Sıhhatimizi âlâ bakterilere borçluyuz
Bağırsak florası başka ismiyle mikrobiyota, bağırsaklarda bulunan canlı organizma bütünlüğüdür. Bunlar güzel ve berbat bakteriler olarak isimlendirilir ve kendi içlerinde bir istikrardadır. Bedende 100 trilyon (yaklaşık 1,5 kilo) bakteri bulunur ve bu bakterilerin yüzde 70’i bağırsaklardadır. “Bilimsel araştırmalar birçok hastalığın bağırsaklardaki düzgün bakterilerin azalmasıyla ortaya çıktığını gösteriyor” diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bağırsak sıhhatimizin genel beden sıhhatimize tesirlerini şöyle anlattı:
Prof. Dr. Osman Erk
Bakteri istikrarı çok önemli
Bağırsaktaki mikroorganizmaların hepsine birden bağırsak florası ya da mikrobiyota ismi verilir. Bağırsak florasının büyük çoğunluğu (yüzde 80) faydalı bakterilerden, yüzde 20 kadarı potansiyel makûs bakterilerden, maya ve mantarlardan oluşur (E.coli, kandida gibi). Bu oranın berbat bakteriler lehine değişmesi sıhhatimizi tehlikeye sokar. Zira bağırsaklarımızdaki yeterli bakterilerin oluşturduğu mikrobiyota bağırsak hücrelerinin üzerinde bariyer oluşturarak dış etraftan gelen toksik unsurların, yabancı unsurların ve bakterilerin bedene ziyan vermesini önler. Özetle güzel bakteriler bedenin en değerli güvenlik bariyeridir. Bu bariyer bozulursa ziyanlı hususlar, makus bakteriler ve mantarlar bedene ve kan sirkülasyonuna girerek çeşitli hastalıklara yol açar.
BU HASTALIKLARA DİKKAT!
Bilimsel araştırmalara nazaran bağırsaklarımızdaki makus bakterilerin sayısı arttıkça kimi hastalıklara yakalanma riskimiz de artar. İşte o hastalıklar:
Sızıntılı bağırsak sendromu
Yanlış beslenme (fazla kalori alma, fazla şekerli ve işlenmiş besin tüketmek), antibiyotikler, antiromatizmal ilaçlar, kortizon tipi ilaçlar, ağrı kesiciler ve kanser ilaçları bağırsaklardaki uygun bakterilerle makus bakteriler ortasındaki dengeyi bozarak, düzgün bakterilerin oluşturduğu güvenlik bariyerini zayıflatır. Bu yüzden hastalık yapan mikroorganizmaların ve toksik unsurların bedene girişine neden olabilir. Bağırsak geçirgenliğinin bozulduğu bu duruma sızıntılı bağırsak sendromu denir. Bu durum çoklukla düzgün tanımlanamayan bağırsak şikayetlerine, karın ağrısına, yorgunluğa, baş ağrısına, alerjik tepkilere ve romatizmal hastalıklara neden olabilir.
Obezite
Eşit ölçüde kalori tüketip, tıpkı fizikî aktivitede bulunan insanların farklı kilolarda olmaları bilinen bir konudur. Bu farkı yaratan bağırsaklarda bulunan bakterilerin sayı ve cinsidir. Tahıl, meyve, zerzevat ve baklagillerdeki kompleks karbonhidratları sindirebilme yeteneğine sahip iki büyük âlâ bakteri kümesi içinde yer alan firmicutes çeşidi bakteriler kompleks karbonhidratları daha fazla kolay şekere dönüştürme yeteneğine sahiptir. Firmicutes bakteriler fazla ise daha fazla karbonhidrat sindirilir, emilir ve kilo alınmış olur. Bakteriodes tipi bakterilerin ise kompleks karbonhidratları sindirme yeteneği daha azdır. Bir bireyde ne kadar çok Bacteroides varsa, obezite ihtimali o kadar düşüktür.
Kanser
Bağırsaklarda emilemeyen karbonhidrat ve liflerin bağırsak mikroflorasındaki âlâ bakteriler tarafından işlenmesi sonucu ortaya çıkan kısa zincirli yağ asitleri bağırsak hücrelerinin beslenmesi, yenilenmesi üzerinde olumlu tesire sahiptir ve kalın bağırsaklarda kanser gelişimini engelleyici tesir göstermektedir.
Diyabet
Günümüzde makus bakterilerin diyabet oluşumunda rol oynadığına, bağırsaklardaki düzgün bakterilerin arttıkça diyabet gelişiminin engellendiğine işaret eden çok sayıda bulgu mevcuttur. Bilim insanları bugün ve gelecekte mikrobiyom-diyabet bağının hastalığın tedavisine yapacağı katkılar üzerinde durmaktadır.
Kalp ve damar hastalıkları
Kalp-damar hastalığı olan bireylerin kanlarında yüksek oranda bulunan TMAO ismi verilen kimyasal unsurun bağırsak kökenli olduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle bağırsaklarda bulunan mikroorganizmaların sayı ve tipinin koroner kalp hastalıklarına dahi yol açabileceği düşünülmektedir.
Bağırsak sıhhatini müdafaa yolları
Bağırsak sıhhati için rafine karbonhidratlardan (un, şeker) yoksul, az kalorili bir beslenme usulü; zerzevat ve meyvelerin yüklü olduğu bir diyet yapılmalıdır. Turşu, yoğurt, ayran, kefir, peynir, boza, sirke üzere mayalı besinler fazla ölçüde probiyotik (iyi bakteri) içerir. Natürel bu besinlerin doğal olanları tercih edilmelidir. Prebiyotikler de mide ve ince bağırsaklardan hiç sindirilmeden kalın bağırsağa ulaşan, orada bulunan faydalı bakterilerin gelişmesi ve üremesini sağlayan kompleks karbonhidratlardır. Yani probiyotiklerin besin kaynaklarıdır. Yer elması, hindiba kökü, soğan, sarımsak, pırasa, enginar, kuşkonmaz, muz üzere zerzevat ve meyveler prebiyotik besinlerdir. Bunların istikrarlı bir biçimde tüketilmesi bağırsak sıhhati için değerlidir.
