1 Eylül’den itibaren konut sahibi-kiracı uyuşmazlıklarında orta buluculuk sistemi uygulaması resmen başlayacak. Bu alanda orta buluculara eğitim veren Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uygar Hukuk Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Tüketici, Aile, Eşya, Miras, Kira uyuşmazlıkları Uzmanı Dr. Bahadır Demir ile Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) İrtibat Fakültesi Yeni Medya ve İrtibat Kısmı Lideri Doç. Dr. Sefer Darıcı uygulama hakkında bilgiler verdi.
Dr. Öğretim Üyesi Bahadır Demir, TBMM’de kabul edilerek maddeleşen icra ve iflas kanunu ile kimi kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanunla, kira uyuşmazlıklarında 1 Eylül’den itibaren tarafların dava açmadan evvel orta bulucuya başvurmasının mecburî hale getirildiğini belirterek, şunları söyledi:
* Kira zarurî orta buluculuk prosedürüyle, tarafların karşılıklı isteğiyle uyuşmazlıkların tahlile kavuşturulması hedeflenmektedir. Böylelikle kira uyuşmazlıklarında mahkemelere gitmeden barışçıl formda tahlile kavuşturulması ve mesken sahibiyle kiracı uyuşmazlıkların derinleşmemesi sağlanacaktır.
* Kira artış oranı bir yıllığına yüzde 25 ile sınırlandırılsa da uygulamada birtakım mesken sahiplerinin bunun üzerinde artış yapmak istediğine şahit oluyoruz. Konut kiralarındaki bu talepler kiracılar ile mülk sahipleri ortasında uyuşmazlığa neden olmaktadır. Kira uyuşmazlıklarında zarurî orta buluculuk formülüyle bu taraftaki davaların sayılarının azalması hedeflenmektedir.
* Kira uyuşmazlıklarında orta buluculuk görüşmeleri üç haftada tamamlanacaktır. Fakat mecburî durumlarda orta bulucu tarafından bu müddet en fazla bir hafta daha uzatılabilecektir. Görüşmeler sonrasında muahede sağlanamaması halinde taraflar yeniden mahkeme yoluna gidebilecekler.
‘ÖNCE ORTA BULUCU, SONRA MAHKEME’
* Orta buluculuk sürecini taraflardan her ikisinin de başlatabileceğini belirten Demir, “Örneğin, ‘Almanya’dan oğlum, kızım gelecek, evimden çık’ diyen konut sahibinin bu talebi karşılık görmezse öncelikle orta buluculuğa başvurması zarurî hale gelmiş oldu. Orta buluculuk görüşmeleri sonucunda şayet, istek edilen sonuca varılamazsa taraflar mahkeme yoluyla gereksinim nedeniyle tahliye davasını tekrar açabilecekler.
* Tarafların orta buluculuk görüşmelerine iştiraki mecburidir. Lakin bu iştirak vekaletle de sağlanabilir. Taraflardan rastgele birinin bir mazeret ve münasebet bildirmeden orta buluculuk toplantısına katılmaması durumunda ise orta bulucu anlaşamama istikametinde bir tutanak düzenleyecek ve daha sonra tekrar dava yolunda taraflar gidebileceklerdir.
* Müracaatlar adliyelerdeki orta buluculuk ofislerinden fiyatsız olarak yapılabilecek olup müracaatlarda yargı masrafı, harç, şahit uzman fiyatı üzere rastgele bir ödeme yapma zaruriliği da bulunmayacaktır.
‘ETKİLİ İRTİBAT İLE TAHLİL ARANACAK’
SCÜ Bağlantı Fakültesi Yeni Medya ve Bağlantı Kısım Lideri Doç. Dr. Sefer Darıcı ise Türkiye’de orta buluculuk sisteminin son yıllarda kendine has yapısıyla epeyce uzaklık katettiğini belirterek, şöyle konuştu:
* Eylül ayından itibaren bilhassa kira üzere uyuşmazlıklarda zarurî orta buluculuk sisteminin gelmesi bilhassa mahkemelere olan adliyelere olan iş yükünü de azaltacak üzere görünüyor.
* Bilhassa orta buluculuk sistemi içerisinde kiracı ve mesken sahibi ortasındaki uyuşmazlıkların karşılıklı olarak görüşülerek, anlaşılarak mahkemeye intikal etmeden çözümleniyor olması bu açıdan kıymetli bir gelişme.
* Türkiye’de kendine has sistemiyle orta buluculuk birçok noktada problemlerin tahliline vesile olacak. Orta bulucunun bu noktada en kıymetli dikkat etmesi gereken hususlar ortasında gerek konut sahibi, gerekse kiracıyla olan bu görüşmeler sırasında karşılıklı olarak bu irtibatı sağlayabilmesi karşılıklı olarak bir tahlile kavuşturabilmesidir.
* Bilhassa konut sahibi ve kiracı ortasındaki bu biçimdeki uyuşmazlıklarda maddi noktada yaşanan çatışmalar işi adliye boyutuna sevk etmekte ve önemli sonuçları, çatışmaları da beraberinde getirebilmektedir.
* Lakin orta buluculuk sistemiyle şimdi daha mahkemeye intikal etmeden karşılıklı olarak tarafların bir ortaya gelerek ortak bir tahlile ulaşmaları mümkün. Tesirli irtibat teknikleri de kullanılarak karşılıklı olarak muhakkak noktalarda buluşulması hem adliyelere olan iş yükünü bu manada azaltmış olacak hem de tarafların gelecekte irtibatlarını de zedelemeyecektir.” (DHA)
