DİSK’ten çarpıcı besin enflasyonu açıklaması

TÜİK, mayısa ayına ait enflasyon datalarını açıkladı. TÜİK, daha evvel ilan ettiği üzere enflasyon hesaplamasında, mayıs ayında fiyatsız dağıtılan doğal gaz fiyat artışını dikkate almadı.

Buna nazaran yaptığı hesaba nazaran de 2023 yılı mayıs ayında TÜFE bir evvelki aya nazaran yüzde 0,04, bir evvelki yılın aralık ayına nazaran yüzde 15,26, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 39,59 ve on iki aylık ortalamalara nazaran yüzde 63,72 olarak gerçekleşti.

DİSK-AR, TÜİK’in bugünkü enflasyon datalarını eleştirdi ve “Yaz aylarında doğalgaz tüketimin düşmesi nedeniyle bu durum da enflasyonda aşağı yanlışsız bir baskı yaratacak ve muhtemelen Haziran 2023 enflasyonu da beklenen ve yaşanandan düşük çıkacak. Böylelikle Temmuz 2023’te altı aylık enflasyona nazaran artırım alacak personeller büyük kayba uğrayacak” açıklamasını yaptı.

“İŞÇİLER BÜYÜK KAYBA UĞRAYACAK”

DİSK-AR tarafından yapılan açıklamada şunlar kaydedildi:

*TÜİK’in Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bilgileri giderek tartışmalı hale geliyor. TÜİK’e nazaran Mayıs 2023 periyodu tüketici enflasyonu aylık yüzde 0,04 olarak gerçekleşti. Mayıs 2023 enflasyonun aylık 0,04 olarak gerçekleşmesinin temel nedeni TÜİK’in doğal gaz fiyatını sıfır kabul etmesidir.

*TÜİK 29 Mayıs 2023 tarihinde yaptığı açıklamada 2023 yılı TÜFE hesaplamaları kapsamında hanelerde ücretsiz kullanılan doğal gaz için sıfır fiyat uygulaması yapacağını açıklamıştı. Enflasyon unsur sepeti için yüzde 2,9 yükü olan doğal gazın fiyatı sıfır kabul edildiği için aylık enflasyon yüzde 0,04 olarak açıklandı.

*Aylık enflasyonun yüzde 0,04 olarak gerçekleşmesi sonucunda Ocak-Mayıs devri beş aylık enflasyon oranı yüzde 15,2 olarak açıklandı. Temmuz 2023’te açıklanacak enflasyon oranında da aylık 25 metreküp doğalgaz fiyatı düşülerek hesaplama yapılacak.

*Yaz aylarında doğalgaz tüketimin düşmesi nedeniyle bu durum da enflasyonda aşağı hakikat bir baskı yaratacak ve muhtemelen Haziran 2023 enflasyonu da beklenen ve yaşanandan düşük çıkacak. Böylelikle Temmuz 2023’te altı aylık enflasyona nazaran artırım alacak emekçiler büyük kayba uğrayacak.

“SIFIR OLARAK KABUL ETMESİ ÇALIŞANLARIN EKMEĞİYLE OYNAMAKTIR”

*2 Haziran 2023 tarihinde kamuoyuna yaptığımız açıklamamızda da vurguladığımız üzere TÜİK’in enflasyon ölçümünde doğalgaz fiyatını sıfır olarak kabul etmesi çalışanların ekmeğiyle oynamaktır.

*Doğalgaz bedelinin bir kısmının yahut tamamının Hazine tarafından karşılanması bir gelir takviyesi, sübvansiyondur. Bu tip dayanakların enflasyon hesabından düşülmesi bu takviyelerin yarattığı ek gelirin enflasyon hesaplaması yoluyla geri alınması manasını taşır ve gelir dayanaklarını anlamsız kılar.

*TÜİK enflasyonu hesaplarken benimsediği doğalgazda sıfır fiyat uygulamasıyla gelir takviyeleri ve sübvansiyonların yaratacağı olumlu etkiyi de sıfırlamaktadır. Bu kabul edilemez.

