Mutfaklarımızda boy gösteriyordu şimdi Ay’da keşfedildi!…Oraya nasıl gitti kimse bilmiyor…

Bu keşiften önce NASA’nın Apollo görevlerinde Ay’dan getirdiği 360 küsür kilo taşın içinde sadace küçük tanecikler halinde granite rastlanmıştı.

Stony Brook Üniversitesi’nden jeolog Timothy Glotch, “Tipik olarak, granitlerin oluşabilmesi için ya plaka tektoniği ya da su taşıyan magmalar gerekli. Ay’ın içi az miktarda su içerirken, Ay hiçbir zaman levha tektoniğine maruz kalmamıştı” ifadelerini kullanıyor.

Nature bilim dergisinde yayınlanan keşif, oldukça gizemli görünüyor zira Ay’daki 48 km genişliğindeki granit hazinesinin henüz anlaşılmayan bir jeolojik süreçle oluştuğu öne sürülmekte. NASA, 2026’da bölgeyi, Compton-Belkovich volkanik kompleksini ve Gruithuisen Kubbelerini bir kaşif uzay aracı ile keşfetmeyi planlıyor.

Dünya’da granit kayalar, sönmüş volkanların altında bulunan su tesisatının bir parçası. Yeraltındaki erimiş lav, gezegenin kabuğuna yükseldiğinde ve daha sonra patlamayıp soğuduğunda granit oluşuyor. Southern Methodist Üniversitesi’nden gezegen bilimcisi ve aynı zamanda araştırmayı yöneten Matthew Siegler, Dünya’da bulunan herhangi bir büyük granit birikintisinin Kuzeybatı Pasifik’teki Cascade volkanları gibi bir volkan kümesini bir zamanlar beslediğini söylüyor.

Bir grup bilim insanı, Ay’daki granitin, Ay’ın aktif volkanlara sahip olduğu yaklaşık 3.5 milyar yıl önceden beri orada olması gerektiğini düşünüyor. Aydaki büyük gölgeli görünen noktalar ise antik lav akıntılarının olduğu alanlar. Söz konusu alanların Ay tarihinin erken dönemlerinde oluştuğu düşünülüyor.

Araştırma ekibi, bir zamanlar eski bir yanardağa ev sahipliği yaptığı düşünülen bölgenin yüzeyinin altında ekstra ısı kaynağı bulmak için Çin’in Ay yörüngesindeki Chang’E adlı aracından gelen verileri kullandı. Makaleye göre kaynaktaki granit uranyum ve toryum gibi yüksek düzeyde radyoaktif elementler içeriyor olabilir. Siegler şöyle dile getiriyor:

“Aklımıza gelen bu kadar yoğun bir ısı üretebilecek tek şey, büyük bir granit gövdesi.”

NASA, 2018’de Ay’a kargo ve çeşitli ekipmanların ulaştırılmasına yardımcı olmaları için özel sektörden destek almak üzere hayata geçirdiği Ticari Yük Hizmetleri Programı kapsamında, Ay’ın Gruithuisen Kubbeleri’nden birinin zirvesini araştırmayı planlıyor.

Yaklaşan misyonlar, NASA’nın Ay emellerini desteklerken, aynı zamanda Ay üzerinde ve çevresinde ticari girişimlere dayalı bir Ay ekonomisinin de temellerini atacak. Bilim insanları, silika bakımından zengin magma ile oluşan Ay kubbelerinin granite benzediğini düşünüyor. Dünya’da ise bu özelliklerin oluşması için okyanuslara ve levha tektoniğine ihtiyaç var. NASA söz konusu bölgelerden alınan Ay tozu örneklerinin yeni ipuçları sunacağını umuyor.