DİSK minimum fiyatta taleplerini açıkladı
Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), aralık ayı içerisinde toplanacak Taban Fiyat Tespit Komitesi öncesi 2024 yılı için taban fiyat taleplerini açıkladı.
DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu tarafından yapılan açıklamada, minimum fiyatın yüksek enflasyon şartlarında yılda dört sefer belirlenmesi gerektiği söylendi. Disk ayrıyeten, taban fiyat artışında resmi enflasyon/hedeflenen enflasyon değil, kişi başına GSYH artışının temel alınması gerektiğini söyledi.
Açıklamada DİSK/Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi BİSAM’ın Kasım 2023’te yayımlanan Ekim 2023 periyoduna ilişkin Açlık ve Yoksulluk Sonu Araştırması bilgilerinde açlık sonunun 13 bin, yoksulluk hududu ise 45 bin TL olduğu anımsatılarak “Asgari fiyat artışında yoksulluk hududu bir kriter olarak dikkate alınmalı ve bir meskende iki kişi çalıştığında yoksulluk sonunu aşan bir gelir elde etmeleri garanti altına alınmalıdır” denildi.
‘EKONOMİK BÜYÜMEYE NAZARAN SAPTANMALI’
2024 taban fiyatına dair görüşlerini, “Gelirde adalet, vergide adalet, insanca yaşanabilir ücret” için atılması gereken adımları 13 hususta sıralayan DİSK şunları kaydetti:
1. Taban fiyat değil toplu pazarlık kapsamı genişletilmelidir. Asıl problem minimum fiyatla çalışanlarının kapsamını daraltmak ve fiyat seviyelerini toplu pazarlıkla belirlemektir. Milyonların minimum fiyata mahkûm edilmemesi için sendikal hakların kullanımının önündeki tüm pürüzler ve barajlar kaldırılmalı, toplu pazarlık kapsamı genişletilmelidir. 6356 sayılı Kanun’da yer alan teşmil sistemi işletilmeli, toplu iş mukaveleleri sendikasız işyerlerine de uygulanmalıdır.
2. Taban fiyatın ülkemizde ortalama fiyat haline geldiği dikkate alınarak taban fiyat tespit edilmelidir.
3. Minimum fiyat artışında resmi enflasyon/hedeflenen enflasyon değil, kişi başına GSYH artışı temel alınmalıdır. Taban fiyat baskılanmış ve güdümlü resmi enflasyona nazaran değil geçim kurallarına ve ekonomik büyümeye nazaran saptanmalıdır. Hele de iktidar sözcülerinin sıkça lisana getirdiği “hedeflenen enflasyon doğrultusunda fiyat artışı” kabul edilemez. Ülkeyi yönetenler enflasyon maksatlarını hiçbir vakit tutturamıyorken, üstelik açıklanan enflasyon bile gerçeği yansıtmazken, hedeflenen enflasyona nazaran fiyat artışı yapmak, milyonları daha da fakirleştirmek manasına gelecektir. Minimum fiyat artışında dar gelirlilerin besin enflasyonu ile kişi başına ekonomik büyüme temel alınmalıdır.
‘YILDA 4 KERE BELİRLENMELİ’
4. Taban fiyat yüksek enflasyon şartlarında yıl dört defa belirlenmelidir. Yüksek enflasyon şartlarında yılda bir sefer minimum fiyat belirlenmesi çalışanları açlığa, yoksulluğa mahkûm etmektir. Aralık 2023’te belirlenecek minimum fiyatın 2024 yılı boyunca geçerli olacağına dair açıklamalar asla kabul edilemez. Enflasyon tek haneli sayılara fikre kadar taban fiyatın, değil iki defa yılda dört sefer güncellenmesi mecburidir.
5. Taban fiyat artışında yoksulluk hududu bir kriter olarak dikkate alınmalı ve bir meskende iki kişi çalıştığında yoksulluk sonunu aşan bir gelir elde etmeleri garanti altına alınmalıdır.
6. Türkiye’de minimum fiyatın tespitinde milletlerarası standartlara uyulmuyor. Birleşmiş Milletler, Memleketler arası Çalışma Örgütü ve Avrupa Kurulu standartları dikkate alınmıyor; ailesi hesaba katılmadan tek bir personel üzerinden minimum fiyat hesaplanıyor. Taban fiyat tespitine ait 131 sayılı ILO Kontratı onaylanmalı, Avrupa Toplumsal Kaidesi’ne minimum fiyatla ilgili konan çekince kaldırılmalıdır. Taban fiyat, milletlerarası standartlara uygun biçimde, personelin ailesi ile birlikte geçinebileceği bir fiyat olmalıdır.
VERGİ DİLİMİ TALEBİ
7. Taban fiyat sonrası birinci vergi dilimine uygulanacak oran yüzde 10’a düşürülmelidir.
8. Gelir vergisi tarife dilimleri, minimum fiyat artışından az olmamak kaydıyla, tekrar değerleme oranında artırılmalıdır.
9. Verdiğimiz uzun çabaların sonucu olarak fiyat gelirlerinin taban fiyat kadar kısmı gelir vergisinden istisna edilmiş olmasına karşın istisna uygulamasının matrahtan indirim yerine vergiden indirim yoluyla yapılması nedeniyle fiyatlı çalışanlar minimum fiyat vergi istisnasından gerektiği üzere yararlanamıyor. Minimum fiyat vergi istisnası, vergiden değil, matrahtan indirim yoluyla uygulanmalıdır.
EN DÜŞÜK MEMUR PERSONELİ VURUSU
10. 2008 yılından beri patronlara verilen 5 puanlık SGK prim dayanağı çalışanlara de verilmelidir.
11. Çağ dışı damga vergisi kaldırılmalıdır.
12. 2008 yılında çıkarılan 5510 sayılı Kanun’dan evvel minimum fiyattan düşük emekli aylığı kelam konusu değildi. En düşük emekli aylığı en az taban fiyat seviyesine yükseltilmelidir.
13. Devletin özel daldaki emekçilerle kamu emekçileri ve kamu vazifelileri ortasında ayrım yapması Anayasa’nın eşitlik unsuruna terstir. Minimum fiyat en düşük kamu emekçisi fiyatı ve en düşük memur maaşı dikkate alınarak hesaplanmalıdır.
