Bakan Fidan’dan Karadeniz Tahıl Teşebbüsü açıklaması
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, resmi ziyaret kapsamında gittiği Kiev’de Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ile yapacağı görüşme öncesi ortak basın toplantısında konuştu.
Bugünkü ziyaretinin Dışişleri Bakanı olarak Ukrayna’ya ve Kiev’e birinci ziyaret olduğunu belirten Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da Ağustos 2022’de Lviv’e yaptığı ziyaretten sonra Ankara’dan Ukrayna’ya yapılan üst seviyedeki birinci ziyaret olduğunu lisana getirdi.
Fidan, dün olan Ukrayna’nın bağımsızlık gününü en içten dilekleriyle kutladığını belirtti. Türkiye’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne verdiği dayanağı yineleyen Fidan, savaşta hayatını kaybedenler için başsağlığı diledi.
“MUTABIK KALDIĞIMIZ HUSUSLARIN TAKİBİNİ YAPTIK”
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daveti üzerinde Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’in 7 Temmuz’da Türkiye’yi ziyaret ettiğini anımsatarak, “Bu ziyarette başkanlarımız bölgesel ve ikili seviyedeki bütün hususları ayrıntılarıyla ele almışlardır. Biz de bugün Cumhurbaşkanlarımızın mutabık kaldıkları bahislerin takibini yapma imkanı bulduk.” dedi.
Kiev ziyaretine Ukrayna Devlet Lideri Zelenskiy tarafından kabul edilerek başladığını lisana getiren Fidan, daha sonra Devlet Başkanlığı Ofisi Lideri Andriy Yermak ile bir ortaya gelerek mevzuları daha ayrıntılıca ele aldıklarını söz etti.
Fidan, Ukrayna Başbakanı Denis Şmıgal ile de bir ortaya geldiklerini ve bu görüşmede iktisat ve kalkınma hususlarını ayrıntılı biçimde görüştüklerini ve Ukrayna Ulusal Yolsuzlukla Çaba Ajansı’nı da ziyaret ettiğini ve orada bir brifing aldığını kaydetti.
Mevkidaşı Kuleba ile de gündemlerindeki mevzuları da derinlemesine istişare edeceklerini belirten Fidan, iki ülke ortasındaki stratejik paydaşlık çerçevesinde gelecek periyotta atılabilecek adımları ele alacaklarını söz etti.
“ÇABALARIMIZI SÜRDÜRÜYORUZ”
Bakan Fidan, Türkiye ve Birleşmiş Milletler’in orta buluculuğunda hayata geçirilen ve 17 Temmuz’da sona eren Karadeniz Tahıl Teşebbüsü sayesinde 33 milyon tondan fazla tahıl ve besin eserinin global pazarlara ulaşmasının sağlandığını lisana getirerek şöyle devam etti:
“Maalesef 17 Temmuz itibariyle bu (Karadeniz Tahıl Girişimi) sona erdi. Şu anda tahıl ihracatı için alternatif yollar arandığını biliyoruz. Lakin bu yolların orjinal teşebbüse alternatif olamayacağını ve riskler barındırdığını da görüyoruz. Karadeniz Teşebbüsü’nün getirdiği kazanımlar kaybedilmeden sürecin bir an evvel tekrar canlandırılmasına yönelik gayretlerimizi sürdürüyoruz. Tüm taraflarla her seviyede diyaloga bu nedenle devam edeceğiz.”
Türkiye’nin 2014’te Kırım’ın Rusya tarafından yasa dışı olarak ilhakının akabinde Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne desteklediğini tereddütsüz bir biçimde ortaya koyduğunun altını çizen Fidan, tıpkı tavrı 24 Şubat 2022 sonrasında da gösterdiğini belirtti.
Fidan, Kuleba ile yapacağı görüşmede Türkiye ile Ukrayna ortasındaki ikili münasebetleri tüm taraflarıyla ele alacaklarını lisana getirerek, “Stratejik ortağımız Ukrayna ile olan münasebetlerimiz savaşa karşın gelişmeye devam etmekte. Ekonomik münasebetlerimizin savaşın sınamalarından en az seviyede ziyan görmesi için gayretlerimize devam edeceğiz.” sözlerini kullandı.
