ABD’de artan ekonomik eşitsizlik ‘grev yazına’ neden oldu

ABD’de sıkı iş gücü piyasası, dönemsel mukavelelerin sona ermesi ve yüksek hayat maliyetleri, çalışanların fiyat artışları ve öteki hakları için patronlarla güçlü müzakerelere gitmesine neden olurken, artan ekonomik eşitsizlik ülke genelinde personel protestoları ile grevleri tetikliyor.

Pek çok emekçi Covid-19 salgınının başlangıcından bu yana ömür şartlarının kötüleştiğini savunurken, ABD’de son devirde sendikal faaliyetlerdeki yoğunluk dikkati çekiyor.

ABD Çalışma Bakanlığı datalarına nazaran, ülkede greve giden personel sayısı 2022’de bir evvelki yıla kıyasla yaklaşık yüzde 50 arttı. ABD’de 2021’de 80 bin 700 emekçi greve giderken bu sayı 2022’de 120 bin 600’e yükseldi.

Ülkede bu yılın temmuz ayı prestijiyle 1.000 yahut daha fazla emekçinin katıldığı 16 grev gerçekleşti.

Cornell Üniversitesi Sanayi ve Çalışma Münasebetleri Okulu (ILR) Personel Aksiyonu Takibi bilgilerine nazaran ise bu yıl ağustos ayı prestijiyle ABD genelinde 367 lokasyonda 247 emekçi grevi oldu.

Ülkede senaristlerden oyunculara, hemşirelerden otel çalışanlarına kadar pek çok bölümden binlerce emekçi, yüksek hayat maliyetleri karşısında daha yüksek fiyatlar ve daha düzgün şartlar için patronlarla karşı karşıya gelirken, son aylarda yaşanan grev dalgası “grevlerin yazı” olarak isimlendiriliyor. ABD’de greve giden personel sayısının bu yıl daha da artması bekleniyor.

DAHA UYGUN MAAŞ VE ÖMÜR ŞARTLARI İSTİYORLAR

ABD’de salgının akabinde yükselen enflasyon, şirketlerin elde ettiği yüksek karlar, emekçi maaşı ile yönetici maaşı ortasındaki artan eşitsizlik ve zorlaşan şartlar personelleri ayağa kaldırırken, personel sendikaları çift haneli artırımlar ve daha düzgün hayat şartları için patronlar üzerinde ağır baskı oluşturuyor.

Ülkede enflasyonla gayrette kaydedilen ilerlemeye karşın maliyetler Amerikalıların bütçeleri üzerinde baskı oluşturmaya devam ediyor. ABD’de yetişkinlerin yüzde 60’dan fazlası hala maaş gününden maaş gününe yaşadıklarını belirtiyor.

Farklı dallardan daha fazla personel, fiyatlar ve çalışma şartlarında iyileştirmeler yapılması için şirketlere karşı sert bir hal alıyor.

Son periyotta Hollywood’da senaristler ve oyuncuların grevi büyük ses getirirken, ülkede emekçi protestoları ile grevlerinin turizm, sıhhat, otomotiv, kargo, havacılık ve imalat üzere kesimlere de yayıldığı görülüyor.

5 MİLYAR DOLARLIK ZARAR

ABD’de Beyaz Perde Aktörleri Derneği (SAG) ile Amerikan Televizyon, Radyo Sanatçıları’nın (AFTRA) iş garantisi ve maaş teminatı gerekçesiyle 7 Temmuz’da başlattıkları grev sürüyor. Greve dayanak veren yaklaşık 65 bin oyuncu, fiyat artışları, sıhhat hizmetlerinin kapsamının güzelleştirilmesini ve yapay zekaya karşı iş garantisi istiyor.

Diğer taraftan Amerikan Senaristler Birliği’nin (WGA) 2 Mayıs’ta başlattığı greve katılan 11 bin 500 senarist de fiyatların, çalışma müddetlerinin ve projelerde yapay zeka kullanımının düzenlenmesini talep ediyor.

Hollywood grevlerinin maaş kaybı ve sinema gecikmeleri nedeniyle ABD iktisadına 5 milyar dolardan fazla ziyan verebileceği varsayım ediliyor.

Senaristlerin en son 2007’de gittikleri grev sonucu çalışanların 100 günlük iş bırakmalarının yaklaşık 2 milyar dolar ziyana yol açtığı hatırlatılıyor.

OTEL ÇALIŞANLARI DA GREVDE

Turizm kesiminde de otel çalışanlarını temsil eden “Unite Here Local 11” sendikası üyeleri 20 Temmuz’da başlattıkları grevlerini sürdürüyor.

Aralarında JW Marriott ve Sheraton’ın da bulunduğu otellerin 1.750 çalışanı Los Angeles’ta düzenledikleri grevde daha yüksek fiyatlar, daha âlâ toplumsal haklar ve çalışma şartlarının güzelleştirilmesini istiyor.

