Avrupa’da hayat pahalılığı protestoları artarak devam ediyor

Avrupa ülkelerinde artan hayat pahalılığı karşısında maaş artırımı, çalışma ve emeklilik koşullarının güzelleştirilmesi, kamu hizmetlerine erişimin kolaylaştırılması üzere taleplerle giderek artan sayıda protestolar düzenleniyor.

1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nde Avrupa’nın birçok yerinde protestolar ve çeşitli kutlamalar yapılıyor.

Son yıllarda Avrupa ülkeleri, bu çeşit toplumsal hareketlerdeki artışla dikkati çekiyor.

Bu manada Avrupa Birliği’nin (AB) başşehri pozisyonundaki Brüksel uzun müddet boyunca, pek çok üye ülkeden binlerce vatandaşın aksiyonlarına mesken sahipliği yaptı.

Covid-19 salgını önlemleri, sıhhat çalışanlarının ağır iş yükü, iklim değişikliği aksisi protestolar Avrupa genelinden on binlerce kişi tarafından Brüksel sokaklarına taşındı.

Son devirde ise Avrupa’daki protestoların odağı, artan hayat pahalılığı karşısında daha yüksek fiyatlar ve uygunlaştırılmış hayat şartları talepleriyle ülkelerin kendi başkentlerine kaydı.

Brüksel de bu nedenle Belçika özelinde eğitimden güvenliğe birçok kesimden çalışanın protestosuna şahit oluyor.

Öğretmenler, polisler, itfaiyeciler, tren ve hava yolu çalışanları, Belçika’da fiyat, çalışma ve emeklilik şartlarının uygunlaştırılması için sık sık grev ve protesto yoluna başvurdu.

FRANSA

Protestolar düşünüldüğünde Avrupa’da akla birinci gelen ülkelerden biri Fransa.

Fransa’da çalışanları temsilen 8 ana sendika kuruluşu bulunuyor.

FO-Sante Sendikasının Sıhhat Hizmetleri Federal Sekreteri Gregory Leduc, ülkedeki değerli aksiyonları ve sebeplerini kıymetlendirdi.

Özellikle 1789’dakı Fransız İhtilali’nden bu yana protesto etme kültürünün tarih boyunca Fransızlarda yerleştiğine dikkati çeken Leduc, son yıllarda ülkede vatandaşların protestosu sonucunda değiştirilen pek çok yasa olduğuna dikkati çekti.

Leduc, 1995’te hükümetin memurların emeklilik sistemini özel bölümle uyumlu hale getirmek istemesine karşılık Fransızların tekraren sokağa inmesiyle bu uygulamanın ertelendiğine, 18 yaş üstü gençlerin başka çalışanlardan daha az maaş kazanmasını kapsayan yasa tasarısına yansılı lise ve üniversite öğrencileri ile sendikaların 2006’ta sokağa dökülmesi sonucunda meclisten geçen kelam konusu yasanın yürürlüğe girmediğini anlattı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un vazifeye gelmesinden bu yana şovların arttığına işaret eden Leduc, 2018’de başlayan Sarı Yelekliler hareketine atıfta bulundu.

Leduc, emeklilik yaşını 64’e çıkaran emeklilik ıslahatı aykırısı şovlara 3 milyondan fazla iştirak olduğu, 1995’ten bu yana bu kadar kişinin sokağa inmediğini belirtti.

Fransız sendikacı, ülkedeki protestolarda ana talepler ortasında maaş artışı, kamu hizmetlerine erişimin kolaylaştırılmasının yer aldığını kaydetti.

ALMANYA

Almanya’da alışılmışın dışındaki yüksek enflasyon ve personellerin artan ömür maliyetini dengelemek için daha yüksek fiyat ve çalışma kaidelerinin uygunlaştırılması talepleri nedeniyle birçok dalda çalışanların, sendikaların davetiyle bu yıl çeşitli periyotlarda greve gitmesi dikkati çekti.

