Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) 2022 İnsani Gelişme Raporu’nu (İGR) yayınladı. Buna göre dünya genelinde beklenen yaşam süresi, eğitim ve ekonomik refah gibi alanlarda on yıllar alan iyileşmeler salgınla birlikte büyük oranda geriledi.
Türkiye 191 ülke arasında 48.
“Belirsiz Zamanlar, Huzursuz Yaşamlar: Dönüşen Dünyada Geleceğimizi Şekillendirmek” başlıklı 2022 İnsani Gelişme Raporu’nda Türkiye, raporda endeks sıralamasındaki en yüksek kategori olan ‘çok yüksek insani gelişme’ kategorisinde bu yıl 191 ülke arasında 48. sıraya yerleşti. Türkiye UNDP’nin bir önceki raporunda 189 ülke arasında 54’üncü sırada yer alıyordu. Ancak dünya genelindeki yavaşlamadan Türkiye de pay aldı.
31 yılda insani gelişim endeksinde ilerleme
Uzun ve sağlıklı yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır yaşam standardını temel alan rapora göre, 1990 ile 2021 yılları arasında Türkiye’de insani gelişim endeksinin her üç boyutunda da ilerleme görüldü. Bu dönemde Türkiye’de yaşam süresi 8,3 yıl, ortalama öğrenim süresi 4,2 yıl ve öğrenim süresi 9,3 yıl arttı.
Erkekler insani gelişimden daha fazla yararlanıyor
Toplumsal cinsiyet eşitliğinde erkeklerin insani gelişme seviyelerinden yararlanma oranı kadınlardan daha yüksek olurken, Türkiye bu kategoride 170 ülke arasında 65. sıraya geriledi.
İnsani gelişimi geriletenler: Salgın, savaş, kriz…
Dünyanın krizden krize savrulduğu, karşı karşıya kaldığı sorunlarla başa çıkamadığı ve rotada keskin bir değişiklik olmazsa daha fazla yoksunluk ve adaletsizliğe sürükleneceği uyarısının yer aldığı raporda, Covid-19 salgını, Rusya- Ukrayna Savaşı ve yaşanan küresel krizler nedeniyle son 2 yılda insani gelişme endeksinin küresel boyutta gerilediğine işaret edildi.
Son 32 yılda ilk kez insani gelişme endeksinde peş peşe iki yıl küresel çapta gerileme yaşandı. İnsani gelişme, 2016 yılı düzeyine gerileyerek Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda tedilen gelişmenin büyük bölümünü tersine çevirdi.
Bu tersine dönüşün evrensel boyutta olduğu belirtilen rapora göre, insani gelişim endeksi Türkiye de dahil olmak üzere ülkelerin yüzde 90’ından fazlasında 2020 ya da 2021 yılında geriledi.
İnsani gelişim ülkelerin yüzde 40’ında geriledi
İnsani gelişme endeksi, ülkelerin yüzde 40’ından fazlasında ise her iki yılda da gerileme gösterdi. İnsani gelişme endeksi sıralamasında ilk basamakta İsviçre yer aldı. Bu ülkeyi Norveç, İzlanda, Hong Kong (Çin), Avustralya, Danimarka, İsveç, İrlanda, Almanya ve Hollanda izledi.
Listede İngiltere 18’inci, Japonya 19’uncu, ABD 21’inci, Çin ise 79’uncu sırada yer aldı.
