Resmi Gazete’de yayımlanan karara nazaran, Ankara 21. İş Mahkemesi baktığı bir davada, 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tazmini Hakkında Kanun’un “Meslekte en az beş yıl çalışmış olan gazetecilere kıdem hakkı tanınır” kararı ile kıdem tazminatının altı aydan az artık mühletin dikkate alınmadan hesaplanacağını öngören kuralın Anayasa’ya alışılmamış olduğunu ileri sürerek iptalleri istemiyle Yüksek Mahkemeye başvurdu.
Anayasa Mahkemesi, her iki kararın de Anayasa’ya alışılmamış olduğu sonucuna vararak iptallerine karar verdi. Çalışan gazetecinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için meslekte en az 5 yıl çalışmış olma koşulunu düzenleyen kuralın iptaline ait münasebette, iş mukavelesinin çalışan ile patron ortasındaki iş münasebetine dayandığı belirtildi.
BİR YIL YETERLİ
Gerekçede, iş mukavelesiyle personel statüsünde çalışanların büyük kısmının 4857 Sayılı İş Kanunu’na, gazetecilerin ise 5953 sayılı kanuna tabi olduklarına işaret edildi.
İşçilerin istihdam garantilerinin sağlanması, çalışma hayatının risklerine karşı korunmaları ve patrona sağladıkları katkının bir karşılığı olarak öngörülen kıdem tazminatının, tabiatı ve tarifi gereği kanunlarda belirtilen minimum bir çalışma mühletini dolduran personele ödendiği vurgulanan münasebette, İş Kanunu’na tabi olarak çalışan personeller bakımından kıdem tazminatına temel mühlete ait olarak bir yılın kâfi görüldüğüne dikkat çekildi.
Kararda, “Dolayısıyla basın dalında çalışan gazetecilerin kıdem mühletinin beş yıl olarak düzenlendiği gözetildiğinde, kuralla 5953 sayılı kanuna tabi çalışan gazeteciler ile öteki kanunlara tabi çalışan çalışanlar ortasında bir farklılığın yaratıldığı anlaşılmıştır.” tabirine yer verildi.
“MAKUL BİR NEDENE DAYANDIĞI SÖYLENEMEZ”
Demokratik toplumun varlığında ve devam ettirilmesinde değerli bir rol oynayan gazetecilerin vazifelerini yerine getirirken fiyat ve öbür alacaklarının teminat altına alınması için gazeteciler lehine düzenlemeler yapılabileceği aktarılan münasebette, şunlar kaydedildi:
– Bu bağlamda 4857 sayılı Kanu’nda emekçilerin kıdemleri periyot yahut intikal ya da öbür bir yere intikal üzere halleri tıpkı patron kabul edilmekle birlikte birebir patrona ilişkin iş yerinde geçen müddetler gözetilerek belirlenmektedir. 5953 sayılı kanunda basın personelleri tarafından kıdem mühletinin tıpkı patron nezdindeki kıdem mühleti yerine gazetecilik meslek kıdemi olarak belirlenerek birden çok patron nezdinde geçen çalışmaların birleştirilmesi ve rastgele bir tavan kelam bahis olmaksızın ödenmesi öngörülmüştür. Ne var ki anılan avantajlara karşın itiraz konusu kuralla gazeteciler aleyhine kıdem mühletinin beş yıl olarak belirlenmesi suretiyle genel olarak çalışanlar için öngörülen mühletten daha uzun bir mühlet belirlenmesinin objektif ve makul nedene dayandığı söylenemez.
“AÇIK BİR DENGESİZLİK”
– Öte yandan basın mesleğine birinci girdiği tarihten itibaren kuralla öngörülen beş yılın dolmasıyla kıdem tazminatına hak kazanan ve kelam konusu tazminatı alarak evvelki devri tasfiye eden basın çalışanı tarafından çalışacağı anılan kanun kapsamındaki iş yerlerinde geçen müddetler için alacağı kıdem tazminatı yine beş yıl üzerinden hesaplanacaktır.
– Bu durumda ise kuralın basın çalışanları aleyhine açık bir dengesizlik oluşturarak çok bir külfete neden olduğu ve münasebetiyle farklı muamelenin ölçüsüz olduğu da anlaşılmıştır. Bu prestijle kuralın mülkiyet hakkı bağlamında eşitlik prensibine alışılmamış olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
1475 İÇİN BU TÜRLÜ BİR DÜZENLEME YOK
Kıdem tazminatının, altı aydan az artık müddetin dikkate alınmadan hesaplanacağını öngören kuralın iptaline ait münasebette ise karşılaştırma yapılmaya uygun İş Kanunu kapsamında çalışan ve kıdem tazminatını 1475 sayılı Kanun’un 14. hususu uyarınca alan emekçiler tarafından bu tıp bir düzenleme bulunmadığına işaret edildi.
Gerekçede basın personelleri ile öteki kanunlara tabi çalışan emekçiler ortasında basın personelleri aleyhine bir farklılığın yaratıldığı vurgulandı. Basın çalışanlarının makul bir mühletten az hizmet müddetlerinin kıdem tazminatı hesabında gözetilmemesinin objektif ve makul bir nedene dayanmadığı belirtilen münasebette, bu kuralın mülkiyet hakkı istikametinden eşitlik prensibine karşıt olduğu tabir edildi. (AA)
