Agorafobi nedir, hastalığın belirtileri neler?
Agorafobi, kapalı yerlere yahut güvendiği yerlerden uzaklaşma dehşetiyle birlikte açık alanlarda yahut kalabalık yerlerde bulunma korkusu olarak tanımlanabilir. Agorafobi, panik atak geçirmiş şahıslarda yahut öbür bir anksiyete bozukluğu olan bireylerde ortaya çıkabilir. Kişinin günlük hayatını olumsuz etkileyebilir ve toplumsal etkinliklere katılmaktan, dışarı çıkmaktan yahut seyahat etmekten kaçınmasına neden olabilir.
AGORAFOBİ NEDİR?
Agorafobi, kişinin kaçışı güç yahut yardıma ulaşmanın sıkıntı olduğu durumlarda yahut yerlerde ağır bir dehşet duygusu yaşadığı bir anksiyete bozukluğudur. Bu durumda bireyler çoklukla konutlarından yahut inançlı alanlarından uzaklaşamama, toplu taşıma araçlarına binememe, kalabalık yerlere gidememe yahut birçok toplumsal durumda panik atak yahut ağır anksiyete semptomları yaşayacaklarından korkarlar.
Agorafobi, günlük aktiviteleri ve olağan hayatı yaşamayı zorlaştıran şiddetli bir dehşet ve tasa nedeni olabilir. Tedavi çoklukla psikoterapi, ilaçlar ve kendine yardım stratejilerinin bir kombinasyonunu içerir. Bilişsel davranış terapisi (BDT), bu endişelerin neden olduğu fikir ve davranışları değiştirerek tedavi etmek için sıkça kullanılan bir formüldür. Antidepresan ve anksiyolitik ilaçlar da semptomları yönetmek için reçete edilebilir.
AGORAFOBİ NEDEN OLUR?
Agorafobinin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir, fakat uzmanlar çoklukla birden fazla faktörün bir ortaya gelmesinin sonucu olduğunu düşünmektedirler. Bu faktörler ortasında biyolojik, genetik, çevresel ve ruhsal faktörler yer alabilir.
Biyolojik faktörler ortasında beyindeki kimyasal dengesizlikler, hudut sistemi sorunları yahut hormon seviyelerindeki değişiklikler sayılabilir. Genetik faktörlerin de agorafobi riskini arttırdığı düşünülmektedir.
Çevresel faktörler ortasında ise, çocuklukta yaşanan travmatik olaylar, gerilimli hayat olayları, kişinin yetiştirildiği aile ortamı üzere faktörler bulunabilir. Bu faktörler, kişinin niyet ve davranış kalıplarını etkileyerek agorafobi gelişiminde rol oynayabilir.
Psikolojik faktörler ortasında ise, kişinin telaş bozukluklarına yahut panik ataklara yatkınlığı, olumsuz fikirleri ve inançları, yahut düşük özgüveni sayılabilir.
Ancak agorafobinin nedeni ne olursa olsun, tedavi edilebilir bir durumdur. Uygun tedavi ve dayanakla, bireyler çoklukla kaygılarını yönetebilir ve olağan bir hayat sürdürebilirler.
AGORAFOBİ BELİRTLERİ NELER?
Agorafobinin belirtileri şunları içerebilir:
Yoğun kaygı yahut korku hissi: Kişi, makul bir yerde yahut durumda olmanın kendisi başına ağır bir dehşet yahut dert hissi uyandırabilir.
Panik ataklar: Kişi, apansız ve beklenmedik bir halde şiddetli panik ataklar geçirebilir. Panik ataklar, kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, titreme, mide bulantısı, baş dönmesi yahut bayılma hissi üzere semptomlara neden olabilir.
Kaçınma davranışları: Kişi, korktuğu yerlerden yahut durumlardan kaçınmaya başlayabilir. Bu durum, olağan hayatını sürdürmesini zorlaştırabilir.
Kendini izole etme: Kişi, konuttan çıkmaktan kaçınarak toplumsal hayatını kısıtlayabilir ve kendini yalnız hissedebilir.
Fiziksel semptomlar: Kişi, dehşetin neden olduğu fizikî semptomlar yaşayabilir, örneğin terleme, titreme, kalp çarpıntısı, mide bulantısı yahut baş ağrısı üzere semptomlar.
Bağımlılık: Kişi, kaygılarını yönetmek için alkol yahut uyuşturucu kullanımına yöneltilebilir.
Agorafobisi olan bireyler bu belirtileri farklı bir halde yaşayabilir. Fakat, bu belirtilerle birlikte dehşetin kişinin günlük hayatını etkilemesi durumunda, bir uzmandan yardım alınması değerlidir.
AGORAFOBİ TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Agorafobi tedavisi, çoklukla psikoterapi, ilaç tedavisi ve kendine yardım stratejilerinin bir kombinasyonunu içerir.
Psikoterapi: Bilişsel-davranışçı terapi (BDT) agorafobi tedavisinde sıklıkla kullanılan bir prosedürdür. BDT, kişinin dehşetlerinin nedenlerini ve niyet kalıplarını anlamasına yardımcı olur. Bu terapi, kişinin korktuğu durumlarla yüzleşmesine ve endişelerini yönetmesine yardımcı olacak stratejiler öğretir.
İlaç tedavisi: Antidepresanlar, anksiyolitikler ve beta blokerler üzere ilaçlar, agorafobinin semptomlarını denetim altına almaya yardımcı olabilir. Lakin, ilaçlar tek başına kâfi olmayabilir ve uzman tavsiyesi olmadan kullanılmamalıdır.
Kendine yardım stratejileri: Kendine yardım teknikleri, kişinin endişelerini yönetmesine yardımcı olabilecek birtakım yolları içerir. Bu formüller ortasında derin nefes alma, kas gevşetme antrenmanları, meditasyon ve ilgi alanlarına yönelme üzere teknikler yer alabilir.
Tedavinin başarısı, kişinin agorafobi semptomlarının şiddetine, kişinin tedaviye olan yaklaşımına ve uygulanan tedavi sistemlerine bağlı olarak değişebilir. Lakin, hakikat tedavi ve dayanak ile, agorafobisi olan şahıslar olağan bir hayat sürdürebilirler.
