Azospermi nedir, tedavisi var mı?

Üreme sıhhati, birçok çift için hayatlarının en kıymetli hususlarından biri olabilir. Fakat, çocuk sahibi olma hayaliyle yola çıkan birçok çift, kısırlık sorunu ile karşı karşıya kalabilir. Kısırlığın erkeklerde en yaygın nedenlerinden biri olan azospermi, erkeklerin üreme sıhhatini tehdit eden bir durumdur.

AZOSPERMİ NEDİR?

Azospermi, erkeklerde görülen bir üreme sıhhati meselesidir ve seminal sıvıda (meni) hiç sperm hücresi bulunmaması durumunu tabir eder. Olağan şartlarda, bir erkeğin ejakülasyonunda milyonlarca sperm hücresi bulunur ve bu sperm hücreleri döllenme süreci için bayan üreme hücresi olan yumurtayı dölleyebilirler.

Azospermi, erkek kısırlığının yaygın bir nedenidir ve çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bu faktörler ortasında hormonel bozukluklar, sperm üretimiyle ilgili anatomik problemler, genetik faktörler, enfeksiyonlar, travma yahut cerrahi müdahaleler yer alabilir. Azospermi teşhisi, birçok sperm örneklemesi yapılmasının akabinde tekrarlanan sperm tahlilleri sonucunda konulur.

Azosperminin altında yatan nedenlerin belirlenmesi, uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesi açısından değerlidir. Tedavi seçenekleri, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişebilir. Kimi durumlarda, tıbbi tedaviler yahut cerrahi müdahaleler, sperm üretimini ve ejakülat içindeki sperm ölçüsünü artırmaya yardımcı olabilir. Lakin, kimi durumlarda azospermi sorunu kalıcı olabilir ve doğal yolla çocuk sahibi olmak mümkün olmayabilir. Bu durumda, yardımcı üreme teknolojileri (ART) üzere formüller düşünülebilir, bu teknolojiler ortasında sperm dönüşümü (ICSI) ve sperm bağışı üzere seçenekler yer alır. Fakat, her durum kişiseldir ve uzman bir ürolog yahut üreme sıhhati uzmanı, en uygun tedavi seçeneklerini kıymetlendirmek için ayrıntılı bir kıymetlendirme yapmalıdır.

AZOSPERMİ BELİRTİLERİ NELER?

Azospermi, kendisi başlı başına bir belirti değildir, zira belirti olarak nitelendirilebilecek bir semptomu yoktur. Azospermi, bir erkeğin ejakülasyonunda hiç sperm hücresi bulunmaması durumudur. Hasebiyle, azospermiyi bizatihi tespit etmek zordur ve ekseriyetle çiftin çocuk sahibi olmada zorluk yaşaması nedeniyle fark edilir.

Eğer çift, çocuk sahibi olmak için efor gösteriyor ve başarısız oluyorlarsa yahut uzun periyodik korunmasız bağa karşın gebelik gerçekleşmiyorsa, erkeğin sperm tahlili yaptırması önerilir. Sperm tahlili, bir laboratuvar ortamında erkeğin ejakülatındaki sperm ölçüsünü, hareketliliğini ve morfolojisini pahalandıran bir testtir. Bu testte, azospermi durumunda, seminal sıvıda hiç sperm hücresi tespit edilmez.

Azospermi, altta yatan bir sıhhat meselesinin belirtisi olabilir. Bu nedenle, çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin, kısırlık sorunu yaşıyorlarsa yahut uzun vadeli başarısız korunmasız ilgileri oluyorsa, bir üreme sıhhati uzmanına başvurarak kıymetlendirme yapmaları önerilir. Uzmanlar, altta yatan nedenleri belirlemek ve uygun tedavi seçeneklerini kıymetlendirmek için çeşitli tıbbi testler ve incelemeler yapacaktır.

AZOSPERMİ NEDENLERİ NELER?

Azosperminin altında yatan nedenler çeşitli olabilir. Azospermi, sperm üretimindeki bozukluklar, üretim yollarındaki pürüzler yahut sperm taşınmasında sorunlar üzere farklı sistemler nedeniyle ortaya çıkabilir. İşte azosperminin mümkün nedenlerinden kimileri:

Testislerde Sperm Üretiminin Olmaması (Non-obstrüktif Azospermi): Bu durumda, testislerde sperm üretimi olağan düzeyde gerçekleşmez yahut hiç olmaz. Genetik nedenler, hormonal dengesizlikler, enfeksiyonlar, radyasyon, kemoterapi üzere tedaviler, sistemik hastalıklar ve kimi ilaçlar non-obstrüktif azospermiye yol açabilir.

