Buğday Rusya’dan şeker Mısır’dan
Global besin fiyatlarındaki istikrarlı düşüşe karşılık Türkiye’de besin enflasyonu el yakıyor. Tüm temel besin hususlarında uygulanan piyasayı ithalatla düzenleme siyaseti, dalın dış ticaret istikrarını de bozdu. Bir vakitler tarımda kendi kendine yeten Türkiye, zeytinyağı, pirinç, pamuk, kuru fasulye kırmızı mercimek ithalatının yanı sıra artık saman bile ithal etmek zorunda kalıyor.
Bu yılın birinci 6 ayında tarım, besin ve içecek kesimi ihracatı geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 1.04’lük artış ile 12.23 milyar dolar olarak gerçekleşirken, ithalatta ise yüzde 19.71’lik artış kaydedildi ve 12.46 milyar dolara ulaşıldı. Bu sayılarla uzun müddet dış ticaret fazlası veren dal, yılın birinci 6 ayında 230 milyon dolar dış ticaret açığı verdi. Dalın dış ticaret istikrarı geçen yılın birinci yarısında 1.7 milyar dolar fazla vermişti. Mayıs ayında da dış ticaret istikrarı, 390 milyon dolar açık veren dal, böylelikle iki ay üst üste dış ticaret açığı vermiş oldu. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nün bilgilerine nazaran besin fiyatı temmuzda yüzde 11.8 gerilerken, Türkiye’de besin fiyatları yıllık yüzde 61 oranında yükseldi.
DÜŞÜŞTE TÜRKİYE ZİRVEDE
Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı nedeni ile besin tedariki tüm ülkeler için bir ulusal güvenlik sıkıntısı olarak ele alınırken, kapanan Tahıl Koridoru Mutabakatı da bilhassa buğday, ayçiçeği yağı üzere temel eserlerde de gelecek devirler için tehlike sinyalleri veriyor. Bu tablo karşısında Türkiye’nin ithalatı her geçen ay artarken, Rusya Ukrayna da besin dalının en çok ithalat yaptığı ülkeler olarak ortaya çıktı.
Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu’nun 6 aylık dış ticaret bülteni bilgilerine nazaran, 2023’ün birinci ayında en fazla ithal edilen eser 2 milyar 303 milyon dolar ile buğday olarak öne çıktı. Buğdaydan sonra 1 milyar 83 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 917 milyon dolar ile ham ayçiçeği yağı en çok ithal edilen eserler oldu. Yılın birinci 6 ayında başta Brezilya ve Mısır’dan 140.2 milyon dolarlık şeker ithal edildi.
Karadeniz’den buğday koridoru
Stratejik bir eser haline gelen buğday ise Türkiye hem yüksek ithalat sayısı hem de Rusya Ukrayna bağımlılığı ile öne çıkıyor. Bilgilere nazaran bu yılın birinci 6 ayında 2 milyar 303 milyon dolar ile birinci sırada yer alan buğday en çok Rusya ve Ukrayna’dan ithal edildi. Bu periyotta, Rusya’dan 1 milyar 654 milyon dolar ve Ukrayna’dan 607.8 milyon dolar meblağında buğday ithalatı yapılırken, bu iki ülkenin toplam buğday ithalatındaki hissesi yaklaşık yüzde 92 olarak gerçekleşti.
İthalatta Rusya ve Ukrayna’ya bağımlıyız
Türkiye’nin ithalatında birinci 3 sırada yer alan 3 eserde ithalatın büyük kısmının Rusya ve Ukrayna’dan yapılmasına devam edildi. Ülke bazında ithalat en fazla 3 milyar 338 milyon dolar ile Rusya’dan yapıldı. Bu ülkeyi, 2 milyar 79 milyon dolar ile Ukrayna izlerken, üçüncü sıradaki Brezilya’dan 961 milyon dolarlık ithalat yapıldı. ABD’den 542 milyon dolar Malezya’dan da 527 milyon dolarlık ithalat yapılırken, bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 59.7’sini oluşturdu. Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı birinci 2 ülke sıralamasında Rusya ve Ukrayna yerlerini korudu. Bu 2 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 43.4’üne denk düştü.
