Alzheimer nedir, belirtileri neler?

Alzheimer hastalığı, ekseriyetle hafıza kaybıyla başlar ve daha sonra düşünme yeteneği, lisan hünerleri ve kişilik üzere başka bilişsel işlevleri tesirler. Hastalık ilerledikçe, günlük hayat aktivitelerini gerçekleştirme, tanıma yeteneği, toplumsal etkileşimler ve genel zihinsel yetenekler üzere alanlarda giderek daha fazla sorun ortaya çıkar.

Alzheimer hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir, fakat genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi düşünülmektedir. Beyinde, plaklar ismi verilen beta amiloid isimli protein birikintileri ve nörofibriler demetler ismi verilen olağandışı protein yapısıyla bağlı değişiklikler gözlenir. Bu değişiklikler, hudut hücrelerinin bağlantısını ve fonksiyonelliğini bozar, beyin dokusunda hasara neden olur ve sonunda hücre vefatına yol açar.

ALZHEİMER HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELER?

Alzheimer hastalığının belirtileri şunları içerebilir:

Hafıza kaybı: En sık görülen belirti, bilhassa yakın geçmişteki olayların hatırlanmasında zahmet çekme. İlerleyen süreçte kişi, günlük aktivitelerini hatırlamakta ve tanıdık insanları tanımakta zorluk yaşayabilir.

Bilişsel bozukluklar: Düşünme yeteneğinde azalma, mantıksal düşünme hünerlerinde bozukluk, karar vermede zahmet, soyut kavramları anlamada zorluk üzere bilişsel işlevlerde meseleler görülebilir.

Dil meseleleri: Sözleri bulma zahmeti, söz etme ve bağlantı kurmada zorluk, konuşulanları anlamakta zahmet çekme üzere lisan hünerlerinde bozulmalar ortaya çıkabilir.

Yer ve vakit algısı bozuklukları: Kişi, bulunduğu yeri yahut vakti hakikat bir formda değerlendiremeyebilir. Örneğin, mevcut yerden uzaklaşma yahut olayların sırasını karıştırma üzere sıkıntılar yaşanabilir.

Kişilik ve davranış değişiklikleri: Huzursuzluk, anksiyete, endişe, şüphecilik, depresyon, toplumsal etkileşimlerde azalma, uyku tertibinde bozulma üzere belirtiler gözlenebilir. Kişilik özelliklerinde besbelli değişiklikler ortaya çıkabilir.

Günlük aktivitelerde zorluklar: Mesken işlerini yapmak, hesap kitap tutmak, giyinmek, yemek yemek üzere günlük aktivitelerde zorlanma görülebilir.

ALZHEİMER HASTALIĞI TEDAVİSİ NEDİR?

Şu anda Alzheimer hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Lakin kimi tedavi formülleri, belirtilerin yönetilmesine ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir. İşte Alzheimer hastalığı için kullanılan kimi tedavi usulleri:

İlaç tedavisi: Alzheimer hastalığı için farklı ilaçlar mevcuttur. Bunlar, hastalığın neden olduğu kimyasal değişiklikleri gaye alarak beyindeki irtibatı düzgünleştirmeye çalışır. Bu ilaçlar, belirtileri hafifletmek, hafıza kaybını azaltmak ve bilişsel fonksiyonları desteklemek için kullanılabilir.

Bilişsel ikaz: Bilişsel ikaz, bellek, düşünme ve lisan marifetlerini destekleyen aktiviteleri içerir. Bunlar, hafıza oyunları, bulmacalar, kitap okuma, müzik dinleme üzere beyin antrenmanlarını içerebilir. Bilişsel ihtar, hastaların zihinsel aktivitelerini sürdürmelerine ve beyin işlevlerini mümkün olduğunca müdafaalarına yardımcı olabilir.

Fiziksel aktivite: Nizamlı fizikî aktivite, Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatmada ve bilişsel işlevleri desteklemede değerli bir rol oynayabilir. Yürüyüş, yüzme, dans üzere düşük tesirli antrenmanlar, beyin sıhhatini ve genel sıhhati desteklemek için önerilir.