Kiev’de bugün yaptıkları görüşmelerde iki ülke ortasında bir köprü olan Kırım Tatar Türklerine nasıl daha fazla dayanak olabileceklerini yüklü olarak ele aldıklarını kaydeden Fidan, “Zelenskiy hükümeti, Kırım Tatar Türklerinin haklarını kuvvetlendirilmesi için değerli adımlar attı. Bu mevzuda Ukrayna’ya teşekkür ediyoruz.” dedi.
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2 gün evvel Kiev’de gerçekleştirilen Kırım Platformu Tepesi’ne manzaralı bildiri gönderdiğini, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç’ın da Türkiye’yi temsilen tepeye katıldığını lisana getirerek, ekimdeki Parlamenter Zirve’ye de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Lideri Numan Kurtulmuş’un katılmasının öngörüldüğünü kaydetti.
“UKRAYNA’YI DESTEKLEMEYE DEVAM EDECEĞİZ”
Türkiye’nin her vakit Ukrayna’nın yanında olmaya devam edeceğine vurgu yapan Fidan, “Özellikle Ukrayna’nın ihya edilerek fiziken ayağa kaldırılmasına takviye vermeye devam edeceğiz. İnanıyorum ki önde gelen müteahhitlik şirketlerimiz Ukrayna’nın yine imarına damgalarını vuracaktır. Ukrayna işbirliğimizi daha da güçlendirmesi için üst seviye temaslarımıza önümüzdeki devir de devam edeceğiz.” dedi. Fidan, mevkidaşı Kuleba’yı da en uygun vakitte Türkiye’ye beklediğini lisana getirdi.
“BU TEŞEBBÜSÜN CANLANDIRILMASI TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNCELİK”
AA muhabirinin Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’nün tekrar hayata geçirilmesi için yapılan çalışmalar hakkındaki sorusunu cevaplayan Fidan, “Bu teşebbüsün canlandırılması Türkiye için bir öncelik. Dünya besin güvenliği için ve insani gayretler için başka bir yer tutuyor bu teşebbüs. Bu mevzuda Sayın Cumhurbaşkanımız çok sistemli bir çalışma yürütmekte. Bu vesileyle başta Ukrayna olmak üzere BM, Rusya, Avrupalı ve kimi Amerikalı aktörlerin de içinde olduğu çok geniş bir kümeyle kesintisiz bir görüşme ve fikir trafiği var. Bu husustaki çalışmalarımız, uğraşlarımız devam edecek. Umuyorum başarılı bir sonuç alırız. Ukraynalı dostlarımıza bilhassa bu husustaki yapan takviyeleri için ayrıyeten teşekkür etmek istiyorum.” sözlerini kullandı.
Basın toplantısında, Bakan Fidan’a Rusya’nın Ukrayna limanlarına yönelik taarruzları da soruldu.
Fidan, Türkiye’nin tahılın nakliyesi için kilit roldeki limanlar ve araçlara yönelik bombardımanları tasvip etmesinin mümkün olmadığının altını çizerek, “Tam da bu nedenden ötürü baştan beri Rusya’nın tekrar denkleme alınması gerektiğini daima düşündük. Rusya’nın denklemde olmadığı tahlilde, bir alternatifte bu çeşitten sahnelerle karşılaşacağımızı daima öngörmüştük. Dostlarımızla da paylaştık bunu. Onun için diplomatik gayretlerimizi sürdürmeye devam edeceğiz.” dedi.
UKRAYNA DIŞİŞLERİ BAKANI KULEBA’DAN AÇIKLAMA
Kuleba, Dışişleri Bakanı Fidan’ı Kiev’de ağırlamaktan memnuniyet duyduğunu lisana getirerek, “Bu onun Kiev’e birinci ziyareti. Bu ziyaret tarihe geçecek. Zira bu, savaş başladıktan sonra Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı tarafından yapılan birinci ziyaret.” diye konuştu.
Kuleba, Ukrayna ve Türkiye ortasındaki alakalara değinerek, “İki ülke ortasında gerçek bir iştirak ve karşılıklı takviyeye dayalı bağlantı var. Bu paydaşlık rastgele bir ek yoruma muhtaç değildir.” değerlendirmesinde bulundu.
İki gün evvel Kırım Platformu 3. Doruğu’nun Kiev’de gerçekleştiğini anımsatan Kuleba, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu platforma gönderdiği manzaralı hitabını takdir ettiklerini belirtti.
