Amfizem nedir, belirtileri neler?
Amfizem, akciğerlerdeki hava keseciklerinin hasar görmesiyle karakterize kronik bir akciğer hastalığıdır. Bu hastalık, teneffüs sisteminin bir kesimi olan akciğerleri etkileyen Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) bir bileşenidir. Çoklukla uzun periyodik sigara içimi nedeniyle gelişen amfizem, akciğerlerdeki alveollerin elastikiyetini kaybetmesi ve genişlemesiyle kendini gösteriyor. Nefes darlığı, kronik öksürük, balgam üretimi, göğüs sıkışması ve yorgunluk amfizemin tipik belirtileri ortasında yer alıyor. Amfizem tedavisinde sigarayı bırakma, ilaç tedavisi, oksijen tedavisi, akciğer rehabilitasyonu ve nadiren cerrahi müdahaleler kullanılıyor. Erken teşhis ve uygun tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir.
AMFİZEM NEDİR?
Amfizem, akciğerlerdeki hava keseciklerinin (alveollerin) hasar görmesiyle karakterize kronik bir akciğer hastalığıdır. Amfizem, teneffüs sisteminin bir modülü olan akciğerleri etkileyen obstrüktif bir hastalık olan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) bir bileşenidir.
Amfizem, alveollerin elastikiyetini yitirerek ve duvarlarındaki yapısal zayıflama nedeniyle, hava keseciklerinin genişlemesi ve şişmesiyle karakterizedir. Bu durum, hava keseciklerinin gereğince boşalmamasına ve akciğerlerdeki hava alışverişinin engellenmesine yol açar. Amfizem, bilhassa sigara içimi üzere uzun vadeli teneffüs tahrişine maruz kalma sonucunda gelişebilir.
AMFİZEM NEDEN OLUR?
Amfizem çoklukla Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) olarak bilinen bir hastalığın bir kesimidir. KOAH, çoklukla uzun vadeli sigara içimi nedeniyle gelişen bir akciğer hastalığıdır. Sigara içmek, amfizem riskini artırır ve hastalığın ilerlemesini hızlandırır. Bununla birlikte, amfizem gelişimi için sigara içmek tek risk faktörü değildir. Öbür risk faktörleri şunları içerir:
Sigara Dumanı: Sigara dumanına pasif olarak maruz kalmak da amfizem riskini artırır. Sigara içmeyen bireyler, sigara içilen ortamlarda uzun periyodik maruziyet durumunda risk altında olabilir.
Genetik Faktörler: Birtakım şahıslar genetik olarak amfizem gelişimi için daha yatkın olabilir. Genetik faktörler, akciğerlerin elastik dokusunda bozulmalar yahut anti-proteaz enzimlerinin düşük düzeyleri üzere durumları içerebilir.
Mesleki Maruziyet: İşyerinde ziyanlı unsurlara maruz kalmak da amfizem riskini artırabilir. Bilhassa kömür, silika, asbest ve kimyasal hususlar üzere teneffüs yoluna ziyanlı tesirleri olan unsurlara maruz kalmak amfizem riskini artırabilir.
Hava Kirliliği: Kirli hava teneffüs sistemi üzerinde olumsuz tesirlere sahip olabilir. Bilhassa kentlerdeki ağır hava kirliliği amfizem riskini artırabilir.
AMFİZEM BELİRTİLERİ NELER?
Amfizem, akciğerlerdeki hava keseciklerinin hasar görmesiyle karakterize bir hastalıktır. Amfizemli bireylerde aşağıdaki belirtiler gözlenebilir:
Nefes Darlığı: Amfizemli şahıslarda en yaygın belirti nefes darlığıdır. Nefes almakta zahmet çekme hissi, bilhassa fizikî aktivite sırasında yahut idman yaparken artabilir.
Kronik Öksürük: Amfizem, kronik bir öksürüğe yol açabilir. Bu öksürük çoklukla uzun mühlet devam eder ve balgam çıkarmayabilir.
Balgam Üretimi: Amfizemli bireylerde sık sık balgam üretimi ve balgamın çıkaramaması görülür. Balgamın rengi açık yahut sarımsı olabilir.
Göğüs Sıkışması: Amfizemli bireylerde göğüs sıkışması yahut hırıltılı teneffüs hissi ortaya çıkabilir. Bu durum teneffüsün zorlaştığı ve rahatsızlık verici hissedilen bir durumdur.
Yorgunluk ve Güç Kaybı: Amfizemli hastalar, bedenlerine kâfi oksijen sağlanamadığı için süratli bir halde yorulabilirler. Günlük aktiviteleri yaparken süratli bir biçimde yorgunluk hissi ve güç kaybı yaşayabilirler.
Hızlı Nefes Alma: Amfizemli bireylerde teneffüs suratı artabilir. Nefes alıp verme daha süratli ve sığ olabilir.
Kilolu Görünüm: Amfizemli şahıslarda göğüs kafesi genişleyebilir ve kaburga kemikleri daha besbelli hale gelebilir. Bu nedenle, üst beden kısmı şişmiş ve kilolu bir görünüm alabilir.
AMFİZEM TEDAVİSİ NASIL?
Amfizemin tedavisi, semptomların yönetilmesi, hastalığın ilerlemesinin yavaşlatılması ve hayat kalitesinin artırılması üzerine odaklanır. Tedavi planı ekseriyetle bir pulmonolog (akciğer uzmanı) tarafından belirlenir ve ferdî gereksinimlere nazaran uyarlanır. Amfizem tedavisinde kullanılan birtakım metotlar şunlardır:
Sigarayı Bırakma: Sigara içenlerde amfizem ekseriyetle sigara içimiyle bağlantılıdır. Sigarayı bırakmak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve semptomların şiddetini azaltabilir. Sigara bırakma programları, nikotin replasman tedavileri ve davranışsal dayanak bu süreçte yardımcı olabilir.
İlaç Tedavisi: Bronkodilatörler ismi verilen teneffüs yolu genişletici ilaçlar, amfizem semptomlarının hafifletilmesinde tesirli olabilir. Bu ilaçlar, hava yollarını genişleterek nefes almayı kolaylaştırır. Ayrıyeten, kortikosteroidler üzere anti-enflamatuar ilaçlar da amfizem semptomlarını hafifletmek için kullanılabilir.
Oksijen Tedavisi: İlerleyici amfizemi olan ve oksijen düzeyleri düşük olan birtakım hastalar için oksijen tedavisi gerekebilir. Bu tedavi, hastaya ek oksijen sağlayarak kan oksijen seviyelerini yükseltir ve nefes darlığını azaltır.
Akciğer Rehabilitasyonu: Akciğer rehabilitasyonu programları, amfizemli hastalar için tasarlanmış idman, teneffüs teknikleri ve eğitimleri içerir. Bu programlar, teneffüs gücünü artırarak fizikî dayanıklılığı artırmayı ve semptomları yönetmeyi amaçlar.
Cerrahi Teşebbüsler: Amfizem tedavisinde nadiren cerrahi seçenekler kullanılır. Kimi durumlarda, amfizemi olan ve semptomları önemli olan hastalar için akciğer cerrahisi düşünülebilir. Bu cerrahi prosedürler ortasında akciğer hacmini azaltma yahut akciğer transplantasyonu bulunabilir.
