Çin’den finans, bilim ve teknoloji alanlarında ıslahat hazırlığı

Çin’de kabine fonksiyonunu yerine getiren Devlet Kurulu’nun yapısında değişik öngören ıslahat planı, finans dalıyla bilim ile teknoloji alanlarında kurulacak yeni idari organlarla bu alanlarda düzenleme ve kontrol yetkilerini yine yapılandıracak.

“Devlet Kurulu Kurumsal Islahat Planı” karar tasarısı, Çin Ulusal Halk Kongresinin (ÇUHK) 14. Genel Konseyinde delegeler tarafından görüşülmek üzere meclise sunuldu.

Reform planı, finans bölümünde yeni bir düzenleyici kurum oluşturulmasını ve mevcut düzenleyici kurumların kontrol yetkilerinin tekrar örgütlenmesini öngörürken, ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisine (ÇKP) bağlı bir bilim ve teknoloji komitesi kurarak farklı bakanlıkların bu alandaki planlama ve karar yetkilerini yine düzenleyecek.

TEKNOLOJİDE KENDİNE YETERLİLİK HAMLESİ

Çin’in ana yürütme organı pozisyonundaki Devlet Kurulu’ndaki kapsamlı yine yapılandırmanın karar sistemlerinde merkezi parti liderliğinin rolünü güçlendireceği ve Çin’in teknoloji alanında kendine yeterlilik atağını destekleyeceği öngörülüyor.

Devlet Lideri Şi Cinping, Kongre öncesinde ıslahat planının finans kesiminde yapısal ıslahatı derinleştirmeyi ve Parti’nin bilim ve teknoloji alanındaki birleşik liderliğini güçlendirmeyi hedeflediğini söz etmişti.

Kurumsal ıslahat gereksiniminin sürekliliğinin altını çizen Şi, Parti ve Devlet organlarında kurumsal yapının geliştirilmesi, fonksiyonların daha aktif dağılımı, kuruluş ve sistemlerin uygunlaştırılması, daha aktif bir işleyiş ve idareye kavuşturulması gereğini vurgulamıştı.

KURUMLAR ORTASINDA YETKİ DEVRİ

Reform planıyla finans kesiminde menkul değerler dışındaki tüm bankacılık ve sigortacılık varlıklarını denetleyecek bir üst düzenleyici organ oluşturulması hedefleniyor.

İsminin “Ulusal Mali Düzenleme Komisyonu” olması beklenen yeni organın, Çin Bankacılık ve Sigorta Düzenleme Kurulunun (CBIRC) mevcut yetkilerini vakit içinde büsbütün devralması bekleniyor.

Yeni organ ayrıyeten Çin Merkez Bankasının (PBoC) bankalar ile finans şirketlerinin günlük faaliyetlerinin denetlenmesi ve tüketicilerin muhafazasına yönelik yükümlülüklerini de üstlenecek.

Ayrıca Çin Menkul Değerler Düzenleme Kurulunun (CSRC) yatırımcıların korunmasına ait kontrol yetkileri de yeni organa aktarılacak.

Yeni yapıda CSRC, Devlet Kurulu’na direkt bağlı bir organ haline getirilirken şirket tahvillerine onay verme yetkisinin Ulusal Kalkınma ve Islahat Kurulundan (NDRC) alınarak bu komiteye aktarılması öngörülüyor.

Öte yandan ıslahatla birlikte Merkez Bankasının mahallî ünitelerinin kaldırılması ve devlete ilişkin finans sermayesinin daha faal yönetilmesi hedefleniyor.

50 TRİLYON DOLARI AŞAN VARLIĞI DENETLEYECEK

Resmi datalara nazaran Çin’de finansal kurumlar, toplam 413 trilyon yuan (yaklaşık 59,2 trilyon dolar) bedelinde mali varlığı yönetim ediyor. Bunun 374 trilyon yuanını (yaklaşık 53,6 trilyon dolar) bankacılık, 27 trilyon yuanını (3,8 trilyon dolar) sigorta ve 13 trilyon yuanını (1,8 trilyon dolar) menkul değer varlıkları oluşturuyor.

Devlet Kurulu Genel Sekreteri Şiao Cie, tasarının Kongre’ye sunulmasına ait yaptığı açıklamada, yeni düzenleyici kurulun borsa ve menkul değerler dışındaki mali kurumların kontrolünden sorumlu olacağını, bu yolla yatırımcıların korunmasının ve sistemik risklerin giderilmesinin amaçlandığını vurguladı.

Şiao, “Yeni organ, mali alanlarda uzun müddettir devam eden çelişki ve sorunlara tahlil olacak.” dedi.

