Birinci sentetik insan embriyosu etik problemleri gündeme getiriyor
Sadece birkaç günlük yahut haftalık olan sentetik embriyolar, araştırmacıların insan gelişiminin en erken kademelerini incelemelerine ve gebelik kaybını açıklamalarına yardımcı olabilir.
Şu anda kimse onları bir bebeğe dönüştürmeyi önermiyor. Ancak süratli ilerleme süreci, bunların etik ve yasal olarak nasıl ele alınması gerektiği konusundaki tartışmaları geride bıraktı.
Francis Crick Enstitüsü’nden Prof. James Briscoe, kamuoyu üzerinde “caydırıcı bir etkiden” kaçınmak için alanın “temkinli, dikkatli ve şeffaf bir formda ilerlemesi” gerektiğini söyledi.
İnsan sentetik embriyolarının gelişimi, Memleketler arası Kök Hücre Araştırmaları Derneği’nin yıllık toplantısında duyuruldu.
Sentetik embriyolar, embriyoların birebiri olmaktan çok araştırma maksadıyla embriyolara benzedikleri için “embriyo modelleri” olarak da bilinirler.
Çalışma, Cambridge Üniversitesi ve California Teknoloji Enstitüsü’nden Prof. Magdalena Zernicka-Goetz’in laboratuvarlarında gerçekleşti.
GEBELİK DENEMELERİ BAŞARISIZ
Sentetik embriyoların yumurta ve sperm füzyonundan çok bir kök hücreden yapılması prensibinin dışında, çeşitli etik tartışmalar da beraberinde geliyor.
Kök hücreler bedendeki rastgele bir hücre tipi olma kapasitesine sahiptir ve yanlışsız biçimde ikna edilirlerse embriyo oluşturmaya ikna edilebilirler.
Çin’deki bilim insanları sentetik maymun embriyolarını dişi maymunlara yerleştirdiler fakat tüm gebelikler başarısız oldu.
Sentetik embriyolar, olağan embriyolarla tam olarak birebir formda davranmazlar. Ve araştırmalarda kullanımlarının nasıl yönetilmesi gerektiği açık değildir.
Prof. Briscoe şunları söyledi: “İnsan embriyolarının kök hücreden türetilmiş modelleri insan embriyolarını ne kadar yakından yansıtıyorsa, bunların nasıl kullanıldığına dair net düzenlemelere ve yönergelere sahip olmak o kadar değerlidir.”
14 GÜN KURALI
Çoğu ülke, insan embriyosu araştırmalarında 14 gün kuralını kullanır. Bu, bir insan yumurtasının döllenmesiyle oluşturulan embriyonun 14 gün boyunca büyümesini sağlar.
Ancak bu “embriyo modelleri” yasal olarak “embriyo” değildir ve tıpkı maddelere tabi değildir.
Birmingham Üniversitesi’nden Dr. İldem Akerman da, “Bu bulgular, yakında bu hücreleri 14 günlük sonun ötesine büyütmek için teknolojiyi geliştireceğimizi ve potansiyel olarak insan gelişimine daha fazla içgörü kazandıracağımızı gösteriyor. Yine de, bir şeyi yapabilme yeteneği, onu yapmayı haklı çıkarmaz.” dedi.
