AYM, grev yasağına karşı aksiyon yapan emekçiyi haklı buldu
Anayasa Mahkemesi (AYM), sendikanın aldığı grev kararının hükümet tarafından ertelenmesi nedeniyle iş yavaşlatma aksiyonuna katılan bir çalışanın iş akdinin feshedilmesinin hak ihlali olduğunu belirledi.
Grev ertelemesine karşı iş yavaşlatma hareketine katılan Birleşik Metal İş sendikasına üye bir emekçinin açtığı davada karar birliği ile alındı.
İŞ YAVAŞLATMA HAREKETİNE KATILDIĞI İÇİN İŞTEN ATILDI
2015 yılı ocak ayında metal iş kolunda faaliyet gösteren bir iş yeri ile sendika ortasında gerçekleştirilen toplu iş mukavelesi görüşmelerinde sonuç alınamaması sonucunda gerçekleştirilmek istenen grev, hükümetin ‘grev erteleme’ kararı nedeniyle uygulamaya konulamadı.
Erteleme kararı sonrası işyerindeki personeller günde 20-25 dakika süren iş yavaşlatma aksiyonu gerçekleştirdi. İşyeri bu olayın akabinde 30 emekçiyi tazminatsız bir formda işten çıkardı. İş Mahkemesi, işe iade kararı verirken sendikal tazminat talebini ise reddetti. Patron kararı Yargıtay’da temyize götürürken üst mahkeme iş akdinin feshini haklı buldu.
TAZMİNAT ÖDENECEK
Söz konusu personel Yargıtay kararının akabinde AYM’ye ferdi müracaatta bulundu. AYM, emekçinin sendika hakkının ihlal edildiğine karar vererek tazminata hükmetti. Mahkeme kararında, sendika hakkının ihlal edildiğini belirterek 18 bin TL tazminata hükmetti ve davanın iş mahkemesine tekrar gönderilmesine karar verdi.
AYM, daha evvel Birleşik Metal Çalışanları Sendikasının aldığı grev kararının ertelenmesinde sendika hakkının ihlal edildiğine karar verdiğini hatırlatarak lokal mahkemenin sendika hakkının gerektirdiği tesirli bir yargısal inceleme yapmadığını belirtti.
‘SENDİKA HAKKINA MÜDAHALE’
Kararda şu tabirler yer aldı:
“Anasaya’nın 54. unsurunun birinci fıkrasına nazaran TİS görüşmeleri sırasında uyuşmazlık çıkması halinde çalışanlar grev hakkına sahiptir. Münasebetiyle grev hakkı, emekçilerin ekonomik ve toplumsal taleplerini lisana getirmelerini sağlayan en güçlü iş uğraşı araçlarından biridir.
Bu bağlamda Anayasa’mın 54. unsurunun dördüncü fıkrasında grevin ertelenebileceği haller ve işyerlerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiştir. Anayasal teminat altına alınan grev hakkının taşıdığı değer dikkate alındığında hakkı sınırlayıcı zorlayıcı nedenin inandırıcı biçimde ve açıklıkla ortaya konması gerekmektedir. Aksi halde anayasal bir hak olan grev ve toplu mukavele hakkının kullanılması fiilen anlamsız hâle gelmektedir.
‘TOLERANS GÖSTERİLMELİ’
Bu prestijle çalışanların ekonomik, toplumsal ve çalışma şartlarını etkileyen uygulamalara yönelik kısa periyodik, demokratik bir hakkın kullanımı niteliğindeki protesto aksiyonlarına tolerans gösterilmelidir.
İncelenen müracaatta Yargıtay, sırf grev erteleme kararının varlığı nedeniyle müracaatçının kanunsuz harekette bulunduğunu ve iş akdinin geçerli nedenle feshedildiğini belirtmiş; daha ileri bir değerlendirmede bulunmamıştır.
Anayasa Mahkemesinin müracaata bahis grev erteleme kararına ait sendika hakkının ihlal edildiği sonucuna varması ve müracaatçının katıldığı aksiyonun de TİS’e ait uyuşmazlıkların lisana getirilmesi hedefine yönelik, kısa müddetli ve barışçıl olduğu göz önünde bulundurulduğunda anılan aksiyon sendika hakkı kapsamında değerlendirilmelidir.
Tüm bu açıklamalar kapsamında somut müracaatta patron tarafından müracaatçının sendika hakkına yapılan müdahalenin onun ve diğerlerinin sendika haklarını kullanmaları üzerinde caydırıcı bir tesire neden olacağı, buna rağmen derece mahkemelerince kelam konusu anayasal hakkın gerektirdiği tesirli bir yargısal inceleme yapılmaması nedeniyle devletin olumlu yükümlülüklerini yerine getiremediği kanaatine ulaşılmıştır.
Açıklanan münasebetle Anayasa’nın 51. unsurunda teminat altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”
