Araba ve kitaba dolar artırımı

Bu hafta döviz kurunda yaşanan sert artışlar besinden kitaba, sıfır araç ve ikinci el araçtan akaryakıt ve otobüs biletlerine kadar pek çok eserde yeni artırımlara neden oldu.

Seçimlerin birinci tipinin olduğu 14 Mayıs’ta 19,60 düzeyinde olan dolar kuru, bu hafta itibarıyla 23,5 düzeyini aştı; Euro/TL ise 25,5’i aşarak rekor kırdı.

Vatandaşın bu hafta prestijiyle hissettiği birinci kur artırımı ise araba fiyatlarında meydana geldi. Kimi markalar kurdaki sert artış sonrası fiyatlarını artırmaya başlarken, birçoğu ise yeni liste fiyatlarını en geç gelecek hafta yayınlayacak.

Gıda perakendecileri, vatandaşın yansısını çekmemek için gelen artırımları bir anda yansıtmak yerine temmuz sonuna kadar peyderpey yansıtacağını söylerken, yeni basılacak kitaplara gelecek artırım oranı da netleşti.

SIFIR ARACA YÜZDE 12 ZAM

Sozcu.com.tr’ye konuşan Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Lideri Aydın Erkoç, “Türkiye’deki araçların yüzde 80’i ithal olduğu için, maalesef kurun yükselmesi ister istemez fiyatları yükseltecektir. Aracın yurt dışı fiyatı yükseliyor, Türkiye’ye geldiğinde de ÖTV ve KDV de bu oranda alınıyor. Hasebiyle bu durum araç fiyatlarının yükselmesine sebep olacaktır” dedi.

“Şu anda kimi markalar kurun haricinde de araçlara yüzde 5 bandında bir artış getirdi” diyen Erkoç, “Sıfır araç fiyatları yükseldiğinde ikinci el fiyatları da yükseliyor” diye konuştu.

İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Lideri Hayrettin Ertemel’in sozcu.com.tr’ye yaptığı değerlendirmeye nazaran ise, kurdaki sert artış sonrası bu hafta prestijiyle birçok marka araç fiyatlarını yüzde 7 ila yüzde 12 aralığında artırdı.

Ertemel, “Seçimler öncesinde de arz talep dengesizliğinden ötürü artırımlar oluyordu. Zira arzda bir düşünce olmasına karşın beşerler arabası yatırım aracı gördüğü için talep artıyor. İşi bu olmadığı halde oto alım-satımı yapanlar da bu artışta tesirli olmuştu. Fiyatlarda bir haftadır yaşanan artış ise kur kaynaklı” dedi.

İKİNCİ EL ARAÇTA ‘ANORMAL ARTIŞ’ BEKLENTİSİ

Sozcu.com.tr’ye konuşan global bir araba firmasının Türkiye genel müdürü ise, kurdaki artışın tesiriyle yedek kesim fiyatlarına dün prestijiyle yüzde 12 oranında artırım geldiğini, kendi kümelerindeki araçların ise gelecek hafta pazartesinden itibaren yüzde 6 oranında zamlanacağını lisana getirdi.

“Kur arttıkça araba fiyatları da artmaya devam edecek” diyen yetkili, sıfır araçlardaki fiyat artışlarının ikinci el araç fiyatlarını da ‘anormal derecede artıracağını’ şu sözlerle anlattı:

“Taşıt kredilerindeki kısıtlamanın sürmesi halinde ikinci el piyasasına da gereğince araç verilemeyecek. Şirketler araçlarını yenileyemeyecek, krediyle dönen Rent A Car firmaları artık mühleti dolan otomobillerini ikinci ele sunup yeni otomobiller alamayacaklar. Hasebiyle ikinci el araba sayısı düşecek. Araba artık bir yatırım aracı olarak görüldüğü için talep de artmaya devam edecek ve ikinci el fiyatları olağandışı derecede artacak.

Arz talep istikrarındaki bu bozukluğun 2024 sonuna kadar devam etmesini bekliyorum. Bunun durdurulması için enflasyonun dizginlenmesi lazım, o da mümkün görünmüyor.”