HEMŞİRE GREVLERİNDE YENİ DALGA

Sağlık dalı de ülkede grev dalgasından etkilenen dallar ortasında yer alıyor.

New York’ta ocak ayında 7 binden fazla hemşirenin maaş artırımı talebiyle gittikleri grevinden akabinde New Jersey’in en büyük hastanelerinden birinde yaklaşık 2 bin hemşire ağustos ayı başında greve gitti.

Robert Wood Johnson Üniversite Hastanesi’ndeki hemşirelerin temel meselelerinden birinin hastanedeki işçi meşakkati olduğu belirtildi.

UPS’TE YENİ KONTRAT GREVİN ÖNÜNE GEÇTİ

İşçi grevleri paket ve kargo nakliyatı kesiminin önde gelen şirketlerinden UPS’in de gündemine girerken, Teamsters sendikası çalışanlarının geçen haftalarda maaş artışları, şoförler için iki kademeli fiyat sisteminin ortadan kaldırılması, fiyatlı müsaade ve zarurî fazla mesainin sona erdirilmesini öngören 5 yıllık yeni bir muahedeyi onaylamasıyla grev riski ortadan kalktı.

Öte yandan FedEx pilotları da fiyatlar ve emekli maaşları konusunda firmalarıyla uyuşmazlığa düştü. Pilotlar, temmuz ayında süreksiz muahedeyi reddederken müzakerelerin yine başlaması bekleniyor.

HAVACILIK VE OTOMOTİV DALINDA PAZARLIK

American Airlines, Delta Airlines, United Airlines, Spirit Airlines ve Jetblue Airways üzere birçok hava yolu şirketinde de pilotlar bu yıl yeni iş mukaveleleri için müzakerelere gitti. Pilot külfeti, sendikalara müzakerelerinde daha fazla avantaj sağladı.

American Airlines ve Southwest Airlines üzere kimi hava yolu şirketlerinin çalışanlarını temsil eden sendikalar muahede sağlanamaması halinde greve müsaade verilmesi istikametinde karar aldı.

United Airlines ise temmuz ayında pilotlar sendikasıyla yüzde 40’a varan artırım öngören 4 yıllık bir ön mutabakat imzaladı.

Otomotiv kesiminde de Birleşik Otomotiv Emekçileri (UAW) sendikası, General Motors, Ford Motor ve Stellantis ile yaklaşık 150 bin personel için yeni mukaveleye yönelik görüşmelerini sürdürürken, mevcut 4 yıllık mukavelenin sona ereceği 14 Eylül öncesinde fiyatlar ve emeklilik planları üzerinde bir muahedeye varılmaması halinde sendika üyelerinin grev yapılmasına müsaade verilmesi lehinde oy kullandığını bildirdi.

KÂRDAN HİSSE ALAMIYORLAR

Rutgers Üniversitesi İşletme ve Çalışma Alakaları Fakültesi Öğretim Üyesi Todd Vachon, farklı mesleklerden çalışanlar için kesimlere mahsus meseleler olduğunu söyledi.

Bu sıkıntıların hemşireler için kâfi istihdam düzeyleri, kimi fabrika çalışanları için sıhhat masrafları, başka personeller için ise fiyatlar ve inançlı çalışma şartları olduğuna işaret eden Vachon, fakat ortak noktalarının Amerikalı emekçilerin onlarca yıldır patronları için her zamankinden daha fazla kâr sağlayıp bu kazanımlardan hisse alamaması olduğunu aktardı.

Vachon, “Covid-19 ve akabinde gelen yüksek enflasyon, toplumumuzdaki tarihi olarak aslında yüksek olan eşitsizlik seviyelerini daha da kötüleştirdi. Lakin birebir vakitte çok sıkı bir iş gücü piyasasına sahip sağlıklı iktisat, emekçilere patronlardan eşitsizlik krizini çözmeye başlayabilecek taleplerde bulunma imkanı tanıyor” dedi.

İşçilerin yaptıkları işin karşılığını adil bir halde almaya, işlerinde onurlu bir halde muamele görmeye ve sağlıklı bir iş-yaşam istikrarına sahip olmaya çalıştığını belirten Vachon, “Bu, yaşanabilir fiyatlar, düzgün sıhhat sigortası, müsaade ve emeklilik hakları, sistemli ve öngörülebilir zamanlama, uygun işçi düzeyleri ve inançlı çalışma şartları için gayret etmek manasına geliyor” diye konuştu.

Vachon, ABD’de emsal grev dalgalarının yakın tarihte olmasa da daha evvel yaşandığını anımsatarak, kısmen sıkı iş gücü piyasası sayesinde sendikalı personellerin bu eğilimi bilakis çevirme istikametinde taleplerde bulunduğunu, patronlar için personel bulmanın zorlaştığı bu devirde grev tehdidinin son vakitlerde olduğundan çok daha güçlü olduğunu söz etti. (AA)