Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum başkanlığında 2’nci Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli toplantısı, bugün Gaziantep Afet Uyum Vilayet Müdürlüğünde gerçekleştirildi. Toplantıya Bakan Kurum’un yanı sıra, her branştan onlarca akademisyen ve bilim insanı katıldı. Toplantı kapsamında Türkiye’de kentlerin afetlere daha hazırlıklı ve dirençli hale getirilmesi için istişareler yapılarak 13 farklı heyet oluşturuldu.
“HASAR TESPİTİNDE SONA GELİNİYOR”
Bakan Kurum, hasar tespit çalışmalarının 5 vilayette tamamlandığını belirterek, başka vilayetlerde de kısa müddette tamamlanacağını söyledi. Kurum, yapılan tespitler ile birlikte yıkılan binaların yüzde 96.7’sinin 1999 yılı öncesi inşa edilen yapılar olduğunu söyledi.
2002’de yapılan yönetmelikteki güncellemeler ve yapı kontrol sistemindeki düzenlemeler çerçevesinde yıkılan binaların yalnızca yüzde 3.3’ünün 1999 sonrasında inşa edildiğini belirlediklerini anlatan Kurum, yapı kontrole tabi tutulmayan, fay sınırlarına yakın arada olan, tabandaki sıvılaşma dikkate alınmadan inşa edilen yapıların bu sarsıntıda yıkıldığını kaydederek şunları söyledi:
* “Hasar yoğunluğuna bakıyoruz, mikro bölgeleme çalışmalarıyla, jeolojik etütlerle sağlam tabanları tespit ediyoruz. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğümüz ve Güç Bakanlığımız ile birlikte yürüttüğümüz çalışmalarla fay çizgilerini, fay kırıklarını tespit ediyor, sıvılaşma haritasını çıkararak bu bilgileri dijital ortama aktarıyoruz. Yeniden binaların yıkım sebeplerini de bu bilgi bankamıza işliyoruz.
* Zelzele bölgesindeki vilayetlerimizde 5 milyon 4 bin 875 bağımsız kısımdan oluşan 1 milyon 706 bin 589 binada inceleme yaptık. Bunların içerisinde 821 bin 302 bağımsız kısım olan 279 bin 632 binanın yıkık, acil yıkılacak, ağır ve orta hasarlı olduğunu tespit ettik. Şu an itibariyle Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyaman, Osmaniye ve Kilis olmak üzere 5 vilayetimizde hasar tespit çalışmalarımızı tamamladık. Öteki vilayetlerimizde de yüzde 90 seviyelerindeyiz.
* İnşallah birkaç gün içerisinde bu vilayetlerimizdeki hasar tespit çalışmalarımızı da tamamlayacağız. Doğal hasar tespitlere baktığımızda yıkılan binaların yüzde 96.7’sinin 1999 öncesi inşa edilen yapılar olduğunu görüyoruz. 2002’de yapılan yönetmelikteki güncellemeler ve yapı kontrol sistemindeki düzenlemeler çerçevesinde yıkılan binaların yalnızca yüzde 3.3’ünün 99 sonrasında inşa edildiğini belirledik. Yapı kontrole tabi tutulmayan, fay çizgilerine yakın arada olan, yerdeki sıvılaşma dikkate alınmadan inşa edilen yapıların ne yazık ki bu sarsıntıda yıkıldığına şahit olduk.”
“YENİ ACILAR YAŞANMASIN DİYE SEFERBER OLDUK”
Kurum, Türkiye’de yeni acıların yaşanmaması için seferber olduklarını söyledi. Maksatlarının sarsıntıdan etkilenen 11 kenti yine inşa ederken başta sarsıntı olmak üzere co iklim krizinin sebep olabileceği sel, yangın üzere bütün afetlere karşı dirençli hale getirmek olduğunu vurguladı.
Kurum, bugün gerçekleştirilen bilim insanları ve akademisyenler ile gerçekleştirdikleri toplantılarda değerli kararlar aldıklarını aktararak şunları söyledi:
* “Bu manada bir daha böylesi acılar yaşanmasın diye ülkemizin akademik birikimini, hocalarımızın katkılarıyla seferber etmiş durumdayız. Bundan sonra da kentlerimizin yine ihya ve inşası için yürüteceğimiz tüm çalışmalarda tıpkı anlayışla hareket ediyoruz. Gayemiz kentlerimizi tarihiyle, kültürüyle, demografisiyle, endüstrisiyle, altyapısıyla bir bütün olarak ayağa kaldırmaktır.