Ülkede birtakım bölümlerdeki iş bırakma aksiyonlarının akabinde sendikalar ile patronlar ortasında muahede sağlanırken başka birtakım branşlarda toplu kontratlarda muahede sağlanamaması hasebiyle grevlerin devam etmesi bekleniyor.

Almanya’nın en büyük sendikalarından Birleşmiş Hizmet Dalı Sendikası (Verdi) Alman Posta Yönetiminde (Deutsche Post ve DHL) çalışan üyelerini 19-20 Ocak ile 6-7 Şubat’ta ihtar grevine çağırdı. İhtar grevleriyle patron üzerine baskı oluşturan Verdi sendikası toplu mukavele görüşmeleri sonucu 11 Mart’ta 160 bin çalışan için ortalama yüzde 11,5 fiyat artışı sağladı.

Ülkede 2023’ün başından bu yana havalimanlarında çeşitli branşlardaki çalışanlar birçok defa greve gitti.

Berlin-Brandenburg Havalimanı’nda 25 Ocak’ta iş bırakma hareketi yapan ve yüzlerce uçuşun iptal olmasına sebep olan yer çalışanının grevi sonucunda 7 Şubat’ta Verdi sendikası patronlarla çalışanlar için yüzde 12 ila yüzde 19,5 fiyat artışı yapılması konusunda anlaştı.

Verdi Lideri Frank Werneke, yaptığı açıklamada ülkede son aylarda düzenlenen grevlere işaret ederek “Örneğin kamu bölümünde, posta şirketinde, kreşlerde, toplumsal kurumlarda, güç şirketlerinde, havaalanlarında, mahallî ulaşım şirketlerinde ve bakım bölümünde bu kadar çok çalışanın grevlere katılması, taleplerimizde haklı olduğumuzu gösteriyor.” dedi.

Werneke, Covid-19 salgınının sürdüğü 3 yılın ve bilhassa Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaşın tetiklediği enflasyon artışının akabinde çalışanların, kriz periyodundaki çalışmalarının takdir edilmesini ve önemli fiyat artışları talep ettiğini vurgulayarak şunları kaydetti:

“Şirketler, daha fazla para ve daha âlâ çalışma şartları taleplerini reddetmeyerek krizin üstesinden gelinmesine de katkıda bulunmalıdır. Bunu idrak etmedikleri yahut toplu kontrat müzakerelerini büsbütün reddettikleri yerlerde kısmen geniş çaplı grevlerle baskıyı artırdık ve bu biçimde birtakım çok uygun toplu kontratlar yapabildik. Öteki yerlerde toplu kontrat görüşmeleri hala devam ediyor ve yeni grevler beklenebilir.”

İNGİLTERE

Son 41 yılın en yüksek enflasyon oranı, son 45 yılın ise en yüksek besin enflasyonuyla karşı karşıya olan İngiltere’de geçen yılın ikinci yarısında beri grevler ile artırım taleplerinin lisana getirildiği protestolarda artış yaşanıyor.

Hükümetin teklif ettiği maaş oranlarını, özlük haklarını ve çalışma şartlarını protesto eden birçok bölümden çalışanın öncelikli talebi, teklif edilen artırım oranlarının yüzde 10’u aşan enflasyonun üzerinde olması.

Özellikle yıl başından itibaren birçok dal büyük grev ve iş bırakma hareketlerine başvurarak taleplerini lisana getiriyor. Şubat ve mart ayında İngiltere’nin son yıllarda gördüğü en büyük iş bırakma hareketleri yapılırken iş bırakanlar ortasında ambulans sürücüsü, tabip, hemşire, tren makinisti üzere ülke için değerli meslek kümeleri bulunuyor.

Son iki ayda demir yolu çalışanlarının 4 gün iş bırakmasıyla büyük bir ulaşım kaosu yaşanan ülkede, 2 Mayıs’ta grev kararı alan hemşirelerin bağlı olduğu sendika 6 aydır greve gittiği gerekçesiyle Sıhhat Bakanı Steve Barclay tarafından mahkemeye verildi.

