Doğa Koleji’nden deprem sonrasında psikolojik iyi oluş için öneriler

İSTANBUL (AA) – Doğa Koleji Rehberlik bölüm başkanları ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek tarafından, afet sonrası çocukların ve yetişkinlerin psikolojik iyi oluşunu desteklemek için önemli tavsiyelerde bulunuldu.

Doğa Koleji'nden yapılan açıklamada, Doğa Koleji Rehberlik bölüm başkanları ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek'in ortak açıklamasına yer verildi.

Türkiye'de 6 Şubat 2023'te 10 ilde yaşanan ve birçok çevre ili de etkileyen depremlerin derin hasarlar bıraktığı ve kayıplar yaşattığı anımsatılan açıklamada, depremin fiziksel zararının, ülkenin tüm şiddeti ve ağırlığı ile yaşadığı belirtildi.

Açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Bu zorlukla yaşamaya devam ederken depremin en az fiziksel boyutu kadar psikolojik boyutunu da görmeli ve önemsemeliyiz. Travmatik olaylardan sonra verilen tepkiler, yalnızca afeti yaşayanlarda değil onların ailelerinde, yakınlarında, afetzedelere yardım eden kişilerde; afeti gören, duyan, afete tanık olan, afeti sosyal medya üzerinden takip eden ve izleyenlerde de görülebilir. Bu nedenle afetlerden sonra ortaya çıkabilecek stres tepkilerini bilmek ve anlamlandırmak hepimiz için önemlidir.”

Travma sonrası verilen tepkilere değinilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

“Duygusal tepkiler; şok, öfke, çaresizlik, aşırı korku hâli, suçluluk, karamsarlık olarak sayılabilir. Bilişsel tepkiler; düşünce ve düşünce akışında meydana gelen tepkilerdir. Hafıza ve konsantrasyon sorunları, istenmeyen ve önlenemeyen düşünceler olarak kendini gösterebilir. Fiziksel tepkiler; uyuyamama, yorgunluk, gerginlik, baş ağrısı, mide-bağırsak sorunları olarak görülebilir. Davranışsal tepkiler; irkilme, depremi hatırlatacak olaylardan kaçınma ve sürekli tetikte olma hâlidir. Sosyal tepkiler; kişiler arası ilişkilerde çatışma ve sorunlar, yabancılaşma, sosyal olarak geri çekilme ya da aşırı bağlanma, anne/babadan/bakım verenden ayrılmayı istememe gibi tepkilerdir.”

– Çocukların psikolojik iyi oluşu için ailelere öneriler

Doğa Koleji açıklamasında, deprem sonrasında çocukların psikolojik iyi oluşu için ailelere şu önerilerde bulundu:

“Yetişkinler de korkularını, olumsuz duygularını çocuklarıyla yaşlarına uygun şekilde, kendilerini hazır hissettiklerinde paylaşmalıdır. Çocuklarınız için yapabileceğiniz en iyi ve anlamlı şeylerden biri de onları dinlemektir. Çocuklarla afet hakkında konuşmak (yerkürenin hareketleri), yaşlarına uygun kitaplar okumak, resimler yapmak, birlikte araştırmak, oyunlar oynamak, birlikte zaman geçirmek, yaşanan bu zorlu süreci daha sağlıklı geçirilmesini sağlayacaktır. Çocuklara her zamankinden biraz daha fazla yakınlık ve şefkat göstererek psikolojik iyi oluşlarını destekleyebilirsiniz. Çocukların deprem hakkında sorduğu soruları dinleyerek yaşlarına uygun bir şekilde onları korkutmadan cevaplamak, deprem hakkında bilinçlenerek gerekli önlemleri alıyor olmak da çocuklara kendini güvende hissettirecektir.”

Küçük yaş gruplarında çocuklara basit ve yapılandırılmış görevler verilmesi, ufak sorumluluklar almalarına fırsat tanınması gerektiği aktarılan açıklamada, daha büyük yaş gruplarında ise akademik ve sosyal yaşantının devam etmesinin desteklenebileceği belirtildi.

Açıklamada, çocuklarla birlikte zaman geçirmenin önemine işaret edilerek, “Bu dönemlerde hoşgörülü ve destekleyici olmak önemlidir. Bu dönemlerde özellikle küçük yaş grubu çocuklar, medyadaki olumsuz içeriklerden uzak tutulmalıdır. Kendinize ve çocuklarınıza yardımcı olmak için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri de doğru kaynaklardan bilgi almaktır. Çocuğunuz; deprem sonrasında aşırı panik olma, ağlama nöbetleri, sürekli uyku sorunları ya da yoğun davranış sorunları gibi tepkiler gösteriyorsa bir uzmana ihtiyacı olabilir.” ifadeleri kullanıldı.

– Deprem sonrasında yetişkinlerin psikolojik iyi oluşu için öneriler

Deprem sonrasında yetişkinlerin psikolojik iyi oluşuna değinilen açıklamada, bu dönemde, bedenin ve zihnin işleyişini düzenlemek için nefes egzersizleri, düzenli beslenme, dinlenme, yeterli uyku, yürüyüş gibi fiziksel egzersizlerin yararlı olacağı bildirildi.

Açıklamada, deprem öncesindeki günlük işlere dönebilmek adına günlük küçük görevler verilmesinin tepkilerin normalleşmesine katkıda bulunacağı ifade edilerek, “Bu dönemde önemli kararlar vermekten kaçınılmalıdır. Yakınınızda olan ve sizi anlayacak arkadaşlarınıza, sevdiklerinize deprem anında ve sonrasında yaşadıklarınızı anlatın. Sosyal destekler iyileştirici etkiye sahiptir. Birileriyle konuşmak, deprem sonrası toparlanmaya ve olup bitenin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olur.” denildi.

Deprem bölgesinde ne olup bittiğini öğrenmek istemenin oldukça doğal olduğu ancak depreme ait görüntü, resim, haber ve tartışmalara gereğinden fazla odaklanmanın, travma tepkilerinin artmasına neden olabileceği aktarılan açıklamada, “Yaşananlar karşısında insanlar kendini çaresiz ve hiçbir şey yapamayacak durumda hissedebilirler. Deprem gibi afetlerden sonraki ilk haftalarda tüm bu belirtilerin görülmesi normaldir. Ancak zamanla azalmıyorsa, günlük yapılması gerekenleri yapamaz hale getiriyor ve başa çıkılamadığı düşünülüyorsa bir uzmandan destek alınması sağlıklı olacaktır.” ifadeleri kullanıldı.