Bal neden hic bozulmaz?

Bir besin maddesinin bozulması, mantar ya da bakteri gibi mikroskobik boyuttaki organizmaların besini içten içe yiyip, üremeye başlamaları, çürüme, küflenme ve kokuşmaya yol açmaları ile olur. Hemen hemen tüm besin maddelerinde içlerine giren mikroorganizmaların beslenip üreyebilecekleri uygun ortam mevcuttur, yani tüm gıdalar zamanla bozulabilir, biri hariç, bal.

İçinde her türden şekerin bulunduğu bir çeşit şurup olan balın. bakterilerin yerleşmesi ve gelişmesi için uygun bir ortam olduğu düşünülebilir, ancak bal bozulmayan tek gıda maddesidir ve dünyada normal şartlarda bozulmadan durabilen başka bir besin maddesi yoktur. Bunun en önemli tanıkları, firavunların mezarları olan piramitlere girdiklerinde orada buldukları binlerce yıllık balı tadıp, hala bozulmamış olduğunu hayretle gören arkeologlardır.

Balın bozulmamasında, çok asidik olması, içindeki su miktarının çok düşük olması ve su emici olması gibi üç özelliği rol oynar. Yani balda mikroorganizmaların tüketerek yaşayıp gelişebilecekleri hiç bir şey yoktur.

Bozulmadan kalan birkaç besin maddesi daha sayabiliriz: Tuz, şeker, kurutulmuş pirinç gibi. Fakat balın bunların tümünden farklı yanı, bütünüyle yenilebilir biçimde bozulmadan kalıyor olması. Yani kuru pirinci veya tuzu öylece besin olarak alamazken, balı yiyebilirsiniz. Ayrıca balın bozulmadan kalmasını sağlayan etkenler, ona başka hiçbir besinde olmayan tıbbi kullanım alanları da sağlar. Peki nedir balı bu kadar özel yapan şeyler?

Kimyasal Bileşim

Balın bozulmadan kalmasını sağlayan başlıca etken, balın kendi kimyasal bileşimi. Bal, her şeyden önce ve her şeyden çok, bir şekerdir. Şekerler ise biliyor olabileceğiniz gibi higroskopiktir; yani doğal durumlarında çok az su içerirler. Fakat eğer açıkta bırakılırsa, tam da bu özelliklerinden dolayı nemi çeker, suyu tutarlar. Kaliforniya Üniversitesi Davis Kampüsü’ndeki Robert Mondavi Enstitüsü’nün Bal ve Polenleme Merkezi’nin genel müdürü olan Amina Harris şöyle açıklıyor: “Bal doğal durumundayken çok düşük nem barındırır. Böyle bir ortamda çok az bakteri ya da mikroorganizma hayatta kalabilir; boğulup ölürler.” Harris’in söyledikleri, balın uzun ömürlü olması açısından önemli bir noktaya değiniyor. Şöyle ki, balın bozulması için, içinde bozulabilecek bir şeyin olması gerekir. Böylesi yaşanmaz bir ortamda, organizmalar bala bozulma şansı tanımaya yetecek uzun süre hayatta kalamaz.