Bakan Nebati’nin gözlerindeki ışık sönmüş: 3 buçuk kilo verdim

Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, TÜİK’in açıkladığı rakamların eleştirilmesine ilişkin, “TÜİK şeffaf bir kurum. Kurumlarımıza haksızlık yapıyoruz. Onları el üstünde tutmalıyız. TÜİK 4 bin çalışanı ile her ay binlerce veri derliyor, tüm süreçler denetleniyor” açıklaması yaptı. Bakan Nebati, yüksek enflasyon sorununu çözdüklerini de iddia ederek asgari ücrete ara zam olmaması gerektiğini söyledi. Nebati, “Enflasyonu çözdük. Yıl ortasında asgari ücrete bir zam olmaması lazım. Yüksek enflasyon devresini kapattık” dedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Habertürk ve Bloomberg HT ortak canlı yayınında açıklamalarda bulundu.

Nebati’nin konuşmasından satır başları şu şekilde:

“Aralık ayından itibaren enflasyon düşecek diye her yerde söyleyerek, beklentilerin buna göre oluşturulması yönünde söylemlerde bulunduk. Geçen yıl bir kur atağı yaşadık. 20 Aralık’ta KKM’nin açıklanmasıyla fiyatlar normalleşti. O gün makro ekonomik göstergelerle alakası olmayan bir operasyon oldu. Döviz arttı. Fiyat artışının temel sebebi dövizdeki artıştır. Doğrudan bir fiyata yansıtma tutumu oldu. Enflasyonla mücadelede önce burada iyi bir kur seviyesi ve öngörülebilirliğin arttığı bir amacımız vardı. Enflasyon gelmesi gerektiği yere gelmiştir. Emtia fiyatları… Biz net enerji ithalatçısıyız. Emtia fiyatlarındaki artışın etkisi enflasyonda yüksek. Geçen yıl 100 milyar dolara varan net enerji ithalatı yapmışız. Bunlar fiyatlarda etki yaptı. Tuzu biberi de savaş oldu.

Enflasyonla mücadelede sert yöntem izlemektense büyümeden taviz vermeden, kepenklerin kapanmadığı bir hedef ortaya koyduk. Bu da Türkiye Ekonomi Modeli içerisinde koyulmuş bir hedeftir. Model çerçevesinde geçen yıl bu zamanlarda 6 ay sonra yaza gelince enflasyonda toparlanma olacak demiştim. Dolarda toparlanma, dünyada stabilleşme var iken Türkiye’de gıda fiyatlarının düştüğü, turizm gelirlerinin arttığı bir dönem. Ben bu dönemde düşeceğini söylemiştim. Çok da eleştiri aldık. Savaş çıktı. Emtia, enerji fiyatları pik yaptı.

Aralıktan itibaren ısrarla önce baz etkisi dedim. Bugün baktığımızda baz etkisinden ziyade enflasyonda yükseliş trendinde kırılma olduğunu görüyoruz. 2023 yılında çok daha rahat mücadele edeceğimizi söyledik.

ENFLASYONDA DÜŞÜŞ SÜRECEK Mİ?

Çok yönlü hareket etmemiz, beklentileri ona göre belirlememiz lazım. Bugün açıklanan enflasyon şunu söylüyor; 2022’de çok ciddi mücadele verdiğimizi… Bütçede makro ekonomik olarak hangi mali tedbirler alındığını göstermesi açısından çok değerli. Mevcut fiyatlar artık içselleştirildi, üzerine gelecek fiyatların kabul edilemeyeceğini, yüksek enflasyonla karşılaşmayacağımız yönünde ataleti kırdığımızı gösteriyor. Vatandaş fiyat artışlarına çok ciddi tepki gösterecektir. Bunun toplum tarafından kabul görmeyeceğinin bilinmesi lazım. Bundan sonrası bizim, üretici-tüketici ortak hareket ederek bu ataletin kırılmasında düşüşü hissettirmemiz lazım. Gelmeden önce gıda perakendecileriyle görüştüm. Fiyatların belli bir süre artırılmayacağı yönünde çağrıda bulunuyorum. Biz her türlü katkıya bulunmaya hazırız. Enflasyon üreticiler için güzeldir, çok kazandığını zanneder. Kısa sürede tüm topluma zarar verdiği görülmektedir. Hızlı bir şekilde bu düşme trendine uyum sağlayacağız. Marketlerle birlikte, sanayicilerle, üreticilerle kış aylarının bahara kadar beklediğimiz oranlarda gitmesiyle biz bu enflasyonun belini kırdık bir kere, çok daha rahat edeceğimizi söyleyebilirim.

