Beş çalışandan yalnızca biri mesai fiyatı alabiliyor

DİSK-AR’ın hazırladığı Emekçi Sınıfının Görünümü 2021 kitabı, emekçilerin yüzde 59,3’ünün yasal çalışma mühleti olan 45 saatin üzerinde çalıştığını; lakin buna karşın her 5 çalışandan sırf birinin fazla mesai fiyatı alabildiğini ortaya koydu.

Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) hazırladığı Türkiye Emekçi Sınıfının Görünümü 2021 kitabı, personellerin çalışma şartlarındaki bozulmayı gözler önüne serdi.

Kitap olarak yayımlanan araştırma sonuçlarına nazaran, personellerin yüzde 59,3’ü, yasal çalışma mühleti olan 45 saatin üzerinde çalışıyor.

Bu oran, sigortalı çalışanlarda yüzde 58,4’e, sigortasız çalışanlarda ise yüzde 64’e çıkıyor.

Buna karşın, her 5 çalışandan sırf birinin fazla mesai fiyatı alabildiği belirtildi.

Araştırmada ayrıyeten, fazla mesai sorunu, düşük fiyattan sonra çalışma hayatındaki en büyük ikinci sorun olarak öne çıktı.

İşçilerin Fazla Mesai Fiyatı Alma Durumları (Yüzde) (Kaynak: DİSK-AR)

LİSE ALTI EĞİTİM DÜZEYİNDE DAHA YÜKSEK

Fazla mesainin ayrıntılarına bakıldığında, şunlar öne çıkıyor:

• Araştırmaya katılan personellerin yüzde 14,2’si haftada birkaç gün, yüzde 8,9’u ayda birkaç gün, yüzde 5,8’i haftada bir gün, yüzde 4,8’i çabucak hemen her gün fazla çalışma yaptığını belirtti.

• Çalışma saatlerinin uzunluğu cinsiyete nazaran değişmemekle birlikte genelde lise altı eğitim düzeyinde başka eğitim kümelerine nazaran epeyce yüksek olduğu görülüyor.

• Lise altı eğitim düzeyinin yüzde 62,6’sı çalışma saatlerinin uzun olduğunu tabir ederken bu oran yükseköğrenim mezunlarında yüzde 55’e düştü.

EN BÜYÜK SORUN, DÜŞÜK ÜCRET

Araştırma, emekçilerin çalışma hayatında karşılaştıkları birinci beş sorunu de ortaya koydu.

Buna nazaran, çalışanların yüzde 93,5’i düşük fiyatı çalışma hayatının en büyük sorunu olarak gördüğünü belirtti.

Yüzde 67’si çalışma saatlerinin uzun olmasından yakınırken, yüzde 26’sı fiyatın tertipli olarak alınamamasını, yüzde 18,3’ü fazla mesaiyi, yüzde 17,3’ü de işini kaybetme korkusu yaşamasını çalışma hayatının sıkıntıları ortasında gördüğünü aktardı.

Çalışma Hayatındaki Problemler (Yüzde) (Kaynak: DİSK-AR)

Araştırmaya katılan personellere “Türkiye’de çalışma hayatına dair en kıymetli sorun nedir?” sorusu da yöneltildi.

İşçilerin vermiş olduğu cevaplara nazaran sırasıyla işsizlik (yüzde 71,7), düşük fiyat (65,2), sigortasız çalıştırılma / kayıt dışı istihdam (yüzde 44,8) ve uzun çalışma saatleri (yüzde 42,9) birinci dört kıymetli sorun olarak öne çıktı.

PANDEMİDE BORÇLANMA ARTTI

Pandemide iş ve gelir kayıpları ile artan hijyen gereksinimi emekçilerin geçinmelerini zorlaştırdı.

Araştırmaya katılan personellere yöneltilen ‘Son 12 aydaki ekonomik durumunuzla ilgili aşağıdakilerden hangileri doğrudur’ sorusunda pandeminin yaratmış olduğu geçinme zorluğu ölçülmeye çalışıldı.