Sperm Taşıma Yollarında Maniler (Obstrüktif Azospermi): Testisler sperm üretir lakin üretilen sperm, sperm taşıma yollarında tıkanıklıklar yahut maniler nedeniyle ejakülasyon sırasında dışarı çıkamaz. Bu tıkanıklıklar, doğuştan olabileceği üzere enfeksiyonlar, travmalar yahut cerrahi müdahaleler sonucunda da gelişebilir.

Cerrahi Müdahaleler: İnguinal herni tamirleri, testis tümörü cerrahisi üzere birtakım cerrahi süreçler testis ve sperm taşıma yollarına ziyan verebilir ve azospermiye yol açabilir.

Hormonal Problemler: Hormonların dengesizliği, bilhassa hipofiz, hipotalamus yahut tiroid bezlerinin bozuklukları, sperm üretimini etkileyebilir ve azospermiye yol açabilir.

Genetik Faktörler: Birtakım genetik bozukluklar, sperm üretimini etkileyerek azospermiye neden olabilir.

Enfeksiyonlar: Kimi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, üreme organlarını etkileyerek sperm üretimini olumsuz istikamette etkileyebilir.

Radyasyon yahut Kemoterapi: Kanser tedavisi için uygulanan radyasyon yahut kemoterapi, sperm üretimini etkileyebilir ve azospermiye yol açabilir.

Her bir azospermi hadisesi kişiseldir ve altında yatan nedenler farklılık gösterebilir. Bu nedenle, çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerde kısırlık sorunu varsa, bir üreme sıhhati uzmanı tarafından ayrıntılı bir kıymetlendirme yapılması ve uygun testlerin yapılması kıymetlidir. Bu kıymetlendirme sonucunda, altta yatan neden tespit edilerek uygun tedavi seçenekleri belirlenebilir.

AZOSPERMİ TEDAVİSİ VAR MI?

Azospermi tedavisi, altında yatan nedenlere bağlı olarak farklılık gösterebilir ve her durum için özelleştirilmiş bir yaklaşım gerekebilir. Tedavi seçenekleri, non-obstrüktif azospermi ve obstrüktif azospermi olmak üzere iki ana kategoriye ayrılabilir.

Non-obstrüktif Azospermi Tedavisi:
Non-obstrüktif azospermi, testislerde sperm üretiminin olmaması yahut önemli biçimde az olması durumudur. Bu tıp azospermi hadiselerinde, sperm üretimi ve kalitesini artırmak içinbazı tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

Hormonal Tedavi: Hormon seviyelerindeki dengesizlikler nedeniyle sperm üretimi etkilenmişse, hormonal tedavilerle bu düzensizlikler düzeltilmeye çalışılır.

Cerrahi Müdahale: Kimi durumlarda, testislerde sperm üretimini engelleyen tümörler yahut varikosel üzere durumlar cerrahi müdahale ile düzeltilebilir.

Mikrocerrahi Testiküler Sperm Ekstraksiyonu (MicroTESE): Non-obstrüktif azospermi durumunda, testislerde az ölçüde sperm üretiliyor olabilir. Bu durumda, mikroTESE ismi verilen özel bir cerrahi prosedürle testislerden sperm örnekleri alınabilir.

Tüp Bebek (IVF-ICSI): Sperm sayısı düşük olduğunda yahut hiç sperm bulunamadığında, elde edilen az ölçüdeki sperm kullanılarak tüp bebek metodu olan ICSI (tek spermle yumurtayı döllendirme) tercih edilebilir.

Obstrüktif Azospermi Tedavisi:
Obstrüktif azospermi durumunda, testislerde sperm üretilir fakat spermler sperm taşıma yollarında tıkanıklıklar nedeniyle ejakülasyon sırasında dışarı çıkamaz. Bu tıp azospermi olaylarında, obstrüksiyonun nedenine bağlı olarak kimi tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
Cerrahi Müdahale: Sperm taşıma yollarında tıkanıklık olan durumlarda, cerrahi operasyonlarla bu tıkanıklıklar açılabilir yahut düzeltilebilir.

PESA/TESA/TESE: Cerrahi müdahalelerle sperm elde edilemediği durumlarda, epididimal yahut testiküler aspirasyon yahut sperm ekstraksiyonu üzere usullerle sperm elde edilebilir ve tüp bebek tedavisi (IVF-ICSI) uygulanabilir.

Tedavi seçeneği, hastanın sıhhat durumu, altta yatan neden ve çiftin özel durumlarına bağlı olarak belirlenmelidir. Azospermi teşhisi konulmuş çiftlerin, üreme sıhhati uzmanı yahut ürolog tarafından kıymetlendirilmesi ve uygun tedavi planının oluşturulması kıymetlidir. Unutulmamalıdır ki kimi azospermi olaylarında maalesef tedavi ile sperm elde etmek mümkün olmayabilir ve bu durumda alternatif teknikler, örneğin sperm bağışı yahut evlat edinme üzere seçenekler kıymetlendirilebilir.