Depremde hayat kurtaran “Duvar Arkası Radar”a talep arttı

ANKARA (AA) – STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret AŞ
Lider Teknikeri Yusuf Hayırlı, AA muhabirine, şirket yerleşkesindeki
teknoloji gösterim alanında DAR’ı kullanarak, cihazın kabiliyetlerini
anlattı.

İnşaatlarda zemine dökülen “tabliye
betondan” oluşturulan 2 blok ve bir sıvalı tuğla duvarın arkasındaki
canlının tespiti için cihazı kullanan Hayırlı, 3 duvarın arkasında
canlının nefes alıyor olması ve göğüs kafesi hareketi, omuz hareketi, el
sallama, parmak oynatma gibi mikro-makro hareketlerinin DAR tarafından
tespit edilebildiğini söyledi.

Hayırlı, aslında
savunma sanayisi için üretilmesine rağmen DAR’ı depremde enkaz ortamında
kullanmayı denediklerini kaydetti. Cihazın sağladığı katkıya dikkati
çeken Hayırlı, şöyle konuştu:

“Enkaz ortamında
normalde 22 metre olan mesafemiz enkazın durumuna göre 10, 7, 5 metre
olacak şekilde düştü. Duvarların kalınlıkları, içerideki eşya yoğunluğu,
buzdolabı vesaire gibi eşyalar da bizim çalışmalarımızı etkiledi.
Arama-kurtarma çalışmalarında depremzedeye seslenerek, nefes alması
yeterli ama ‘elini-kolunu salla’ şeklinde kendisini uyarıp,
hareketlerini fazlalaştırarak yerinin tespitini kolaylaştırmayı
sağladık. Bir an önce ekipler girerek depremzedeyi enkazdan çıkardılar.
Bizim faydamız ‘3 metre ileride, bir metre sağda’ gibi konum bilgisi
verdiğimiz için hem depremzedeyi enkazı boşaltma sırasında zarar
vermeden çıkarmak mümkün oldu hem de 10-12 saat süren enkaz boşaltma
sürecini 1,5-2 saate düşürdük.”

DAR’ın ultra
geniş bant radar sinyaller vasıtasıyla gözle temas, erişim mümkün
olmayan yerlerde, kapalı mekanlarda arka tarafta bulunan canlının tespit
edilmesi amacıyla geliştirildiğini anlatan Hayırlı, radarın özel
birlikler tarafından meskun mahal operasyonları, terörle mücadele,
rehine kurtarma operasyonları gibi alanlarda kullanıldığını dile
getirdi.

DAR ile kurtarılan hayatlar

Cihazı
geliştirirken depremde, doğal afetlerde, çığda ve yangında
kullanılabileceğini öngördüklerini vurgulayan Hayırlı, deprem sonrası
yürüttükleri faaliyetlere ilişkin şunları söyledi:

