Bartın Amasra’daki maden faciasında ‘ihmaller’ fezlekede yer aldı

Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Amasra Kurumu’nda 14 Ekim’de meydana gelen patlamaya ait ihmaller, Bartın Emniyet Müdürlüğünce hazırlanan fezlekede yer aldı.

Amasra’daki maden ocağında yaşanan patlamaya ait Vilayet Emniyet Müdürlüğünce hazırlanan ve Bartın Cumhuriyet Başsavcılığına sunulan 270 sayfalık fezlekenin detayları ortaya çıktı.

Fezlekede, patlamadan yaralı kurtulan madenciler ve yakınları, tıpkı ve öteki vardiyalarda çalışan madenciler, hayatını kaybeden madencilerin yakınları ile kuşkulu ve patlamada kusuru görülenlerin ortalarında olduğu 350 kişinin tabirleri ile kontrol raporlarının sonuçlarına yer verildi.

TÜM SENSÖRLER DEVRE DIŞI KALDI

Olay günü saat 17.56 prestijiyle ocak içindeki (CH4-27) kod numaralı metan gazı yoğunluğunu gösteren sensörün ölçüm bedellerinde artışın başladığı (0.71), saat 18.09’a kadar artışın istikrarlı halde devam ettiği (1.69), saat 18.10 prestijiyle sensör bedelinin 0.00 düzeyine indiği aktarılan fezlekede, bunun sonrasında patlamanın tesiriyle tüm sensörlerin devre dışı kaldığının anlaşıldığı belirtildi.

Fezlekede, kömür üretimi için dinamitle denetimli patlatma yapıldığı vakit ortamda ani karbonmonoksit gazı artışının olduğu anlatılarak, dinamit patlaması sonucunda ortama tıpkı anda metan gazı ve karbonmonoksit salındığı değerlendirildiği kaydedildi.

“ARIZAYA KARŞIN ÜRETİM VAZİFELİLERİNİN OCAĞA İNDİĞİ ANLAŞILMIŞTIR”

Fezlekede, “Merkezi Gaz İzleme Defteri”nde 13 Ekim P1 (00.00-08.00) vardiyası vazifelilerinin “CH4-20 -300/350 Nefeslik çıkışı sensör arızası verdi, data alınamıyor.” formunda açıklamalarının bulunduğu, ilerleyen vardiyalarda bu arızanın giderildiğine dair rastgele bir açıklamanın bulunmadığının tespit edildiği, en yakın havalandırma vantilatörlerinin birisinin kâfi çalışmadığının ve 2 pahasının altındaki vantilatör pahasının pak havayı gönderme kapasitesinin olmadığının beyanlardan anlaşıldığı anlatıldı.

Üretim vazifelilerinin, 08.00-16.00 vardiyasında arızayı merkez izleme sistemine bildirdiği lakin bu vardiyada iş güvenliği tedbirleri alınmadığı ve tamirin yapılmadığının anlaşıldığı vurgulanan fezlekede, “16.00-00.00 vardiyasında giderilmeyen arızaya karşın üretim vazifelilerinin ocağa indiği, elektromekanik ve tamir tarama vazifelilerinin arızaları gidermediği ayrıyeten zarurî hale getirilen havalandırma sisteminin modernizasyonu sürecinin hala yerine getirilmemiş olduğu anlaşılmıştır.” sözüne yer verildi.

Belirtilen konulardan sorumlu bireylerin vazifelerini ihmal ettiklerinin değerlendirildiği aktarılan fezlekede, 14 Ekim’de saat 17.52 sıralarında lağım (dinamit patlaması) gerçekleştirildiği, ardından saat 18.09’da metan patlamasına müteakip ölümlerin yaşandığının anlaşıldığı kaydedildi.

“ZAFİYET VE İHMAL NOKTASI…”

Her türlü metan yükselmesinin; takip, kıymetlendirme ve tahlile tabi tutulması gerekirken, sıradan bir olay üzere karşılandığının görüldüğü bilgisine yer verilen fezlekeye, şöyle devam edildi:

“Sadece yüzde 1 (ikaz) yüzde 1,5 (alarm) ile sonlarına bakarak dinamit patlatması ve bu işlerin mühendislik bilgisi ve kararı dışında yapılması, her olayın maden kültürü ve tekniği içinde kıymetlendirilmesi ve tahlil edilmesi gerekirken olağan bir taş kırma süreci yahut inşaat süreci üzere çalışanların karar ve gereksinimlerine bırakılması, başlı başına zafiyet ve ihmal noktasıdır.”

