Borç yapılandırma paketi nedir, neleri kapsıyor? İşte ayrıntılar…

Kabine, iki haftalık aradan sonra toplanıyor. Bugün AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında yapılacak toplantının bir numaralı gündem maddesi borç yapılandırılması olacak.

Borçların yeniden yapılandırılması, matrah ve vergi artırımı, kasa – ortaklar cari hesap düzeltmeleri, işletme kayıtlarının düzeltilmesi, stok düzeltme beyanı, imar barışı gibi bir çok yeni düzenleme geçtiğimiz hafta sonuna doğru kamuoyunun gündemine girdi. 

Bu düzenlemeleri seçim yatırımı mı yoksa reel sektörün istediği ve ihtiyaç duyduğu, yapılması zorunlu düzenlemeler mi? Yeminli Mali Müşavir Abdullah Tolu, Ekonomim için yazdığı “Matrah artırımı ve yeni borç yapılandırması torbaya giriyor!” yazısında “Seçim yatırımı olarak görenler olduğu gibi, reel sektörün istediği ve ihtiyaç duyduğu, yapılması zorunlu düzenlemeler olarak değerlendirenler de var. Her iki görüşün de kendi dinamikleri içerisinde haklı olduğu taraflar var” dedi.

Peki, borç yapılandırma paketi nedir, hangi borçları kapsıyor? Tolu’nun yazısının ilgili kısmı şöyle;

‘MATRAH/VERGI ARTIRIMI VE BORÇ YAPILANDIRMASI ILE ILGILI YASA TEKLİFİ HAZIR’

“Geçtiğimiz hafta içerisinde yazılı ve görsel basın ile kamuoyuna yansıyan bilgilerden anlaşıldığı kadarıyla, bu konularda gerekli çalışmaların yapıldığı, bu hafta içerisinde söz konusu düzenlemeleri kapsayan Torba Yasa Teklifi’nin TBMM’ye sunulması ve kamuoyuna açıklanması bekleniyor.

Söz konusu düzenlemeler, yüksek enflasyon nedeniyle bozulan bilançolar ve daha önceki yapılandırma ve matrah artırımları nedeniyle ödemelerini yapamayıp yapılandırmaları bozulanlar açısından son derece önemli.

DÜZENLEME NELERİ KAPSAYACAK, AYRINTILAR BELLİ Mİ?

Maalesef yapılacak yeni düzenlemelerin detayları henüz belli değil, ancak kamuoyuna yansıdığı kadarıyla ana hatları belli!

TORBA YASADA HANGİ DÜZENLEMELER VAR?

Yeni Torba Yasa Teklifi’nin kapsamının oldukça geniş tutulması, başta reel sektör olmak üzere toplumun tüm kesimlerinden gelen taleplerin tamamına yakın kısmının karşılanması bekleniyor.

Teklifin kapsamında;

– Kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılması

– İhtilaflı alacakların tasfiyesi

– Matrah ve vergi artırımı

– İşletme kayıtlarının düzeltilmesi,

– Varlık barışı süresinin uzatılması,

– İmar barışı,

– Diğer düzenlemelerin,olacağı öngörülüyor!

Bu yeni düzenlemelerin de, son 3 yapılandırma yasasına benzer şekilde hazırlandığı ifade ediliyor.

– 31 Aralık 2022 öncesi kesinleşmiş alacaklar yapılandırılıyor!

Vadesi 31 Aralık 2022 tarihinden önceki kesinleşmiş borçların yapılandırmadan yararlanacağı ifade ediliyor. Yani, BORÇ YAPILANDIRMASINDA MİLAT, 31 ARALIK 2022!

– Borç yapılandırmasında anaparada indirim yok!

BORÇ YAPILANDIRMASINDA ANAPARA KORUNUYOR, ANAPARA’DA BİR İNDİRİM YAPILMIYOR!

– Yapılandırmada esas alınacak faiz oranı henüz belli değil!

Kesinleşmiş borçlara orijinal vadelerinde o¨denmesi gerektigˆi tarihten yapılandırma düzenlemesinin yayımı tarihine kadar gecikme zammı ya da faizi oranları yerine, uygulanacak faiz oranı henüz belli değil. Ancak, bugüne kadar çıkarılan benzer düzenlemelerde ya gecikme zammının yıllık toplam oranı veya Yİ-ÜFE aylık değişim oranından düşük olanı esas alındı.