Kuleba, Fidan’ın Kiev ziyareti kapsamındaki görüşmelerde Karadeniz Tahıl Koridoru Mutabakatı’nın tekrar canlandırılmasının ana bahis olduğunu aktararak, “(Tahıl muahedesinin yine canlandırılması) Bu mevzuda ortak yaklaşıma sahibiz. Kelam konusu teşebbüsün yine başlatılması için ortak uğraşlarımız var.” dedi.
Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy tarafından teklif edilen “Barış Formülü”nde Türkiye’nin iştirak rolünü de ele aldıklarını belirten Kuleba, “Türk şirketlerinin Ukrayna’nın inşasındaki rolünü görüştük. Ayrıntılı olarak NATO ve Ukrayna’nın NATO üyeliğini ele aldık. Ukrayna ve Türkiye’nin münasebeti her düzeyde devam ediyor. Türkiye bizim için NATO’nun değerli üyesidir. Ukrayna ve Türkiye her seviyede o kadar çok alanda ve o kadar bir itimat ile birbirine bağlı ki ülkelerimiz ve halklarımız ortasındaki bağların daha da gelişeceğinden eminim.” tabirlerini kullandı.
“TÜRK DİPLOMASİSİNİN BU ALANDAKİ AKTİFLİĞİNİ ÇOK ÖNEMSİYORUZ”
“Türkiye’nin savaşı sonlandırma ve akan kanı durdurma tarafındaki rolü” ile ilgili soruyu yanıtlayan Kuleba, şunları kaydetti:
“Geniş çaplı işgalin başlangıcından bu yana birçok ülke bu savaşın sona ermesinde rol oynama konusunda istekli olduklarını lisana getirdi. Lakin çok az ülke en azından bir şeyler yapmayı başardı. Şu ana kadar elde ettiğimiz en büyük muvaffakiyet da aslında Türkiye’ye ilişkin. Bence bu gerçek, Türkiye’nin problemin barışçıl tahlili açısından gösterdiği uğraşlar bu soru hakkında kâfi bilgi veriyor. Türkiye’nin tesirli olduğuna inanıyoruz, zira her şeyi birebir anda çözmeye çalışmak yerine çok spesifik hususlara odaklandı. Çatışmanın boyutu ve derinliği nedeniyle bu imkansızdır. Türkiye çok spesifik bahislere odaklanıyor ve bunları çözüyor. Biz de Türk diplomasisinin bu alandaki aktifliğini çok önemsiyoruz.”
Türkiye’nin Ukrayna ile ilgili teşebbüslerinin ehemmiyetine işaret eden Kuleba, “Her vakit birinci evvel sonuçlara ulaşmaya çalışıyorlardı ve sonuçları birinci basamağa koyuyorlardı. Kamuoyu önünde herkesi kendilerinin en âlâ müzakereciler olduğuna ikna etmeye çalışmıyorlardı. Kalitelerini ödüllerle değil yaptıklarıyla kanıtladılar.” değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna ile Rusya ortasındaki müzakerelerin mümkün olup olmadığını yorumlayan Kuleba, Wagner paralı savaşçı kümesinin kurucusu Yevgeniy Prigojin’in vefatına dikkat çekti.
Kuleba, “Masada son vakitlerde gördüğümüz çok tuhaf bir soru var: Putin’in (Rusya Devlet Başkanı) eski bir arkadaşı olan Prigogin’le, nasıl kendi ortalarında ateşkes müzakeresi yaparak bir muahedeye varmaya çalıştı ve masaya oturdular. Televizyonda yayınlandı. Sonra patlama oldu. Kayıtları eksikti ve artık yok üzere görünüyor. Bunun bir ders olduğunu düşünüyorum. Bu, Putin ile müzakere etmenin kıymeti hakkında açık bir ders.” diye konuştu.
Kuleba, Ruslarla konuşan kimi ülkelerin onların bu savaşın kendileri için parlak bir sonunun olmadığını anlamalarını sağlamaya dönük uğraşlarını memnuniyetle karşıladıklarını belirtti ve bu bağlamda Türkiye’nin gösterdiği çabayı takdirle karşıladıklarını vurguladı.
(AA)