Ülkede sayıları 300 bini bulan hemşireler ve 70 bini bulan pratisyen tabiplerin greve gitmesi sıhhat hizmetlerinin aksaması konusunda kaygılara neden olurken sayısı sırf 1000 kişi olarak söz edilen pasaport ofisi çalışanlarının greve gitmesi birçok seyahatin aksamasına sebep oldu.

YUNANİSTAN

Yunanistan, Covid-19 salgını ve Ukrayna savaşının akabinde artan hayat pahalılığı problemiyle karşı karşıya kaldı.

Gıda ve akaryakıt fiyatlarındaki artış, birçok dalı derinden etkiledi. Hayat maliyetindeki artış çabucak hemen tüm kesimlerin yaptığı hareketlerde lisana getirildi.

Ülkede en çok hareket yapılan kesimlerden biri sıhhat oldu. Salgın sonrası çıkan problemler, bölümün işçi eksikliği, sıhhat dalına daha çok bütçe ayrılması üzere talepler sıhhat işçisinin son bir yılda yaptığı onlarca aksiyonda lisana getirildi.

Yunanistan’da mart ayında ise ulaşım dalında birbiri gerisine grev düzenlendi.

Larisa kentinin 26 kilometre uzağındaki Tempi bölgesinde 28 Şubat gecesi birebir ray sınırı üzerinde zıt istikametlerde ilerleyen iki trenin çarpışması sonucu gerçekleşen ve 57 kişinin hayatını kaybettiği tren kazası, demir yollarındaki altyapı ve güvenlik sistemlerinin eksikliğini ortaya çıkardı.

Sektör çalışanlarının bu sıkıntılara ve işçi eksikliğine dikkati çekmek için kaza öncesi yaptığı grev ve hareketlere işaret edilerek yetkililer ihmalle suçlandı.

Tepki olarak demir yolları başta olmak üzere, tüm toplu ulaşım bölümlerinde mart ayı boyunca çok sayıda hareket yapıldı.

Otobüs ve troleybüs çalışanları da nisan ayı içerisinde tüm ulaşım kollarında güvenlik tedbirlerinin alınması ve ulaşımda kullanılan araçların değiştirilmesi talebiyle birçok kere harekete gitti.

Emekliler ise 4 Nisan’da, ülkedeki hayat pahalılığına dikkati çekerek maaşlarına artırım talebiyle hareket yaptı.

Hükümet, 21 Mayıs’taki genel seçimler öncesinde, artan hayat pahalılığına karşı taban fiyatı 1 Nisan 2023’ten itibaren geçerli olacak biçimde 713 Euro’dan 780 Euro’ya çıkardı. Şubat 2019’da 650 Euro olan minimum fiyat yaklaşık 4 yılda 130 Euro artmış oldu.

Yaklaşık 200 bin kişinin aldığı işsizlik maaşı ise 1 Nisan’da 438 Euro’dan 479 Euro’ya çıkarıldı.

İSPANYA

İspanya’daki sendikalar, yüksek enflasyonla artan fiyatlar ve satın alma gücünün azalması sonucu en büyük sorunu “alışveriş sepetini doldurmak, yüksek faturaları ödemek ve konut kirası ya da kredi borcunu karşılamaya çalışmak” olan emekçilerin için bu 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nde “maaş artışı” talebini öne çıkardı.

Ülkenin iki büyük emekçi sendikası, Çalışanlar Genel Birliği (UGT) ve Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (CCOO) “fiyatların indirilmesi, maaş artışı ve karın paylaşılması” sloganıyla şov düzenliyor.

İspanya’da son açıklanan resmi datalara nazaran, Mart 2023 prestijiyle ülkede 3 milyon 127 bin 999 (yüzde 13,27) işsiz bulunuyor. (AA)