Gecikme zammı oranı yıllık yüzde 30, Yİ-ÜFE değişim oranı ise 31 Aralık 2022 tarihi itibariyle bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 97,72 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 128,47. Bu oranların her ikisi de yüksek ve rantabl değil.

YAPILANDIRMADA FAİZ ORANI NE OLMALI?

Yapılandırmadan beklenen amacın gerçekleşmesi, katılımın yüksek olması ve vatandaşlara kolaylık sağlanması açısından bu oran daha düşük tutulmalı. Oran olarak; T.C. Merkez Bankası avans işlemlerine uygulanacak faiz oranı yüzde 10,75 veya bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranı olan yüzde 13,47 esas alınabilir.

HANGİ BORÇLAR SİLİNECEK?

Kesinleşmiş vergi borçlarını bu düzenleme kapsamında yapılandıranların, sadece vergi asılları ile kanuna göre hesaplanacak faizi ödemeleri, kalan vergi ziyaı cezası, gecikme faizi, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinin silinmesi bekleniyor.

Ayrıca, bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş vergi cezaları (I. ve II. derece usulsüzlük cezaları ile özel usulsüzlük cezaları) ile iştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezaları varsa, bunların yüzde 50’sinin hesaplanacak faiziyle ödenmesi halinde, kalan yüzde 50’si ve hesaplanan gecikme zamlarının da silinmesi öngörülüyor.

Ödenmemiş alacak sadece gecikme zammı ise, gecikme zammı yerine kanuna göre hesaplanacak tutarın ödenmesi şartıyla, önceki düzenlemelerde olduğu gibi gecikme zammının da silinmesi bekleniyor.

BAŞVURU TARİHİ 30 HAZİRAN

Borç yapılandırmasından yararlanmak isteyen borçluların başvuru süresi daha tam olarak net değil. Önceki yapılandırmalarda 3 ay süre veriliyordu. Ancak, seçimlerin 14 Mayıs’ta yapılması artık netleştiğinden, başvuru süresi seçim sonrasına bırakılmalı, yani 30 Haziran 2023 olmalı.

HANGİ BORÇLAR KAPSAMDA?

Yapılandırma kapsamına aşağıdaki borçların girmesi bekleniyor:

– Hazine ve Maliye Bakanlığı’na olan borçlar: Vergiler (Gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, ÖTV, TV, damga vergisi, harçlar gibi) ve vergi cezaları ile bunlara bagˆlı gecikme faizleri, gecikme zamları gibi fer’i borçlar, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, Tu¨tu¨n U¨ru¨nlerinin Zararlarının O¨nlenmesi ve Kontrolu¨ Hakkında Kanun ve du¨zenleyici ve denetleyici kurumlarca, verilen idari para cezaları haric¸ olmak u¨zere 31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih da^hil) o¨nce verilen idari para cezaları, ecrimisiller, KKDF alacakları, DFI·F alacakları, Genc¸lik ve Spor Bakanlıgˆı Kredi ve Yurtlar Genel Mu¨du¨rlu¨gˆu¨ tarafından verilen o¨gˆrenim ve katkı kredisi alacakları, dogˆrudan gelir destegˆi o¨demelerinden geri alınması gereken alacaklar, Kamu Finansmanı ve Borc¸ Yo¨netiminin Du¨zenlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki alacaklar, Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları I·ns¸ası Kars¸ılıgˆı Olarak Alınacak Harc¸lar ve Mahku¨mlara O¨dettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanuna go¨re dogˆan yiyecek bedelleri, Maden Kanununa istinaden alınan Devlet hakkı bedelleri,

