Arjantin’de Başkan Milei, “şok terapi” ile ekonomiyi dönüştürmeye çalışıyor

BERLİN (AA) – Arjantin’de Devlet Başkanı Javier Milei’nin, Aralık 2023’te göreve başlamasından bu yana uzun süredir yüksek seyreden enflasyon ve aşırı harcamalarla kuşatılmış olan Arjantin ekonomisini istikrara kavuşturmak için serbest piyasa ilkelerine ve mali kısıtlamalara dayanan “şok terapi” yaklaşımı dikkati çekiyor.

Finansal istikrar ve mali reform stratejisi izleyen Milei yönetimi, ülkenin kronik aşırı harcamalarını kısarak bakanlıkların sayısını yarıya indirdi.

Kamuda 70 bin pozisyonu ortadan kaldıran Milei, kamu ihalelerini ve çeşitli sübvansiyonları askıya aldı.

Bunların ardından, Arjantin’de Aralık 2023’te yüzde 25 olan aylık enflasyon oranı martta yüzde 11’e düşerken, bu durum vatandaşlar ve yatırımcılar arasında güveni artırdı.

Mali cephede Milei hükümeti Arjantin Merkez Bankasının bilançosunu düzeltmek için çabalarken, peso cinsinden büyük yükümlülüklerin azaltılması ve yabancı varlıkların artırılmasını hedefliyor.

Merkez bankası salı günü faiz oranlarında bir kez daha indirime gitti

Enflasyonun yüzde 300’e yakın seyrettiği ve Başkan Milei’nin sert bir kemer sıkma politikası Arjantin’de enflasyonun art arda dördüncü ayda da yavaşlamasının ardından Arjantin Merkez Bankası, politika faizini 1000 baz puan düşürerek yüzde 40’a indirdi.

Bankadan yapılan açıklamada, kararın ülkede dezenflasyon sürecini derinleştirmek amacıyla alındığı ifade edilerek, Arjantin’de özel sektöre verilen banka kredilerinin tarihi düşük seviyelerde olması vurgulandı.

Enflasyon hala yüksek olsa da yavaşlıyor

Faiz indirimi kararı, Arjantin’de Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) nisanda aylık yüzde 8,8 ve yıllık yüzde 289,4 artmasının ardından geldi.

Ülkede enflasyon mart ayında aylık bazda yüzde 11 ve yıllık bazda yüzde 287,9 olarak kaydedilmişti.

Arjantin’de enflasyon hala çok yüksek seviyelerde olmasına karşın art arda dördüncü ayda yavaşlama gösterdi ve Milei’nin başkanlığı döneminde aylık enflasyon ilk kez tek haneli rakamlara geriledi.

Enflasyon, Milei’nin göreve geldiği Aralık 2023’te aylık yüzde 25,5 ile zirve yapmıştı.

Faiz indirimleriyle piyasaları şaşırttı

Ülkede Merkez Bankasının 5 hafta içinde dördüncü faiz indirimine gitmesi piyasalarda şaşkınlığa neden oldu.

Arjantin Merkez Bankasının son faiz indirimi, Milei’nin göreve başlamasından bu yana yapılan altıncı faiz indirim oldu.

Ülkede politika faizi aralık ayında yüzde 133 seviyesinde bulunuyordu.

Arjantin Merkez Bankası, bankalara ve diğer kurumlara olan yüksek faiz ödemelerinin bir sonucu olan para basımına son vermek amacıyla son aylarda sürekli olarak faiz oranlarını düşürme kararı aldı.

Faiz indirimleriyle ülkedeki bankaların kısa vadeli merkez bankası borcu tutmalarından caydırılması amaçlanıyor. Böylece enflasyonun kaynağı olarak gösterilen, ülkenin yurt içi alacaklılara olan borçlarının faizinin ödenmesi için gereken peso miktarının azaltılması hedefleniyor.

Ekonomik istikrar için “şok terapi” planını açıklamıştı

Arjantin’de büyük bir ekonomik krizi miras alan Milei, 10 Aralık 2023’te göreve başlamasının ardından ülke ekonomisini istikrara kavuşturmak için radikal ve “acı verici” bir plan olarak görülen “şok terapi” planını açıklamıştı.

Milei’nin göreve başlamasından bu yana para politikasında önemli bir değişikliğe gidilirken, Milei yönetimi fiyat kontrollerini kaldırmış, Arjantin pesosunu dolar karşısında yüzde 50’den fazla devalüe edeceğini ve kamu harcamalarının kısacağını duyurmuştu.

Maliyetleri azaltarak zorlu bir kemer sıkma politikası izleyen ve piyasadaki likiditeyi toplamaya çalışan Milei yönetiminin politikaları, hükümetin mali pozisyonunun güçlendirilmesine yardımcı olurken, hisse senedi ve tahvillerde yükselişe yol açtı.

İlk çeyrekte hükümet, enflasyonu körükleyen kontrolsüz para basımını durdurarak 16 yıl aradan sonra ilk kez mali fazla verdi.

IMF’nin desteğini kazandı

Öte yandan Uluslararası Para Fonu (IMF) yetkilileri, hafta başında Arjantin için yaklaşık 44 milyar dolarlık kredi programının sekizinci incelemesini tamamladı.

IMF İcra Direktörleri Kurulu’nun onayına bağlı olarak Arjantin’in programa uygun ödemelerden yararlanabileceği kaydedildi. Söz konusu onayın verilmesi halinde Arjantin’in 800 milyon dolarlık kredi dilimine erişim sağlayacağı belirtiliyor.

IMF İcra Direktörleri Kurulu, şubat ayında da Arjantin için yaklaşık 44 milyar dolarlık kredi programının yedinci incelemesini tamamlarken, 4,7 milyar dolarlık ödemenin yapılmasına onay vermişti.

IMF Başkanı Kristalina Georgieva da konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Arjantin’in yeni yönetimin makroekonomik istikrarı yeniden sağlamak ve büyümenin önündeki engelleri ortadan kaldırmak için “cesur adımlar” attığını ifade etmişti.

Arjantin’e yönelik yaklaşık 44 milyar dolarlık kredi programı 25 Mart 2022’de onaylanmıştı.

Muhabir: Bahattin Gönültaş,Dilara Zengin Okay