Beslenme tertibi: Sağlıklı ve istikrarlı bir beslenme tertibi, beyin sıhhatini destekleyebilir. Antioksidanlar, omega-3 yağ asitleri, B vitaminleri üzere besin hususları, beyin işlevlerini müdafaada yararlı olabilir. Ayrıyeten, kalp sıhhatine da dikkat edilmesi önerilir, zira kalp sıhhati ile beyin sıhhati ortasında bir temas vardır.

Sosyal etkileşim ve dayanak: Toplumsal etkileşim, Alzheimer hastalarının zihinsel uyarıyı artırabilir ve ömür kalitesini güzelleştirebilir. Aile ve arkadaş dayanağı, hastaların duygusal muhtaçlıklarını karşılamada değerlidir. Dayanak kümeleri, hasta ve bakıcılarına bilgi, takviye ve tecrübe paylaşımı sağlayabilir.

ALZGEİMER HASTALIĞI AŞAMALARI

Alzheimer hastalığı çoklukla kademeli bir ilerleme gösterir. Kademeler, belirtilerin şiddeti ve hastalığın etkilediği beyin bölgeleri açısından farklılık gösterebilir. İşte genel olarak kabul gören Alzheimer hastalığının basamakları:

Hafif evre: Bu basamakta, hafıza sorunları ve bilişsel bozukluklar ortaya çıkar, lakin çoklukla günlük ömür aktiviteleri hala sürdürülebilir. Kişi, yeni bilgileri hatırlamakta zorluk çekebilir, sözleri bulmakta zahmet çekebilir ve vakit zaman unutkanlık yaşayabilir. Fakat bu belirtiler çoklukla hafif ve göz arkası edilebilir seviyededir.

Orta basamak: Bu evrede, belirtiler daha bariz hale gelir. Hafıza kaybı artar ve kişi yakın vakitteki olayları hatırlamakta önemli zorluklar yaşayabilir. Lisan marifetleri daha da bozulabilir ve bağlantıda zahmet çekebilir. Karar verme yeteneği azalır ve kişilik değişiklikleri, baş karışıklığı, huzursuzluk, kaygı üzere davranışsal sıkıntılar ortaya çıkabilir. Günlük aktiviteleri gerçekleştirmekte zorluklar yaşanır ve bakıma gereksinim duyulabilir.

İleri etap: Bu etapta, Alzheimer hastalığı daha önemli bir seviyeye ulaşır. Hafıza kaybı şiddetlenir ve kişi yakın etrafındaki insanları tanımakta zorluk çekebilir. Bağlantı büyük ölçüde bozulabilir ve söz dağarcığı azalabilir. Kişi günlük aktiviteleri gerçekleştirmekte büyük ölçüde yardıma gereksinim duyar, kendini giyinme, yemek yeme üzere temel marifetlerde zorluklar yaşar. Hareket yeteneği azalabilir, kişi yürümekte ve oturmaktan zorlanabilir. Bu kademede, bakım ve takviye muhtaçlığı değerli ölçüde artar.

Son kademe: Bu etap, Alzheimer hastalığının en ileri ve en şiddetli evresidir. Kişi nerede olduğunu, yakınlarını yahut kendini tanımayabilir. Bağlantı neredeyse büsbütün kaybolabilir ve günlük aktiviteleri yerine getirmede büyük ölçüde bağımlı hale gelir. Fizikî işlevler da giderek azalır, yutma zahmeti yaşanabilir ve hastalık sonunda mevt gerçekleşebilir.

Aşırı ileri etap: Bu etap, bazen son basamaktan başka bir kategori olarak kabul edilir. Hastalık ilerledikçe, kişi çok önemli bilişsel bozulmalar yaşar ve neredeyse büsbütün bağımlı hale gelir. Hareket yeteneği kıymetli ölçüde azalır, kişi yatakta yatar hale gelir ve beslenme, hijyen üzere temel gereksinimlerine büsbütün diğerinin yardımıyla ulaşabilir. Bu basamak, ekseriyetle bedensel fonksiyonların bozulduğu ve ömrün son devri olarak kabul edilir.