– Belediyelere olan borçlar (Emlak vergisi, ilan ve reklam vergisi, haberleşme vergisi, c¸evre temizlik vergisi ve bunlara bagˆlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, belediyelerin u¨cret ve pay alacakları ile bunlara bagˆlı fer’i alacaklar , su, atık su ve katı atık u¨creti alacakları ile bunlara bagˆlı fer’i alacakları (so¨zles¸melerde du¨zenlenen her tu¨rlu¨ ceza ve zamlar da^hil), büyükşehir belediyelerinin katı atık u¨creti alacakları ile bunlara bagˆlı fer’i alacakları (so¨zles¸melerde du¨zenlenen her tu¨rlu¨ ceza ve zamlar da^hil), su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bagˆlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i alacakları (so¨zles¸melerde du¨zenlenen her tu¨rlu¨ ceza ve zamlar da^hil)

– YI·KOB’larca takı·p edilen alacaklar (6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i alacakları)

– SGK’ya olan borçlar (Sigorta primi, genel sağlık sigortası primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, ödeme imkânı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi, SGK tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı, idari para cezaları, iş kazası, meslek hastalığı ve vazife malullüğü sonucunda doğan rücu alacakları, yersiz ödenen gelir ve aylıklardan doğan alacaklar, Bağ-Kur sigortalılarının daha önce dondurulan hizmet sürelerinin ihyası halinde doğacak alacaklar, 6183/48. maddesi kapsamında taksitlendirilen alacaklar)

– Ticaret Bakanlığı’na olan borçlar (Gümrük vergisi ile buna bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı, idari para cezaları)

– TOBB’a olan borçlar (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu hükümlerine göre, üyelerin oda ve borsalara olan aidat, navlun hasılatından alınacak oda payları ve borsa tescil ücreti ile oda ve borsaların Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine olan aidat borçları, bunlara ait faiz, gecikme faizi, gecikme zamları)

– Diğer Birliklere Olan Borçlar (TÜRMOB, TESK, Türkiye Barolar Birliği, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türk Tabipleri Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliğine olan aidat borçları ile bunlara ilişkin faiz, gecikme faizi, gecikme zamları.

Meclis görüşmeleri sırasında kapsamın daha da genişlemesi bekleniyor.

2022 YILI MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI DIŞINDA MI KALIYOR?

Kamuoyuna yansıyan bilgilere göre, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyanlarının henüz verilmemiş olması nedeniyle, Teklifte 2022 yılı matrah ve vergi artırımı dışında bırakılmış bulunuyor. İş dünyası ise, en fazla zorluğun ve bilançolardaki bozulmaların 2022 yılında yaşandığını belirterek, 2022 yılının matrah ve vergi artırımı düzenlemesi kapsamına alınmasını istiyor. Bu yapılabilir mi? İstenirse yapılabilir. Nasıl mı? Zaten kurumlar vergisi tahsilatının çok büyük bir bölümü bankalar, sigorta şirketleri ve halka açık şirketlerden yapılıyor ve bunlar da söz konusu düzenlemelerden yararlanmıyorlar. 2022 yılı KDV beyanları ve ilk 9 aylık geçici vergi beyanları ile vergi mükelleflerin 2022 yılı ciroları Maliye’nin elinde. Cirolardan hareketle yapılacak bir hesaplama ile 2022 yılı da matrah ve vergi artırımı kapsamına alınabilir.

MATRAH ARTIRIMI YAPANLARIN DEVAM EDEN İNCELEMELERİ SONA ERECEK Mİ?

Mükellefler, incelemesi devam eden yıllar için de matrah ve vergi artırımında bulunabiliyorlar. Önceki düzenlemelerde, matrah ve vergi artırımında bulunulması, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemelerine engel oluşturmuyordu. Sadece matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında, artırımda bulunulan yıllar ve vergi türleri ile ilgili olarak düzenlemenin yürürlük tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemelerinin tamamlanması için 2 ay süre veriliyordu. Bu süre içerisinde sonuçlandırılamayan vergi incelemelerine devam edilemiyor, bulunduğu safhada bırakılıyordu. Aynı görüşün yeni düzenlemede de korunması düşünülüyor. Bize göre son derece yanlış bir düzenleme, yasanın çıktığı tarih itibariyle tüm incelemelerin durması, matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflerin incelemesine devam edilmemesi lazım. Bu konuda önceki düzenlemelerde çokça mağduriyetler yaşandı, bu kez yaşanmamalı, devam eden incelemeler tamamen durdurulmalı, başvuru süresi sonuna kadar bekletilmeli.”