Atatürk Havalimanı planlarına açılan davada uzman raporu çıktı, İBB haklı bulundu

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2022 yılında gerçekleştirdiği imar planı değişikliği ile 877 hektarlık havalimanı alanının 500 hektarı “Millet Bahçesi” ve “Kentsel ve Bölgesel Toplumsal Altyapı Alanı” olarak düzenlenmişti. İstanbul’un anayasasını kabul edilen Etraf Sistemi Planı delinerek hazırlanan plan ile havalimanı yerine spor kulüpleri, müzeler, stant alanları, fuar, bilim merkezleri, sıhhat üniteleri, cami inşaatının da önü açılmıştı.

Planlara itiraz eden İBB, bakanlığa karşı planların iptali için dava da açtı.  Davada plan değişikliğinin yetkisiz kurum tarafından yapıldığını, İBB yetkisinin görmezden gelindiğini belirtilerek yürütmesinin durdurulması ve iptali istendi.

BİLİRKİŞİ RAPORU ÇIKTI

İstanbul 11. Yönetim Mahkemesi’nin baktığı davada uzman raporu çıktı. İnşaat çalışmaları süratle devam ederken çıkan uzman raporunda Atatürk Havalimanı için yapılan planda ilgili kurumlarının görüşlerinin alınmadığı, altyapı tesirlerine ait raporun hazırlanmadığı tespit edildi.

“AFETTE ULAŞIM İÇİN KRİTİK ÖNEMDEDİR”

Atatürk Havaalanı’nın sarsıntı üzere afet durumlarında üstleneceği rolün değerine işaret edilen raporda “Konumu, mevcut ulaşım sistemlerine olan entegrasyon seviyesi (hava, kara, raylı sistem), kentin çok büyük bir nüfusuna süratli erişim potansiyeli, sahip olduğu teknik altyapı, alansal büyüklüğü ve yardımcı yapıları dikkate alındığında, muhtemel bir kriz durumunda, -örneğin bu kriz İstanbul sarsıntısı olabileceği üzere, bir uçak kazası olayı gibi- üstleneceği rol gereğince irdelenmemiştir. Atatürk Havaalanının kullanıma devam etmesi, hem muhtemel bir afet durumunda koordinasyon/lojistik merkez hem de uçakların inişine imkân sağlanması ile kentin insani gereksinimlerine erişim ve ulaşım açısından kritik durumlarda kıymetli imkanlar sunacaktır” denildi.

 “PİSTLERİN KAMU FAYDASI, ÖTEKİ KULLANIMLARDAN FAZLADIR”

Atatürk Havalimanı’nın mümkün bir kriz durumunda basitçe 3 pisti ile memleketler arası uçuşların yönlendirilebileceği ve kriz durumlarında da etrafındaki hangar yapılarının  kullanılabileceği belirtildi. Mevcut durumda fonksiyonsuz hale geldiği tez edilen kuzey-güney doğrultulu pistlerin güney ucunda Kovid-19 salgını sırasında prefabrike yapıya sahip bir hastane yapısı inşa edilmiş olsa dahi, pistlerin işler hale getirilmesi ile elde edilecek çıkar ve kamu faydasının, pistlerin öbür bir kullanıma ayrılması ile elde edilecek kamu faydasından daha fazla olacağı vurgulandı.

Raporda “ 27.05.2022 tasdik tarihli İstanbul İli 1/100.000 Ölçekli Etraf Nizamı Planı Değişikliği (İstanbul İli, Bakırköy İlçesi, Atatürk Havalimanı, Millet Bahçesi ve Çevresi) şehircilik unsurlarına, yerleşmenin gelecekteki gereksinimlerine, planlama tekniklerine uygun olmadığı ve kamu faydasını gözetmediği eksper heyetimizce tespit edilmiştir” sonucuna ulaşıldı.

“YÜZEYSEL VE DAR KAPSAMLI”

Raporda, planlama mevzuatına karşıtlıklara ilgili saptamalar da yapıldı. Bu çeşitten kullanımlara yönelik yapılacak değişikliklerin neden olduğu çevresel tesirlerin dava konusu plan değişikliği hududunu aşan bir alanı kapsaması gerektiğinden dava konusu planlama sürecinde rasyonel bir karar verilmesinin beklenemeyeceği tabir edildi.