“TÜİK’İ EL ÜSTÜNDE TUTMALIYIZ”

Kurumlarımıza haksızlık yapıyoruz. TÜİK, Türkiye’nin en önemli istatistik kurumu. BDDK’sından SPK’sına kadar… Bunları el üstünde tutmalıyız. Bunlar çok düzgün işler yapan, şeffalıktan uzak durmayan kurumlar. TÜİK’in enflasyonu açıkladığı gün bir kurum açıklama yapıyor. Bu Türkiye’ye ve TÜİK’e haksızlık. Çalışan sayısı 4 bin. Akredite olması lazım. EUROSTAT tarafından da akredite edilmiş. Diğer tarafta çalışanı çift haneli bile olmayan bir kurum diyor ki; biz bir çalışma yaptık, enflasyon bu kadar. Yöntem belli değil, şeffaf değil, akademisyenler tarafından ilan ediliyor… Siz o zaman deyin ki biz 4 hoca ile anlaştık, her ay enflasyon açıklayacağız, siz de her ayın 3’ünde açıklayın, 3-5 tane fiyat koyarsınız. Siz de yapın… Her TV kanalı, 4-5 hocayla anlaşıp, danışmanlık ücreti verip yapsın. Bu ne kadar banal bir şey değil mi? Muhalefetin eline bunu vermiş olabilirler. Ama gerçeği yansıtmıyor. Bu tip rakamlarda kimse kafasına göre bir veri açıklayamaz. Mesela birkaç hoca açıklama yapsa; Türkiye’de şu kadar covid hastası var dediğinde ne kadar inanırsınız? Bu kurumu kimse yıpratmasın. TÜİK muhalefetin hedefinde, çok çalışıyorlar, sürekli baskı altındalar, burada çalışmak kolay değil.

MEMUR-EMEKLİ MAAŞLARI

Memur ve emeklilerin maaşları yasayla yılda 2 defa güncellenmek üzere garanti altına alınmış. Toplu sözleşmelerde de bu yıl 8 puanlık bir katkı var. Temmuzda 6 puanlık katkı var. Enflasyon bunun üzerine çıkarsa kamu otoritesi de bunu ödemek zorunda. Yaklaşık 10 puan gibi bir artışla yüzde 25’e çekildi zamlar. Bu 6 aylık artış. Temmuzda yeniden zam olacak. 6 puan zaten olacak.

ASGARİ ÜCRETE ARA ZAM OLACAK MI?

Asgari ücrette yılda bir kere zam yapılıyor biliyorsunuz. Geçen yıl enflasyondan korumak için ara zam yapıldı. Yüzde 95’lik bir artış, enflasyonun 30 puan üzerinde. Şu anda asgari ücretliye yine bir zam yapıldı. Önümüzdeki yıl için geçinmesi için bir artış yapıldı. Enflasyonu biz çözdük. Yıl ortasında asgari ücrete bir zam olmaması lazım. Bu tabii cumhurbaşkanımızın takdirinde olan bir şey. Geçen yıl yüksek enflasyon var diye zam yaptık. Yüksek enflasyon devresini kapattık.

EYT’DE SON DURUM

3600 Ek Gösterge çıktı, taşeron çalışanların problemi çözüldü, sözleşmelilerin bugün programı vardı. Bunlar çözüldü. EYT konusunda bir yük getireceği belliydi. Bizim bakanlıktaki tüm müsteşarlara, bakan yardımcılarıma özel teşekkür ediyorum. EYT ile tedbir alalım dedim ben bizim arkadaşlara. Sessiz sedasız bir şekilde dar bir alanda hesap kitaplarımızı yaptık. Yılı 3,4’lük bütçe açığıyla öngörmüştük. EYT’yi nasıl çözeceğiz diye simülasyon yaptık. Bugün yapılan ekstra zamlar bir yüktür bütçe üzerinde. 2022 yılı dünyanın en zor yıllarından biridir. Türkiye Cumhuriyeti, tüm göstergelerde pozitif olarak ayrıştı. Enflasyon hariç… Onu da bu yıl bitiriyoruz inşallah. 2022’de hiç kimse makro ekonomik göstergelerin herhangi birisinde olumsuz bir şey oldu diyemez. Enflasyonu da göreceğiz, hissedeceğiz. 2022’yi çok iyi kapattık, ayın 16’sında bütçe gerçekleşmelerini ilan edeceğiz, değerlendirmelerinizi o zaman yapın lütfen. Seçim yılı olduğunu biliyoruz. Haziran ayında seçim olacağını, baskı altına girebileceğimiz, seçim ekonomisine girmeyeceğimizi bilerek tedbirlerimizi aldık. EYT ile ilgili 2023’te problem olacak bir durum yok. Bugünkü artışı da Cumhurbaşkanımız müjdeyi verdi. Temmuzda bir artış daha olduğunda memur ve emeklilerimizin beklentilerinin büyük kısmının karşılandığını göreceğiz. EYT’nin bütçe üzerinde etkisi olmayacak. Bugün açıklanan oranların da yükü olmayacak.

