Devlet aklı bitik durumda

İçişleri eski Bakanı Tantan, 1999 sarsıntısında yaraların nasıl sarıldığını SÖZCÜ’ye anlattı:

Sadettin Tantan, 17 Ağustos sarsıntısı olduğunda Ankara’da bakanlık konutundaydı. Sarsıntı olduğu kendisine telefonla bildirildi. Tantan, giyindi, meskeninin yakınındaki taksi durağına gitti. Sürücüye, “İçişleri Bakanlığı’na gidiyoruz” dedi. Sürücü, bakanın bu saatte bakanlığa gitmesine şaşırmıştı. 10 dakika sonra bakanlığa gelmişti.

İlk aradığı Zonguldak Valisi oldu. Maden çalışanlarının sarsıntı bölgelerine hemen gönderilmesi talimatını verdi. Kocaeli Valisi Memduh Oğuz’u aradı. Vali, “TÜPRAŞ yanıyor” dedi. Tantan, çabucak İstanbul İtfaiyesini aradı ve yangın söndürme faaliyetlerine derhal katılmalarını istedi. Sakarya Emniyet Müdürünü aradı. “Sayın Bakanım, 1967 zelzelesinde yıkılın yerler yıkıldı. Durum çok kötü” dediğinde, bakan çabucak jandarma helikopterinin hazırlanmasını istedi. Bu ortada bölge milletvekillerinden ulaşılabilenler de helikoptere davet edildi.

1999’da İçişleri Bakanı olan Sadettin Tantan, devrin Başbakanı Bülent Ecevit ve merhum Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ile zelzele yaralarını sarmak için alınan önlemleri bu türlü anlatmıştı.

‘YARDIM EDİN’ ÇIĞLIKLARI 

Tantan, Jandarma Genel Kumandanı Orgeneral Rasim Betir, bölge milletvekilleriyle helikoptere binip Bolu’dan başlayarak fay çizgisini izleyerek Adapazarı’na indi. Adapazarı paramparçaydı. Vilayete gittiklerinde insanlardan “Yardım edin” çığlıkları geliyordu. Artık GSM şirketleri telefonları çalıştıramazken, PTT birinci gün telefon sistemini kurmuş, beşerler sıraya girip yakınlarına telefon etme imkanı sağlanmıştı.

Tantan, yolda da kimi talimatlar veriyordu. Ankara’ya geldiğinde değişik ilçelerden kaymakamları zelzele yaşanan ilçelerde görevlendirdi. Tantan’ın vilayetlere yazısı gitmeden kaymakamlar yola çıkmıştı. Sarsıntı bölgesindeki valiliklere, belediye liderlerine buyruk veriyor, yardım etmelerini istiyordu.

SİVİL SAVUNMA VARDI

İçişleri Bakanlığı bünyesinde Sivil savunma Teşkilatı vardı. İşçisi de sonluydu. İşçinin tamamı araç-gereçleriyle zelzele bölgesine gönderildi. Sarsıntı bölgesinde o çalışmaları yeninde izleyenlerden birisi de bendim. AKUT’un kurucusu sevgili Nasuh Mahruki de arkadaşlarıyla birlikte kurtarma çalışmalarına gelmişti. Madenciler, sivil savunma, AKUT, araç gereçleriyle gelen gönüllüler tam bir ahenk içinde çalışıyordu. Her kurtarış sarsıntı yığınlarının üzerinde coşkuyla karşılanıyordu. Tabip, hemşire, hastabakıcı, statta kurulan seyyar hastanede çalışıyordu.

Bu olay, Türkiye için büyük ders olmuştu. Sivil Savunma Teşkilatı 11 vilayet’te kuruldu. Kimin hangi vilayetlerde vazife yapacağı muhakkaktı. Bunların belirli yaşa kadar buralarda çalışacaktı. İşte, bugünkü AFAD, aslında Tantan devrinde kurulan Sivil Savunma’nın bir devamıydı. Onların da özel araç-gereçleri, kıyafetleri vardı.

FETÖ’CÜLERİN ÇABASI

İçişleri Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı ortasında “Emniyet Asayiş Yardımlaşma” (EMASYA) planı oluşturulmuştu. Bu karar, Vilayet Yönetimi Kanunu’na da eklendi. İnanılmaz hallerde asker de harikulâde durumlarda valilik buyruğunda çalışacaktı. Tantan, “FETÖ’cülerin, ‘Asker bu unsura dayanarak darbe yapar’ palavralarına prestij edildi ve EMASYA planı kaldırıldı. Bu büyük bir kusurdur. FETÖ’cülerin oyununa alet olundu. Terörle Çaba Kanunu’nda silahlı-silahsız teröristler tarifi vardı. FETÖ’cülerin gayretleriyle silahsız örgütlerle çabayı Terörle Uğraş Kanunu’ndan çıkartmayı başardılar” dedi.

DEVLET AKLI

Tantan, “Yaptığımız araştırmalar devlet arşivinin bu hususlarda yetersiz olduğunu ortaya koydu” dedi ve yaptıklarından kimilerini şöyle anlattı:

“Devletin kayıtlarında olmayan köyler olduğunu da belirledik. Ortadoğu Amme Yönetimi ile birlikte köy, belde, bu yerlerdeki araç-gereç envanterini de belirledik. İçişleri Bakanlığı olarak kimi belediye ve beldelere iş makinaları alıp gönderdik. Devlet Planlama Teşkilatı’ndan (DPT) bilgi-belge alıp sanayi kesiminde kullandığı gereçler nereden aldığına kadar araştırdık. Bu çalışmalar son derece kıymetli. Örneğin Kahramanmaraş’tan sanayi kesimi çökmüş durumda. Orada TOBB’un acil bir biçimde bilim adamlarıyla birlikte inançlı alanlar seçilerek sanayi ve tarım organize sanayi bölgeleri kurulmalı.”

GÜVENSİZLİK ORTAMI

Tantan’ın gelişmeleri yakından izliyor. Olup bitenler için “Devlet aklı yok. Devlet aklı bitik durumda” diyor ve şöyle devam ediyor:

“Her şey AFAD üzerinden yapılmak isteniyor. Fakat AFAD’a itimat de kaybolmuş. Dünyanın her tarafında yardım için gayret gösteriyor. Biz de Güreş Kulübü Vakfı olarak zelzele bölgesine yardımlar gönderdik. Bölgeden aldığım bilgilerde, devlete inanç duygusu azalmış.

Siyasetçilerin alanda duruşları da hiç şık değil. İktidar sahiplerinin ayrım gözetmeksizin insanlara hizmet etmesi için her şeyi kullanması gerekiyor. OHAL uygulamasına geçildi. Halbuki yağmaya karşı OHAL’e muhtaçlık yok ki. İçerdeki ayrışmayı ortadan kaldıracak adımlar atılmalı. Parlamentoyu iktidar-muhalefet birlikte çalıştırıp bütün yükü meclise aktaracaksın. Meclis çalışmadan devlete olan güvensizlik de devam edecektir.”

Şimdi bakıyoruz, TBMM’de çabucak hiç kürsüye çıkıp konuşmamış eski AKP Milletvekili Nursel Reyhanlıoğlu, vilayetlerine takviye için gelen İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’nu görünce, çılgına döndü, “İngiliz uşağı defol git” diye bağırdı. Gelecek seçimde adaylığını bu yolla garantilemek istiyor. Tantan’ın, “Siyasetçilerin duruşu hiç şık değil” derken, inanıyorum ki, Reyhanlıoğlu’nu bu haliyle siyasetçi bile saymamıştır.