşması: Büyüme hormonu, ses tellerinin kalınlaşmasına neden olabilir. Bu, sesin daha kalın ve daha derin çıkmasına yol açabilir.

Deri kalınlaşması: Cilt daha kalın hale gelir ve kabalaşır. Yüzde kırışıklıklar ve deri kalınlaşması görülebilir.

Baş ağrısı: Hipofiz bezinin büyümesi ve tümörün baskı yapması baş ağrısına neden olabilir.

Görme bozuklukları: Büyüyen hipofiz bezi, optik sonlara baskı yapabilir ve görme bozukluklarına, bilhassa yan görme kaybına neden olabilir.

Eklem ağrısı ve sertlik: Büyüme hormonu düzeyleri eklemlerde ağrı, sertlik ve şişmeye neden olabilir.

Uyku apnesi: Büyüme hormonu fazlası, uyku sırasında teneffüs sorunlarına yol açabilir. Bu da uyku apnesi olarak isimlendirilen bir duruma neden olabilir.

Hormonal dengesizlikler: Akromegali, öteki hormonların da etkilenmesine neden olabilir. Bu nedenle, bayanlarda adet düzensizlikleri, erkeklerde ise cinsel işlev bozuklukları görülebilir.

AKROMEGALİ TEDAVİSİ NASIL UYGULANIR?

Akromegali tedavisi, ekseriyetle hipofiz tümörünün denetim altına alınması ve büyüme hormonu düzeylerinin düşürülmesi üzerine odaklanır. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

Cerrahi müdahale: Hipofiz tümörünün çıkarılması emeliyle cerrahi bir operasyon gerçekleştirilebilir. Transsfenoidal cerrahi ismi verilen bir sistem kullanılarak, burun yahut ağız yoluyla hipofiz bezine erişim sağlanır ve tümör çıkarılır. Cerrahi, tümörün boyutuna, yerine ve hastanın genel sıhhat durumuna bağlı olarak kıymetlendirilir.

İlaç tedavisi: Büyüme hormonu düzeylerini düşürmek için ilaçlar kullanılabilir. Somatostatin analogları (örneğin, octreotide yahut lanreotid), büyüme hormonu salınımını azaltabilir ve belirtileri hafifletebilir. Dopamin agonistleri (örneğin, bromokriptin yahut kabergolin), birtakım durumlarda büyüme hormonu salınımını denetim altına alabilir. İlaç tedavisi, cerrahi müdahaleye uygun olmayan yahut cerrahi sonrası ek tedavi olarak kullanılabilir.

Radyoterapi: Cerrahi ve ilaç tedavisine ek olarak, hipofiz tümörünün denetim altına alınması için radyoterapi (ışın tedavisi) uygulanabilir. Radyoterapi, yüksek güçlü ışınlar kullanarak tümör hücrelerini gaye alır ve büyümelerini denetim altına alır. Radyoterapi ekseriyetle uzun vadeli sonuçlar için kullanılır ve tesiri vakit alabilir.

Tedavi seçeneği hastanın durumuna, tümörün boyutuna, semptomların şiddetine ve hastanın tercihlerine bağlı olarak belirlenir. Akromegali tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve endokrinologlar, nöroşirurjiler, radyoterapistler ve öbür sıhhat uzmanları ortasında işbirliği yapılır.

Tedavi sonrası, hastalar ekseriyetle nizamlı takip ve denetimlerden geçerler. Büyüme hormonu düzeyleri, tümörün tekrarlaması yahut denetimsiz büyümesini izlemek için nizamlı olarak denetim edilir. Tedavi edilmemiş akromegali, kalp hastalığı, diyabet, eklem sorunları ve öbür sıhhat sıkıntılarına yol açabilir. Bu nedenle, tedavi sürecinin yakından izlenmesi değerlidir.