*TÜİK, DİSK tarafından açılan davada verilen yargı kararına karşın husus fiyat listesini açıklamayan, uzun vakittir data karartarak şaibeli enflasyon oranları açıklamış ve doğalgazda ‘sıfır fiyat’ uygulaması ile enflasyonu düşük göstererek milyonlarca işçinin geliriyle oynamıştır.

*Gerek yargı kararına karşın husus fiyat listesinin karartılmaya devam edilmesi ve gerekse doğalgazda sıfır fiyat uygulaması TÜİK’in tüketici enflasyonu bilgilerini uygunca şaibeli hale getirmiştir.

*Her ay TÜİK datalarından yararlanarak hesapladığımız düşük gelirli ve emeklilerin besin enflasyonuna ait sonuçların da bu durum dikkate alınarak kıymetlendirilmesi faydalı olacaktır. TÜİK bilgilerindeki sıhhatsiz olması nedeniyle gelir kümelerine nazaran enflasyon oranlarının da gerçekte olduğundan daha düşük olabileceği uyarısı ile çalışmamızı paylaşıyoruz.

“YÜZDE 39,5 OLARAK GERÇEKLEŞTİ”

*TÜFE’deki (2003=100) değişim 2023 Mayıs ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 0,04, bir evvelki yılın aralık ayına nazaran yüzde 15,26, on iki aylık ortalamalara nazaran yüzde 63,7 ve bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 39,5 olarak gerçekleşti.

“EMEKLİLERDE BESİN ENFLASYONU YÜZDE 66,9 OLDU”

*Ancak TÜİK tarafından yayımlanan resmi ortalama enflasyon oranları farklı gelir kümelerinin gerçeğini yansıtmıyor. Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, işçilerin günlük ömürde karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir.

*Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham bilgilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği besin enflasyonunu tekrar hesaplıyoruz. Yaptığımız hesaplamaya nazaran besin enflasyonu ortalama yüzde 52,5 olarak gerçekleşirken emeklilerde besin enflasyonu yüzde 66,9 oldu.

*Üçüncü yüzde 20’lik gelir kümesinin besin enflasyonu yüzde 57,1 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik kümenin besin enflasyonu yüzde 67,7, en fakir yüzde 20’lik gelir kümenin besin enflasyonu ise yüzde 77,5 olarak gerçekleşti.

“YAPTIĞIMIZ HESAPLAMAYA NAZARAN BESİN ENFLASYONU…”

*Dördüncü yüzde 20’lik gelir kümesinin besin enflasyonu yüzde 52 olurken, en yüksek gelir kümesinin besin enflasyonu ise yüzde 38,6 oldu. Böylelikle Yaptığımız hesaplamaya nazaran besin enflasyonu ortalama yüzde 52,5 olarak gerçekleşirken emeklilerde besin enflasyonu yüzde 66,9 oldu Bu durum enflasyonun gelir kümelerine nazaran kıymetli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.

*TÜİK’e nazaran Yurt İçi-Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) (2003=100) ise 2023 Mayıs ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 0,65 puan artarak yıllık yüzde 40,7 olarak gerçekleşti. TÜFE ile Yİ-ÜFE ortasındaki makas Mayıs 2023’te yaklaşık 1,17 olarak gerçekleşti.

*TÜFE ve besin fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 yılında 116 olan TÜFE, 2023’te 1,300’e yükseldi. 2005’te 111 olan besin fiyatları endeksi ise 2023’te 1.980 puana yükseldi. Böylelikle 2005’ten bu yana TÜFE 1.184 puan, besin fiyatları endeksi 1.869 puan arttı. 2005’te yüzde 8,7 olan enflasyon oranı 2023’te yüzde 39,5’e yükseldi. 2005’te yüzde 4,8 olan besin enflasyonu ise 2023’te yüzde 52,08 yükseldi.

*Öte yandan son yıllarda besin enflasyonu ile genel enflasyon ortasındaki fark açılmaya devam ediyor. 2003:100 bazlı TÜFE 1.300 olurken, besin enflasyonu endeksi 1.980 oldu. (ANKA)