Bu soruya verilen cevaplarda birinci sırayı “borçlarım arttı” seçeneği aldı.

İşçilerin yüzde 55’i borçlarının arttığını, yüzde 27’si faturalarını ödemekte zorlandığını, yüzde 25’i kredi kartı borcunu ödeyemediğini söyledi.

‘Gelirim birebir kaldı’ diyenlerin oranı yüzde 33’te kalırken, emekçilerin yalnızca yüzde 1,6’sı gelirinin pandemi devrinde arttığını belirtti.

HARCAMALAR KISILDI, UCUZ BESİNE YÖNELİM ARTTI

İşçilerin yüzde 66,4’ünün harcamalarını azalttığını, yüzde 49,6’sının ise daha ucuz besinlere yöneldiğini belirtmesi dikkat çekti.

Araştırmaya katılan emekçilerin yüzde 32,4’ü de kredi kartlarını daha fazla kullandıklarını tabir etti.

Kaynak: DİSK-AR

EVDEN ÇALIŞANLARIN MASRAFLARI ARTTI

Araştırmaya katılan personellere “Genel olarak uzaktan/evden çalışmaktan mutluyum ve devam etmek isterim” sözüne iştirak seviyesi soruldu.

İşçilerin yüzde 30,8’i meskenden çalışmadan şad olduklarını ve devam etmek istediklerini belirtirken, yüzde 23,8’i ise bu görüşe katılmadığını belirtirken; yüzde 43’ü ise bu görüşe kısmen katıldığını söz etti.

Öte yandan, konuttan çalışanların konut işleri ve bakım yükü arttı.

Salgın periyodunda konuttan çalışan emekçilere konut işleri ve bakım yükünün artıp/artmadığına ait kanaati soruldu. Buna nazaran, emekçilerin yüzde 48,8’i konut işleri ve bakım yükünün arttığını belirtti. Bu oran erkeklerde yüzde 44,8 iken, bayanlarda yüzde 52,9 seviyesinde oldu.

Uzaktan çalışanların konut masrafları da artış gösterdi.

İşçilerin yüzde 58’i pandemi devrinde konut masraflarının arttığını belirtti.

3 ŞAHISTAN 1’İ TATİLDE PANSİYONA GİDEBİLİYOR

Araştırma, işçilerin nasıl ve ne kadar dinlenebildiklerini, kullanılan yıllık müsaade haklarıyla gözler önüne serdi.

Buna nazaran, araştırmaya katılan çalışanların büyük kısmının yıllık müsaadesini meskende ya da memlekette, köyde geçirdiği görüldü.

İşçilerin yüzde 41,7’si yıllık müsaadesini meskende geçirdiğini söz etti.

Tatil hedefiyle bir otel, pansiyon üzere yerlerde konaklayabilen çalışanların oranı yüzde 34,2’de kaldı.

Böylece, araştırmaya katılan her üç emekçiden sırf birinin tatil emeliyle bir yerde konaklayabildiği belirtildi.

YÜZDE 18,5’İ KAYIT DIŞI

İşçilerin yüzde 8,2’si rastgele bir toplumsal sigortasının olmadığını belirtti.

Araştırmada şöyle denildi: “Sigortasız olup yakınları üzerinden yararlananlar eklenirse yüzde 13,5; primleri eksik yatırılanlar eklerse de çalışanların yüzde 18,5 oranında kayıt dışı çalıştığı söylenebilir.”

İşçilerin Sigortalılık Durumu (Yüzde) (Kaynak: DİSK-AR)

İŞÇİLER BAŞKANLIK SİSTEMİNDEN RAHATSIZ

Katılımcılara başkanlık sistemini ülkenin ve çalışanların meselelerinin tahlili açısından nasıl kıymetlendirdikleri soruldu.

Çalışanların yüzde 44,5’i başkanlık sistemini olumsuz değerlendirirken, yüzde 26,9’u ise olumlu görüş bildirdi.

Katılımcıların yüzde 20,1’i ne olumlu ne değil derken, yüzde 8,5 ise bilmiyorum/ fikrim yok diyenlerden oluştu.