Besin alerjileriyle ilgili gerçekler

Besin alerjileri, bedenin besinlere karşı gösterdiği çok hassaslık tepkileri sonucu gelişiyor. Yetişkinlerde de görülüyor lakin en çok çocukları etkiliyor. En kıymetli tedavi ve denetim prosedürünün ise bu besinlerin tüketiminden kaçınmak olduğu söyleniyor. Pekala bu kâfi mi? İşte bu soruya; 16 Ekim Dünya Besin Günü hasebiyle besin alerjilerine yol açan etkenlere karşı farkındalık yaratmak isteyen Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Üyesi Prof. Dr. Ayşen Bingöl ve derneğin uzman tabipleri, en yeni bilgileri paylaşarak, cevap verdi. İşte açıklamaları:

Prof. Dr. Ayşen Bingöl

Alerjenlere her yerde rastlanabilir

Besin alerjisi olan bireye daima bu besinden kaçması söylenir fakat bu o kadar da kolay değildir. Bu besinlerin içindeki tepki yapan alerjenlere her yerde rastlamak muhtemeldir. Rastgele bir restoranda yahut paketli besinde besin alerjeniyle müsabaka riskiniz yüksektir. Aslında sosyalleştiğiniz her ortamda risk artmaktadır. Bilhassa okula giden çocuklarda okul süreci için önlemler alınmalı okul hemşiresine bilgi verilmelidir. Ayrıyeten birtakım besin alerjilerinde idman ve ilaçlar alerjik tepkilere yatkınlık yaratabilir. Bu nedenle hastaların besinden kaçınmak kadar alerjik tepkinin birinci tedavisini bilmeleri de değerlidir. Kolay tepkiler anti alerjik ilaçlarla denetim edilebilir. Fakat şiddetli tepkiler için adrenalin kalemi bulundurmak ve uygulamasını bilmek gerekir.

Besin olmayan ilaçlar, kozmetikler, aşılar ve el sanatları materyalleri bile besin alerjeni içerebilir. Bu unsurların etiketinde besin alerjeni bildirme mecburiliği olmayabilir. Bu hususların içerdiği alerjenler de tepki nedeni olabilir. Münasebetiyle üretici ile bağlantıya geçmek gerekebilir. Örneğin aşılar… Kimi aşılar jelatin, süt ve yumurta üzere besin alerjenleri içerebilir. Bu nedenle aileler aşı vakti tabibine besin alerjileri olduğunu hatırlatmaları gerekir. Buna nazaran tedbir alınarak muhakkak bir plan dahilinde aşıları yapılabilir. Tıpkı vakitte reçeteli yahut reçetesiz yazılan ilaçlar besin alerjeni içerebilir. Örneğin birtakım ilaçlar laktoz içerir. Laktoz aslında besin alerjeni olmayan süt şekeridir. Lakin ağır süt alerjisi olan olgular laktoz içine karışmış olabilecek süt proteinleri nedeniyle alerjik tepki gösterebilir. Kozmetikler süt, kuruyemiş, susam, buğday ve soya alerjeni içerebilir. El sanatları gereçleri de buğday (hamurlar) ve yumurta akı (parmak boyaları) üzere alerjenler içerebilir.

Fermente besinlerin bir yararı daha

AİD Üyesi Doç. Dr. Serkan Filiz, hamilelik ve emzirme periyodunun yanı sıra erken yaşlarda diyet çeşitliliğinin artırılması ve konut imali fermente besinlerin tüketilmesinin alerjik hastalıkların önlenmesinde tesirli olacağını belirtti.

Hamileler alerjiye karşı bu tedbirleri almalı

Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Sait Karaman ise,  son yıllarda besin alerjisi olan çocukların sayısında artış olduğunu belirterek, ‘’Sonbahar ve kış aylarında doğan bebeklerde besin alerji riski, ilkbahar ve/veya yaz aylarında doğanlara nazaran daha yüksek. Sezaryen doğumlar da besin alerjisi riskini artırıyor. Bebeğinde besin alerjisini önlemek için anne adaylarının beslenme formlarında yapacakları değişiklik değerli. Anne adayları bebeklerinde besin alerjisini önlemek için alerji potansiyeli yüksek olan besinleri diyetlerinden çıkarmalarına gerek yok. Bu tıp besinler olağan diyetlerinin bir kesimi değilse, gebelik sırasında bu besinleri tüketmelerine de gerek yok. Gebelik ve emzirme devrinde meyve, zerzevat ve balık tüketiminin bebeklerde alerji gelişimini önlediğine dair bilimsel ispatlar var.

Bebeklerde ek besinlere gecikmeden başlanmalı

‘’Bundan on beş yıl kadar evvel alerji gelişmesini önlemek için alerjik besinlerin diyete eklenmesini bir iki yaşa kadar geciktirilmesi ve bunun alerji gelişimini engellemesi beklenmekteydi” diyen Prof. Dr. Bülent Şekerel ise bu hususta şunları söyledi: Lakin beklentilerin tersine bu tavır, besin alerjisinde artışa neden olmuştur. Bugünkü anlayışımıza nazaran besin alerjenleri egzamalı deriden yahut teneffüs yolundan girerek besin alerjisi gelişmesine yol açıyor. Besinlerin sindirim sitemi yoluyla alınması ise toleransı geliştiriyor. Bu nedenle günümüzde bebeklerde alerjik potansiyeli olan tüm besinleri ömrün birinci 4 ile 8 ayları ortasında başlanmasını öneriyoruz. Bunun besin alerji sıklığını azaltması bekleniyor. Besin alerjisinin azaltılmasında umudumuz atalarımızın tercihlerine sahip çıkmakta aranıyor.