DOLAR FIRLADI, KAĞIDA DÖVİZLE PEŞİN ÖDEME İSTENDİ

Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Yayıncılar Birliği Lideri Kenan Kocatürk, çarşamba günü dolar kurunun günlük yüzde 7’lik üst hareketle 21,5’i aşması sonrası kağıt fiyatlarının önemli formda arttığını; dalda vadeli verilen eserin, TL yerine döviz cinsinden peşin istenmeye başladığını söyledi.

“Kurdaki sert artışın yaşandığı gün 24 sayfalık 5 bin adet çocuk kitabını bastırıyordum. 37 bin TL’ye anlaştığımız bu basımın maliyeti bir anda 42 bin TL’ye çıktı” diyen Kocatürk, “Kağıt fiyatları o günkü kurla hesaplanıyor. Kurdaki artış kadar kağıdın fiyatı da arttı ve kağıtçılar hem vadeli verdikleri eseri peşin, hem de TL yerine döviz cinsinden istediler” dedi.

YENİ BASILACAK KİTAPLARA EN AZ YÜZDE 10 ZAM

Kurdaki artışın yayıncılık kesimindeki tüm maliyetleri artırdığını, hasebiyle kitaplara da bu artışların yansıtılacağını aktaran Kocatürk, “Eski baskılar değil fakat yeni basılacak kitaplara bu maliyetler yansıtılacaktır. Gelecek artırım yüzde 10’dan az olmaz. Fakat umarım kurdaki artış burada durur, zira tekrar artacak korkusu herkesi huzursuz ediyor” diye konuştu.

MARKETTEKİ FİYATLAR TEMMUZ SONUNA KADAR KADEMELİ ARTACAK

Gıda Perakendecileri Derneği İdare Şurası Üyesi Erdal Tüfekçi’nin sozcu.com.tr’ye verdiği bilgiye nazaran ise, kur artırımı nedeniyle marketlere yeni fiyat listesi gelmeye başladı lakin bu artırımlar kademeli bir formda temmuz sonuna kadar raflara yansıyacak.

“Doların bir günde yüzde 7 birden artması şok bir artış lakin gelen artırımları bir anda yansıtma bahtımız yok” diyen Tüfekçi, “Müşterilerimizden reaksiyon görüyoruz. Rekabet de var. Beyaz et üzere taze eserlerde stok yapılamadığı için haftalık fiyat değişimini yansıtmak zorundayız. Fazla stok olan eserlerde ise yumuşak geçişle yansıtacağız bu zamları” dedi.

Kur artırımı nedeniyle birinci zamlanacak eserlerden birinin su olduğunu söz eden Tüfekçi, şöyle devam etti:

“Suyun en büyük maliyet kalemi lojistik. Kur artışı nedeniyle artan yakıt fiyatlarının ve artan ambalaj maliyetlerinin birinci etkileyeceği eserlerden biri de su olacak. Bunu birinci etapta kola ve öbür içecekler takip edecektir.”

EK BAYRAM SEFERLERİNE DE ARTIRIM GÖRÜNDÜ

Dolar kurundaki sert artış sonrası bugün prestijiyle akaryakıtın litre fiyatına 2,70 lira, motorinin litre fiyatına ise 1,37 lira artırım geldi ve artırımlı fiyatlar bugün prestijiyle pompaya yansıdı.

Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Genel Lideri Birol Özcan, Kurban Bayramı tatili için yapılacak otobüs seferlerinin biletlerinin satıldığını söyledi lakin akaryakıta gelen dolar artırımının sürmesi halinde ek sefer biletlerinin artabileceğine işaret etti.

Ek seferler için bakanlığa dün prestijiyle yazı ilettiklerini belirten Özcan, “Son gelen 2 liralık büyük artış yeni bir artırıma neden olmadı. Bilet alanlara şimdilik artırım yok. Fakat yeni bir artırım gelir de mazot 25-30 liraya çıkarsa ek sefer biletleri de artacaktır” diye konuştu.

Bu geceki artırımla birlikte akaryakıtın litre fiyatı yaklaşık olarak İstanbul’da 23,99 TL’ye, Ankara’da 24,35 TL’ye, İzmir’de 24,38 TL’ye yükselmiş; motorinin litre fiyatı ise yaklaşık olarak İstanbul’da 22,11 TL’ye, Ankara’da 22,50 TL’ye, İzmir’de 22,52 TL’ye çıkmıştı.