“Her adımı ölçülere dayalı mevzuat düzenlemelerine karşın incelenen olayda bir tedbirsizlik zincirinden ve koordinasyonsuzluktan kelam etmek mümkündür.” sözü yer alan fezlekede, maden çalışanlarının, oksijen maskesi takma eğitimini almadıkları halde kağıt üzerinde almış üzere gösterildiklerinin anlaşıldığı belirtildi.

“GÖSTERMELİK ÖNLEMLER ALINMIŞ”

Ocak içerisindeki havalandırma sisteminde arızaların bulunduğuna, bunların vaktinde giderilmediğine işaret edilen fezlekede, vardiyalarda misyonlu mühendis ve şef statüsündeki çalışanın ocağa inmedikleri, kimi çalışanın ise ocağa inmedikleri halde ocağa inmiş üzere gösterildiklerinin belirlendiği anlatıldı.

Fezlekede, “işletmede yapılan denetlemeden evvel haber geldiği, göstermelik önlemlerin alındığı, üretimin artırılması için baskı yapıldığı ve yapılacak tamir ve tadilatın bu sebeple ertelendiği, ocağa çalışmaya inen çalışanın kendi lambalarının dışında diğer çalışanların (yetkili/madenci) lambalarını da indirdikleri ve ocak içerisinde bulunuyorlarmış üzere gösterdikleri”nin anlaşıldığı aktarıldı.

Gaz izleme merkezinde bulunan, ocak içerisiyle yapılan eski tarihli dahili telefon kayıtları incelendiğinde tıpkı bölgede lağım çalışması yapıldığında metan düzeyinin ikaz/alarm düzeyine çıktığı, baca içerisinde istenmeyen metan birikiminin olduğu tabir edilen fezlekede, “Bu bölgenin metan birikimi açısından sıkıntılı olduğunun bilinmesine karşın gerekli havalandırma tertibatının alınmadığı ve metan patlamasına sebebiyet verildiği anlaşılmıştır.” bilgisi yer aldı.

HAVALANDIRMA VANTİLATÖRÜ KIYMETLERİ 355 SEFER ALARM VERMİŞ

Fezlekede, havalandırma vantilatörü bedellerinin, 13 Ekim saat 23.43 ile 14 Ekim saat 18.49 aralığında 355 sefer alarm (0mm/s-1mm/s) düzeyini gösterdiği vurgulandı.

Maden ocağındaki faaliyetlerin yönetildiği “izleme merkezi”nde ocak içerisiyle telsiz ve telefon haberleşmesinin, gaz sensörlerinin takibinin yapıldığı, mevzuat gereği merkezde en az iki vazifeli bulunması gerekirken, bir vazifelinin bulunduğu aktarılan fezlekede, olay günü izleme merkezinde çalışan bir vazifelinin, haberleşme aygıtları ve gaz sensörü izleme bilgilerini bir ortada takiple kullanamadığı/kullanmasının mümkün olmadığı, gerekli işçi planlamasının yapılmamasının yönetimsel zafiyet ve ihmal olduğunun anlaşıldığı kaydedildi.

“KAÇINILMAZ KILDI”

Fezlekede, şu tabirler yer aldı:

“Amasra Kömür İşletmeleri Kuruluşunun genel işleyişine bakıldığında, ihmaller zincirinden bahsetmek mümkündür. Kural ihlallerinin yaygınlığı ve denetimsizliğin tüm işletmeyi uzunca bir müddettir disiplinsiz bıraktığı, bilhassa iş sıhhati ve güvenliği açısından bir vurdumduymazlığa sürüklediği anlaşılmıştır. Çalışanın ehil ve norm takıma uygun olmaması, hatta kuruluşta 43 yıldır misyonlu olan müdür yardımcısının iş hayatı boyunca yer altına hiç girmediğini beyan etmiş olması ve gibisi birçok mevzu, ihmaller zincirini oluşturmuştur. Ayrıyeten yönetimsel zafiyet ve ihmalin en risk oluşturan kısmı ise iş güvenliği için gerekli tahlillerin yapılmamasıdır ve yaşanan patlama olayını kaçınılmaz kılmıştır.” (AA)