* Gayemiz 11 vilayetimizi tekrar inşa ederken başta sarsıntı olmak üzere coğrafyamızın ve iklim krizinin sebep olabileceği sel, yangın üzere bütün afetlere karşı kentlerimizi daha dirençli hale getirmektir. Kentlerimizin özgün kimliklerini koruyup onları dirençli hale getirmenin yolu da hiç elbet bilim insanlarımızın takviyeleriyle, alandaki çalışmalarıyla mümkündür. Bugüne kadar olduğu üzere 11 ilimiz için, 81 kentimizin tamamı için bilim insanlarımızla birlikte hareket etmenin çabası içerisinde oluyoruz.
* Cumhurbaşkanımızın ortaya koyduğu Türkiye Ulusal Risk Kalkanı modeli kapsamında birinci toplantımızda kentlerimizi afetlere karşı dirençli hale getirmek için belirlenecek temelleri hazırlamak üzere alt komitelerimizin kurulmasını kararlaştırmıştık. Bugün de değerli hocalarımızla istişare ettik, çok kıymetli kararlar aldık, faaliyet alanlarını belirlediğimiz heyetlerimizi daima birlikte oluşturduk.”
“133 BİN 759 TOKİ KONUTUNUN HİÇBİRİ YIKILMADI”
Bakan Kurum, TOKİ eliyle 1.2 milyon inançlı konut üreterek Türkiye’nin sağlıklı yapı stokunu güçlendirdiklerini, bu çalışmalarla ve faal yapı kontrol sistemi ile zelzele yönetmeliğinde yapılan değişikliklerle birlikte 6.6 milyon konut ve iş yerinin kontrolünü tamamladıklarını kaydetti.
Afetten etkilenen 11 vilayette bugüne kadar inşa edilen 133 bin 759 TOKİ konutlarının hiçbirinin yıkılmadığının altını çizen Bakan Kurum, şu tabirleri kullandı:
* “Türkiye bir afet ülkesidir. Bugün ülkemiz faal fay çizgileri üzerinde bulunuyor. Bu yüzden zelzelesi her vakit bir ulusal güvenlik sorunu olarak gördük. Elazığ, Malatya, İzmir ve en son Kahramanmaraş merkezli yaşadığımız sarsıntılarda bunu bir kere daha gördük. Yeniden iklim krizinin olumsuz sonuçlarıyla her geçen gün daha fazla yüzleşmek zorunda kalıyoruz. İşte Marmara Denizi’ndeki müsilaj, Sinop, Kastamonu ve Bartın’daki sel felaketleri, Antalya ve Muğla’da meydana gelen yangınlar.
* Hiç elbet biz ülkemizin taşıdığı zelzele ve afet risklerini biliyoruz. Bu doğrultuda tüm önlemlerimizi bilimin ışığında hayata geçiriyor, çalışmalarımızı bu kapsamda yürütüyoruz. Cumhurbaşkanımızın 2012 yılında Bedeli ne olursa olsun diyerek başlattığı kentsel dönüşüm çalışmalarıyla birlikte bugüne kadar 3.3 milyon konutumuzun dönüşümünü yerinde, istekli ve süratli bir halde gerçekleştirdik. TOKİ’miz eliyle 1.2 milyon inançlı konut üreterek ülkemizin sağlıklı yapı stokunu güçlendirdik. Bu çalışmalarla, faal yapı kontrol sistemiyle, sarsıntı yönetmeliğinde yapılan değişikliklerle birlikte 6.6 milyon mesken ve iş yerinin kontrolünü tamamladık.
* Böylelikle nüfusumuzun yüzde 65’ini inançlı ömür alanlarına kavuşturduk. Yeniden Elazığ, İzmir sarsıntılarında; Kastamonu, Sinop ve Bartın’daki sellerde, Antalya ve Muğla’daki yangınlarda vatandaşlarımızın yanında olduk. 45 bini aşkın afet konutumuzu ve köy konutumuzu sağlam ve afetlere dirençli bir formda inşa ederek afetzede vatandaşlarımıza teslim ettik. Tekrar afetten etkilenen 11 vilayetimizde bugüne kadar inşa ettiğimiz 133 bin 759 TOKİ konutlarımızın hiçbiri yıkılmadı. Biz bütün bu çalışmalarımızı bilimden aldığımız güçle, bilim insanlarımızın katkılarıyla gerçekleştirdik.”