200 milyar lira için yetki aldık. Yetkimiz yüzde 5, Cumhurbaşkanımızın da yüzde 5’lik yetkisi var. Meclis de yetkiyi verdi. 16’sında bütçe rakamlarında iç-dış borçlanmada oransal olarak, elbette ki enflasyonu yüksek geçirdik biz, böyle bir ortamda borçlanma nominal olarak yüksek görünüyor ancak reel olarak hedefin altında. Totalde koyduğumuz hedefin de altına indi.

ORTA GELİRLİYE KONUT PROJESİ

Yarın Murat Bey ile 10’da açıklamamız olacak. Orta gelir seviyesindeki vatandaşlarımızın konuta ulaşımında çok geniş ve özgün bir paket hazırladık. Oranları 1’in altında olacak şekilde bakanımızla açıklayacağız. Tedbir alıyoruz fiyat artışlarına karşı. KGF paketimiz var haftaya açıklayacağımız. Orada da konut üretimine yönelik desteğimiz olacak. 2, 3, 4. ev alıp yatırım yapacak kişiler için değil, kar elde etmek isteyenlere asla izin vermemek. Üretimi artırmak istiyoruz. Oldukça güçlü bir kampanya olacak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızla tam bir uyum içerisindeyiz. Temel amacımız konuta ulaşmakta zorluk çeken orta gelirliye kolaylık yapmak, asıl hedefimiz üreticiye yönelik imkanlar silsilesi. Fiyat artışları için son birkaç aydır gerek internet üzerinden, gerek sahada araştırma yaptık. Kısa günün karı diye düşünenler için söyleyeyim incinir.

OTOMOBİLDE ÖTV İNDİRİMİ OLACAK MI?

Otomobile yönelik ÖTV indirimi yok. Anlamıyorum, soruyolar; araç mı alacaksın diyorum, yok araç diyor, alamayacağın aracın ÖTV’sini ne yapacaksın diyorum. Otomobil piyasası gayet canlı, onlar arzı artırsınlar, kapıya koysunlar, o zaman görelim.

Kirada yüzde 25 artış sınırı temmuz ayında bitecek. Temmuzda enflasyona göre bakacağız.

“3,5 KİLO VERDİM”

Türkiye Ekonomi Modeli, Türkiye’nin bir modeli. Her gün rüyama giriyor. Çünkü Türkiye kendi özgün modelini hak edecek bir ülke. Bu yüzyıl Türkiye’nin yüzyılı, kimse bunu durduramaz. Türkiye bunu kotaracak seviyede. Modeli açıklayacağımız 20 günde ben 3,5 kilo verdim. Teorik altyapısını oluşturduk. Modele dönüştürdük. Girdi, çıktı, etki analizi yapıldı. Otomobilin direksiyonunu çevirdiğin anda döner, gemi kullanıcısı iseniz dümeni buradan kırmam lazım, belli bir mesafe hesabı yapmam lazım. Onu kırarken o mesafe hesabı yetmiyor, hız, rüzgar, şiddeti… Dalgaların şiddeti, ters akıntı var, 15 metrelik tekneyi kullanmak, vapuru kullanmak arasında da fark var…. Bütün bunların hesabını yapmamız lazım. Ekonomiyle ilgili adım attığınızda belli bir müddet sonra sonuç çıkaracağını bilmemiz lazım. Bu model Cumhurbaşkanımızın inandığı, bizim inandığımız bir model. Bütün makro ekonomik göstergelerde başarı elde etmiş bir model. Geçiş modeli değil. Dümenin başında Sayın Cumhurbaşkanımız var. Buna inanmış, seçimden sonra değiştireyim der mi? Demez. Seçimden sonra bir değişim olmaz. Aksaklık varsa düzeltmeleri yaparsınız, yeni şeyler katarsınız yürürsünüz.

İHRACATÇILARIN KUR ELEŞTİRİSİ

Şunu bilsinler; kur yükseldiği zaman gerçekleri taşımıyordu. Muhalif taraflar benim ifademden dolayı üzerime gittiler. Dedim ki; TL yüzde 47,5 düşmüştü, bunun altını kabul etmez. TL’nin reel değeri yüzde 57’lerde. TÜFE bazında optimal noktasının hangisi olduğu önemli. 60-70 seviyesi olduğuna inanıyorum. Doların artışı yüzde 41 ama siz yılbaşına göre karşılaştırma yapıyorsunuz. TL’nin henüz rekabet edilebilir kur seviyesinde olduğuna inanıyoruz. Enflasyonu etkiliyor, öngörülebilirliği etkiliyor. Aşırı değerlenmeyecek, aşırı düşmeyecek dedik biz ihracatçılara. Geçen yılın imkanlarından faydalanmış olabilirsiniz. Yılbaşına girerken elektrik, doğalgazda indirime gittik. Petrol fiyatları düştü.”