BİLİM ALANINDA PARTİ DENETİMİ ARTIYOR

Reform planı, Komünist Parti’ye bağlı yeni bir bilim ve teknoloji komitesi kurulmasını öngörürken, Bilim ve Teknoloji Bakanlığını da yine yapılandıracak.

Adının, “Merkezi Bilim ve Teknoloji Komitesi” olacağı kestirim edilen yeni komite Bilim ve Teknoloji Bakanlığının planlama ve karar yetkilerini devralırken, bakanlığın kimi yetki ve sorumlulukları da başka bakanlıklara dağıtılacak.

Yeni yapılanmada bakanlığın tarım ve kırsal kalkınma bilimsel plan ve siyasetlere karar verme yetkisi Tarım ve Kırsal İşler Bakanlığına, yüksek teknoloji kalkınma ve endüstrileşme plan ve siyasetlerine karar verme yetkisi ise Sanayi ve Enformasyon Teknolojisi Bakanlığına devredilecek.

Bakanlığın, özel araştırma projelerini kıymetlendirme ve yürütme yetkileri alınarak, vazifesi sadece araştırma kuruluşlarının kontrolü ve yönlendirilmesi ile sonlandırılacak.

Reform, bilimsel ve teknolojik araştırmalara alanlara özel bir yerindelik anlayışı getirmeyi, planlama ve karar süreçlerinin merkezi biçimde yürütülmesini hedefliyor.

ÇEVRELEME GAYRETLERİNE KARŞI ADIM

Şiao, Çin’in, artan global rekabet ve “dışsal çevreleme ve bastırma eforlarına karşı” teknoloji alanında kendine yeterliliğini geliştirmeye odaklanması gerektiğini vurgulayarak, “Bu vahim durum karşısında öz gelişimle yüksek seviyede teknolojik ve bilimsel kendine yeterliliğe ulaşmak zarurî hale gelmiştir.” sözlerini kullandı.

Yeni komitenin, Parti’nin dal üzerindeki kontrolünü güçlendireceğini belirten Şiao, Bilim ve Teknoloji Bakanlığının yine yapılandırılmasının da kritik teknolojilerin geliştirilmesinde karşılaşılan zorlukların aşılabilmesi için gerekli idare süreçlerini yoluna sokacağını ve uyumu sağlayacağını vurguladı.

Devlet Lideri Şi, dün ÇUHK ile eş vakitli yapılan Çin Halk Siyasi İstişare Konferansının (ÇHSDK) genel heyetinde katıldığı panel tartışmasında, ABD ve Batılı ülkeleri Çin’in kalkınmasını bastırmaya çalışmakla suçlamıştı.

Çin’in kalkınmasını ilgilendiren dış şartların süratle değiştiğini, belirsizliğin ve öngörülmezliğin arttığını belirten Şi, “ABD’nin öncülüğündeki Batılı ülkeler, Çin’e karşı toptan çevreleme ve baskı siyaseti uyguluyor. Bu, kalkınma gayretine eşsiz mahzurlar çıkarıyor.” demişti.

Başkan Şi, öteki bin panelde, teknoloji alanında kendine kâfi hale gelmenin ehemmiyetini vurgulayarak “Artan milletlerarası rekabet karşısında kalkınmada yeni yollar belirlemeli, yeni ivmeler yakalamalı, yeni güçler geliştirmeliyiz. Bunların hepsi sonunda teknolojiye gelip dayanıyor.” yorumunu lisana getirmişti.

MERKEZİ KAMU BÜROKRASİSİ YÜZDE 5 AZALTILACAK

Reform planı ayrıyeten çok sayıda bakanlık ve idari organın yetki ve sorumluluklarına ait yeni düzenlemeler getirecek.

Planda Ulusal Kalkınma ve Islahat Komitesi (NDRC) bünyesinde bir bilgi ofisi kurulması öngörülüyor.

Büronun, data temaslı temel kurumların oluşturulmasıyla bilgi kaynaklarının uygulanması ve paylaşımının uyumundan sorumlu olması bekleniyor.

Reformla, Ulusal Kamu Şikayetleri ve Teklifleri Yönetimi de halkın şikayetlerine daha aktif cevap vermek hedefiyle Devlet Kurulu bünyesine alınacak.

Reform planı, Devlet Kurulu’na bağlı organların işçi sayısının yüzde 5 azaltılmasını, iş gücü maliyetindeki kesintiden elde edilen kaynakların kilit çalışma alanlarına aktarılmasını da öngörüyor.

Tasarı, Kongre’de 10 Mart’ta yapılacak genel oturumda oya sunulacak. (AA)