Başkanlık sisteminin artırım şampiyonu süt
■ Hülya Keskin ORUÇOĞLU
Türkiye‘nin başkanlık sistemine geçmesi iktisadın denetimden çıkmasına neden oldu. Tarımdan endüstriye, dolardan enflasyona kadar iktisadın temel sorunları geçen 5 yıllık devirde adeta alarm verdi. Süratli karar alma süreci ile iktisadın meselelerinin bir şirket üzere tek elden çözüleceğine yönelik beklentiler ise karşılığını bulamadı. İktisat idaresinin para siyaseti bir yandan döviz kurlarının doruğa çıkmasına, öteki yandan yüksek enflasyona neden oldu.
VAHİM TABLO
Türkiye yüzde 85’e çıkan enflasyon oranı ile Avrupa ülkeleri ortasında tepeye yerleşirken, G20 ülkeleri ortasında da en yüksek enflasyona sahip ikinci ülke oldu. Gelir adaletsizliği ve artan besin fiyatları da geçim sıkıntısını büyüttü.
Ekonomist Dr. Murat Kubilay’ın Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) datalarından derlediği hesaplamada, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin akabinde fiyatı en çok artan eserin yüzde 553.11 ile süt olması, besine erişimin en değerli sorunların başında geldiğini bir sefer daha gösterdi. Kubilay’ın yaptığı hesaplamaya nazaran son 5 yılda fiyatı en çok artan 40 eserden 25’ini besin eserlerinin oluşturması da bu vahim tablonun bir göstergesi oldu. TÜİK datalarına nazaran başkanlık sistemine geçilmesinin akabinde geçen beş yılda fiyatı en çok artan eserler yüzde 547.34 ile makarnalar, yüzde 508.71 ile mücevherat, saat ve kol saatleri, yüzde 508.22 ile çamaşır makinesi, kurutma ve bulaşık makinesi oldu.
Dana eti de yüzde 500.57 ile fiyatı en çok artan eserler ortasında birinci sıralarda yer aldı.
‘Son beş yılda patlama oldu’
Başkanlık sitemine geçilen 2018 yılından bu yana günlük hayatta sıklıkla kullanılan, orta ve dar gelirli vatandaşların tercih ettiği eserlerde yüksek fiyat artışlarının olduğunu belirten Ekonomist Dr. Murat Kubilay, “Başkanlık sisteminden evvel bu kadar besbelli bir eğilim yoktu. Son beş yılda bir patlama oldu. Bu süreçte; orta gelirli fakirleşti, dar gelirli ise temel muhtaçlıklarını artık toplumsal takviyesiz karşılayamaz hale geldi. Global besin fiyatlarında ise son bir yıldır düşüş kelam konusu” dedi.