KURULLAR VE MİSYONLARINI AÇIKLADI
Bakan Kurum, gerçekleştirilen toplantı sonrasında 13 farklı bilim konseyi oluşturduklarını söyledi. Her bir şurası oluşturulurken, afet idare sürecini bir bütün olarak ele almaya çaba ettiklerini, şuraların misyon alanlarını, risk idaresi ve kriz idaresi basamaklarını dikkate alarak belirlediklerini anlatan Kurum, bu konseylerde jeolojiden jeofiziğe, kent bölge planlamadan inşaat mühendisliğine, mimarlıktan tarihe, hukuktan sosyolojiye, iktisattan afet idaresine kadar birçok alanda bilim insanlarının yer aldığını kaydetti. Bu heyetler ile devletin tüm kademelerinde vazife yapan bürokratlar ve hocalar, birlikte Türkiye’nin afetlerle çaba konusunda izleyeceği yol haritasını oluşturacağını aktaran Kurum, kelamlarını şöyle tamamladı:
* “Destek Hizmetleri ve Toplumsal Siyasetler Konseyi, afetler meydana geldikten sonra yürütülmesi gereken en değerli hizmetlerin başında hiç elbet arama-kurtarma, birinci yardım, besin ve süreksiz barınma hizmetleri gelmektedir. Bu süreç afet idaresi açısından hayli kritiktir. Büyük bir iş birliği ve uyum gerektirir. Böylelikle bu şuramız AFAD’ımızla birlikte afetlere müdahale kapasitemizi geliştirme konusunda kıymetli bir rol üstlenecek.
* Sarsıntı ve Yer Bilimleri Şurası, bu konseyimiz etkin fay sınırları üzerinde yer alan ülkemizin yer bilimleri açısından incelenmesini, yerleşime uygun olup olmadığının tespitini, yerin zelzelelere karşı sağlam, inançlı ve hazırlıklı olup olmadığını belirleyecek. Hasar Tespit Şurası, ülkemizdeki tüm yapı stokunun afetlere karşı sağlam olup olmadığının tespitini, afetin meydana geldiği bölgelerdeki hasar tespit çalışmalarının risk idare sürecine uygun bir halde yürütülmesi konusundaki stratejileri belirleyecek. Enkaz ve Atık İdaresi Konseyi afet sonrasında başta yıkıntı atıkları olmak üzere çok sayıda atık tipi ortaya çıkmaktadır. Bu atıkların insan ve etraf sıhhatine ziyan vermeyecek formda imha edilmesi ve geri dönüşüme tabi tutulması konusunda çalışmalar yürütecek.
* Kentleri İnşa ve İhya Konseyi, afetle birlikte kentlerimizde meydana gelen tahribatı giderecek, TOKİ’mizle süreksiz ve kalıcı konutlar yapacak, kentlerimizin tekrar inşası için gerekli olan bilimsel çalışmaları yürütecek. Kentsel ve Kırsal Dönüşüm Şurası, dirençli kentlerin inşası yolunda kentsel dönüşüm stratejilerini her kentin kendi kimliğine nazaran belirleyerek; kentlerin özgün kimliklerini koruyacak çalışmalar yapacak. Mekansal Planlama Konseyi, afetlere hassas planlama yaklaşımlarının geliştirilmesine, yeni şehircilik çalışmalarında planlama sürecinin bir bütün olarak kıymetlendirilmesine, Türkiye Mekansal Stratejik Planı çalışmalarına katkı sağlayacak. Yeni Yapı Teknolojileri Konseyi, afet riskli bölgelerdeki konutlar başta olmak üzere tüm yapıların yeni yapı teknolojileri ışığında sağlam ve inançlı bir formda inşa edilmesini sağlayacak.
* Coğrafik Bilgi Sistemleri ve Akıllı Kentler Şurası, sarsıntıdan ziyan gören vilayetlerimizin yine inşa ve ihya sürecinde teknolojinin bütün imkanlarını dijital ortamda alana yansıtacak, kentlerimizde akıllı teknolojilerin daha aktif kullanılmasını sağlayacak. İklim Dostu Yeşil Dönüşüm Heyeti, afet bölgesindeki yeni şehircilik çalışmalarımızı iklim dostu yeşil dönüşüm vizyonu çerçevesinde hayata geçirecek, bütün kentlerimizi iklim krizine karşı dirençli hale getirecek.
* Kentsel ve Kırsal Altyapı Konseyi, zelzele bölgesinde ulaşımdan kanalizasyona, içme suyundan güce kadar tüm altyapı çalışmalarını tamamlayacak. Bunun yanı sıra tüm yerleşim yerlerimizin altyapısını afetlere dirençli hale getirecek. Tarihi ve Kültürel Miras Şurası, afet sonrasında kadim şehircilik geleneklerimizi temsil eden, istiklal çabamızın öncü kentleri başta olmak üzere sahip olduğumuz tarihi ve kültürel zenginlikleri ecdadımızın aziz anısına sadık kalarak ihya edecek, kentlerimizi kendi bedelleriyle ayağa kaldıracak. Kriz İdaresi ve Bağlantı Konseyi, afet sürecinde kamuoyunun hakikat bilgilendirilmesini, faal bağlantı kanallarının kurulmasını, kriz idare sürecinin başarılı bir halde yürütülmesini sağlayacaktır.” (DHA)
