Denizde tansiyon: Çin ve ABD’den karşılıklı açıklamalar
Çin, “USS Gabrielle Giffords” isimli geminin, “İkinci Thomas Sığı” olarak bilenen bölgeye “yasa dışı olarak girdiğini” sav ederken ABD, geminin seyrinin “uluslararası sulardaki rutin faaliyet” olduğunu savundu.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu Güney Cephe Komutanlığı, yaptığı açıklamada, ABD savaş gemisinin, bölgeye “izinsiz” girerek “Çin’in egemenliğini ve güvenliğini önemli formda ihlal ettiğini” ileri sürdü.
“ABD’nin aksiyonunun milletlerarası hukuka ve milletlerarası bağlantıları yöneten temel normlara muhalif olduğu” argümanına yer verilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Bu, ABD’nin Güney Çin Denizi’nde barışa ve istikrara yönelik en büyük tehdit olduğunu açıkça göstermiştir.”
ABD’nin Pasifik’teki 7. Filosundan yapılan açıklamada ise geminin seyrinin, “seyrüsefer hakları ve serbestisi çerçevesinde memleketler arası hukuka uygun bir faaliyet” olduğu belirtildi.
Açıklamada, “Bu operasyonlar, büyük yahut küçük tüm ülkelerin egemenliğinin inançta olduğu, ihtilaflarını zorlama olmadan çözebileceği, milletlerarası yasalar, kurallar ve normlarla dengeli formda seyrüsefer ve uçuş serbestisine sahip olduğu özgür ve açık Hint-Pasifik fikrine bağlılığını göstermektedir.” sözlerine yer verildi.
GÜNEY ÇİN DENİZİ GERGİNLİĞİ
Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin 2. Dünya Savaşı’nın akabinde bağımsızlıklarını kazanmasından bu yana egemenlik ihtilaflarına husus oluyor.
Çin, birinci sefer 1947’de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’inde egemenlik savında bulunuyor. Filipinler, Vietnam, Brunei ve Malezya üzere kıyı komşusu ülkeler de bölgede hak tez ediyor.
Başta Paracel ve Spratly Adaları olmak üzere bölgedeki adacık, resif, kayalık ve deniz bentleri üzerindeki egemenlik ihtilafları, vakit zaman ülkeler ortasında gerginliklere yol açıyor.
Çin’in ihtilaflı adalarda askeri üsler inşa etmesi ve sivil gemi filolarını uzun periyodik bulundurmasına bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.
Lahey’deki Daimi Tahkim Mahkemesi (PCA), 2016’da Filipinler’in müracaatıyla verdiği kararda Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.