“Depremin
boyutunun çok büyük olmasıyla beraber ekip olarak 8 kişi, 4 cihazla
Hatay bölgesine ulaştık. Depremde ilk defa kullanılan bir ürün. Savunma
sanayisi için üretilmiş bir ürünü deprem ortamında ilk enkazlarda
deneyimleyerek daha tedbirli ilerledik. Cihaz kendini de kabul
ettirdikten sonra 4 ekibe bölünerek daha hızlı şekilde enkazlarda
çalışma yaptık. Toplamda 50’nin üzerinde vatandaşımızın yerinin
tespitini yaptık. İlk Hatay bölgesi Odabaşı Mahallesi’nde çalışmalara
başladık. Burada itfaiye ile birlikte çalışıyorduk. İlk çalışmamızda
arka tarafı pres olmuş, ön tarafında açıklık bulunan bir bölgeden ses
geldiğini söylüyordu ekipler. Burada 5-5,5 metreden tespit yaptık.
Cihazı ilk kez kullandığımız için biraz daha içeri götürmek istedik.
Enkazın içine girerek yaklaşık 2,5 metreden tespit aldık. Ekiplerin
çalışmasıyla 1,5-2 saat sonunda yabancı uyruklu bir kadının canlı olarak
çıkmasında vesile olduk. Sonrasında Oduncu Apartmanı bölgesine götürdü
bizi ekipler. Burada 4,5 metre aşağıda Reyhan Hanım’ın yerini tespit
ettik. Bu esnada tam aksi istikametten zayıf zayıf sinyaller alıyorduk.
Vatandaşlara soruldu, o dairede bir anne ve bebeğinin yaşadığı bilgisini
aldık. Reyhan Hanım’ın iyi olduğunu teyit ettikten sonra önceliği
bebeğe verdik. Ekipler anne ve bebeğine ulaştı, anne vefat etmişti
maalesef ama 7 aylık bebeği enkazdan sağ salim çıkardılar. Sonrasında
bodrum kata düşen Reyhan Hanım kurtarıldı. Birinci kata çıkarak tekrar
aramalarımıza devam ettik. Yatak odası, ebeveyn banyosu gibi bir yerden
karşı daireden olduğunu tahmin ettiğimiz 2,5 metreden sinyaller
alıyoruz. Bu sefer ekipleri o tarafa yönlendirdik. Uğultu şeklinde ses
aldık, Arapça mı konuşuyor anlayamadık. Ekipler 2-2,5 saat çalışıp karşı
daireden tam 7 kişiyi aldılar. Biz seslendikçe hep bir ağızdan
konuştukları için uğultuyu alıyormuşuz. 7 kişiyi kurtarmak bizi çok
mutlu etti. Sonrasında 2 metre ileride bir metre sağda, 5 metre ileride 2
metre sağda gibi konum vererek diğer enkazlarda çalışmalara devam
ettik.”

Zamana karşı yarışta katkı sağladı, yetenekleri artacak

Yusuf Hayırlı, DAR’ın özellikle zamana karşı yarışta arama-kurtarma ekiplerine fayda sağladığını vurguladı.

Konumla
hareket edildiği için çalışmalar sırasında depremzedenin zarar
görmesinin önüne geçilmesinin de önemli bir katkı olduğunu dile getiren
Hayırlı, “Sahada daha fazla DAR olsaydı belki daha fazla cana ulaşmak
mümkün olacaktı.” dedi.

Depremlerdeki kullanımı
sonrasında DAR’a yönelik ilgiye ilişkin sorular üzerine Hayırlı,
“Döndükten sonra AFAD, AKUT, GEA gibi arama-kurtarma ekipleri, çeşitli
şehirlerimizin itfaiyeleri görüşme talebinde bulundular. Kendileriyle
demolarımızı yaptık, cihazımızın kullanımı konusunda bilgi verdik.
Olumlu dönüşler var, görüşmeler de devam ediyor. Önümüzdeki dönemde DAR
sayısının artacağını düşünüyoruz. Yerli ve milli cihazımızı
arama-kurtarma ekiplerinin elinde görmek bizi mutlu edecektir.” diye
konuştu.

STM’nin DAR’a yönelik devam eden çalışmalarına ilişkin de değerlendirmede bulunan Hayırlı, şunları kaydetti:

“Terörle
mücadele için tasarlayıp ürettiğimiz cihazımızı enkaz ortamında daha
etkin nasıl kullanılırız, 3-4 duvarın değil de 5-6 duvarın arkasını
nasıl görebiliriz arayışı içindeyiz. Çünkü dik duran, normal duran bir
binada 22 metreye kadar tespit yapabiliyoruz ama deprem ortamında
enkazın da nasıl yıkıldığına bağlı olarak bu mesafe düşüyor. 4, 5, 6 kat
duvarlar üst üste gelmiş. Biz aradaki boşlukları kullanarak
tespitlerimizi yaptık. Daha da geliştirerek 5 kat, 6 kat, belki daha
üstü duvarlarda nasıl tespitler yapabiliriz, buna çalışacağız.”

Muhabir: Göksel Yıldırım