Detaylı etüt, araştırma, inceleme yapılmadığı, yapılanların ise son derece yüzeysel ve dar kapsamlı olduğu, bahsin gerektirdiği derinlikte inceleme yapılmadığı ve yapılamayacağı vurgulandı. Bu nedenle dava konusu düzenlemenin, bir plan değişikliği ile değil, daha kapsamlı bir revizyon plan ile yapılmasının değerine işaret edildi.

“TÜM KENTSEL SİSTEMLERİ ETKİLER”

Atatürk Havaalanı’nın ülke ve hatta memleketler arası ölçekte hizmet veren bir ulaşım ve lojistik tesisi olduğuna dikkat çekilerek bu tesise yönelik gerçekleştirilen bir planlama sürecinin yalnızca havaalanını içine alan çok sonlu bir alanda yapılan mevzi bir değişiklikle gerçekleştirilemeyeceği vurgulandı. Havaalanın pozisyonu, hizmet tesir alanı, yarattığı ulaşım talebi ve entegre olduğu ofis, otel, fuar alanı üzere öteki kullanımlar düşünülmeden hazırlanmasının, İstanbul’un tüm kentsel sistemlerini etkileyeceğinin altı çizildi.

“ÇEVRE NİZAMI PLANINA AYKIRI”

2009 tasdik tarihli Etraf Sistemi Planının ana kararları ve unsurlarında, Atatürk Havalimanı’nın çalışma sürecinin devam edeceğinin öngörüldüğü hatırlatılarak “Bu havaalanında kapasite artışı desteklenmekte ve üçüncü bir havalimanı ise Çorlu’da önerilmektedir. Dava konusu Etraf Sistemi Planı Değişikliği ile Atatürk Havaalanı’nın kapasitesi düşürülmüş, yeni havaalanı kent makroformu ile uyumsuz biçimde kuzeye önerilmiş, doğu-batı doğrultusunda doğrusal büyüyen kent makroformu unsurunu desteklenmemiş ve Etraf Sistemi Planı ana kararlarına karşıt düzenleme yapılmıştır” denildi.

“PLANLAMA ASILLARI VE TEKNİKLERİNE AYKIRI”

Davaya mevzu plan değişikliği ile Atatürk Havalimanı’nın mevcut büyüklüğünün değerli ölçüde azaltıldığı, kapasitesinin düşürüldüğü ve tarifeli uçuşlara kapatıldığı belirtilerek “ Dava konusu Etraf Tertibi Planı değişikliğinde Atatürk Havaalanı yerine ise öteki toplumsal altyapı alanları önerilmiştir. İstanbul Havaalanı farklı bir plan değişikliğinde yer almaktadır. Birbiri ile temaslı değişiklik kararlarının olduğu değişikliklerin plan bütünlüğü bakımından tıpkı planda yapılmaması planlama asıllarına ve tekniklerine aykırıdır” denildi.

“ANA KARARLARLA ÇELİŞİYOR”

Atatürk Havalimanı’nın altyapısı tamamlanmış, yüksek erişilebilirliğe sahip, raylı sistemler ile birlikte Anadolu Yakasında yer alan Sabiha Gökçen Havalimanı ile temaslı durumdayken ve Etraf Nizamı Planı kararlarına nazaran kapasitesi arttırılarak işletmesinin devam etmesi  öngörülmekteyken yapılan plan değişikliğinin etraf tertibi planının ana kararları ile çeliştiğine dikkat çekildi.

“İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE AHENK GAYESİ GERÇEKÇİ DEĞİL”

Kentin kuzeyinde yer alan yaklaşık olarak 3 bin 500 hektarlık orman ve yeşil örtüsü yeni İstanbul Havaalanı için gelişmeye açılırken, dava konusu plan değişikliği ile 500 hektarlık millet bahçesi önerildiği aktarılarak “Bu nedenle salt dava konusu plan değişikliğinde önerilen 500 hektarlık bir yeşil alan önerisi ile iklim değişikliğine ahengin hedeflendiği münasebetinin kâfi analitik değerlendirmeye dayanmadığı ve gerçekçi olmadığı düşünülmektedir” tespiti yapıldı.