Doğan Özdemir -Deprem ve biz

Tam yirmi yıl önce (17 Ağustos 1999) bir ağustos gecesini can pazarına çeviren önlenemez bir doğa olayıyla tüm ülke ve dünya insanlığı can evinden vurulmuştu. Bebesinden dedesine salt insanlarımız değil, görülen-görülmeyen çok çeşitli canlılar da kurbanı olmuşlardı bu yıkıcı olayın; buna “Deprem” diyorduk! O acı gündeki tüm kayıplarımıza Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyor, acılarını paylaşıyorum.

Bir zamanlar doğa olaylarını Tanrıların gazabına bağlayanlar, üzerinden yüzlerce yıl geçtiği halde bilimin aydınlığını kabul edemediklerinden halen aynı kafada kalmakta inat etmekteler… Bunun yarattığı acı sonuçları da izlerken insanlığımızdan utanıyoruz.

Depremleri yapan kuvvet, üzerinde yaşadığımız toprağın altında bulunan katmanların hareketinden oluşuyor; dünya öküzün boynuzları üzerinde durduğundan ve öküzün canı isteyince kafasını sallamasından değil! Yerin merkezinde kaynayan ve bilinen tüm madenlerin eriyebildiği sıcaklıkta sıvı bir maden denizi var. Bunun üzerinde de henüz erime sıcaklığına ulaşmayan bir kaya tabakası var ve yüzmekte. İşte yüzen bu kaya tabakalarının hareketleri sonucu kıyıları birbirine deyince oluşan sürtünme kuvveti depremi oluşturuyor. Bazılarının bile anlayabileceği sadelikte olayın özü bu!

Doğa olayları bilinen, ancak engellenemeyen olaylardır. Kutsal güçlerin insanoğluna eziyet için yaptığı bir cezalandırma olamaz. Bu bilinen, ancak engellenemeyen güçleri eğer yeterince tanırsak, engelleyemesek bile onlardan gelecek tehlikeyi bilir, ona göre önlemler alabiliriz. İşte bu, bilim ve teknoloji ile olasıdır.

Günümüz bilim düzeyi sayesinde depremlerin nasıl ve nerelerde olacağı, tahmini şiddeti öngörülebilmektedir. Tüm bu veriler ışığında akılcı davranarak can ve mal kaybını en aza indirecek önlemler önceden planlanabilir. Bu, devletin en öncelikli görevlerinin başında gelir; elbette çağdaş kafalı devletlerde diyerek araya not düşmek gerekiyor sanki!

Dünyada en çok deprem olan ülkelerden biri olan Japonya’da, bizde olsa felaketlere neden olacak derecede yüksek depremler olduğu halde neredeyse hiç can ve mal kaybı olmamaktadır! Bunun tek açıklaması, tehlikeyi bilen, ona karşı gerekli önlemleri alan Japonların işlerine ve insanlarına olan sevgisi, sorumluluğu ve kendilerini görevli saymalarıdır.

ABD’nin en büyük kentlerinden birinin boydan boya dünyanın en tehlikeli fay hatlarından birinin tam üzerinde olması, alınan ve sürekli geliştirilen önlemlerle tehlikeyi en aza indirmektedir.

Peki ya bizde? Yıllardan beri bilinen en eski ve en önemli fay hatları şehirleşmede yok sayılmaktadır! Bunun adı olsa olsa ihanettir! Yıllardır yaşadığımız can ve mal kayıpları yönetenlere hiç ders olmamış, sıradan bir olaymış gibi beklenen bu felaket “Allah’ın takdiri” haline sokulmaya çalışılmaktadır!

Allah, yarattıklarına kitabında boşuna mı “Oku!” demektedir? Boşuna mı “aklını kullanmayanların üzerine pislik döküleceğini” hatırlatmaktadır? Bilime sırtını dönenlerden nasıl gerçek dindar olabilir? Utanmadan, insan olduğu tartışılır “insansı”lar, “7,4 yetmedi mi?” diyebilmişlerdir. Hatta bazıları daha da ileri giderek o kentte yaşayanların “Fuhuş yaptıklarından öldüler” demelerini hangi vicdan kaldırabilirdi? Ama bunlar söylenebildi işte!..

Hadi bu her zamanki gibi “dini çıkarları için kullanma” alışkanlığını bir yana bırakalım; asıl amacın her şeyden “Allah verdikçe veriyor!” mantığıyla “olayı maddi çıkarlarına çevirme” alışkanlığını nasıl görmezden geleceğiz? Yandaş yüklenicilerini yaratanlar, elbette onların daha çok kâr etme hırslarını tatmin için her türlü malzemeden, teknolojiden, kumdan, demirden çalacaklarını görmezden geleceklerdir. Böylece karton maket gibi üfleyince yıkılıveren bu apartmanlar göçünce can vereceklerin görünen ve beklenen “cinayetine” de ortak olacaklardır.

İnsanı sadece kendine bağlı, her dediğini yapacak, sorgulamayacak, itiraz etmeyecek, ona biat ve itaat edecek birer kul görenlerden elbette yaşadığımız bu acılar için bilimsel ve mantıklı araştırmalar yapmaların beklemek fazla hayalcilik olacaktır.

Yoksa; bu deprem nedeniyle toplanan paraların deprem için değil, en başta duble yollar için harcandığı saptandığında halkın isyan etmesi, sorumluların da hemen istifa etmesi gerekirdi!…

Veya yüz yılın en büyük depreminin beklendiği, ülkenin nüfus ve ekonomi yönünden en büyük kenti olan İstanbul’da bırakın gerçek ve bilimsel bir planlamayla depreme karşı önlem almayı; yapılan işin yandaş yüklenicileri zengin etmek için çok katlı çirkin bloklar dikmek olduğunu görünce kıyamet kopmalıydı!

Hele o beklenen deprem için halkın kaçıp toplanabilmesi için resmi olarak ayrılmış yüzlerce alanın buharlaştığını; yok edildiğini, yerlerine AVM’ler ve dikine bloklar yapıldığını gören İstanbulluların isyan etmeleri, Cumhuriyet Savcılarının bu ihanetin hesabını sorması beklenirdi.

Ama hiç biri olmadı! Yıllardan beri deprem kuşağında olan ülkemizde, başka ülkelerde neredeyse sıfır hasarla geçen depremler bizde büyük mal ve can kaybıyla sonuçlandığını görüp işi Allaha havale ederek günü kurtarıyoruz!

İş o kadar önemsizleştirildi ki, fay hattında olduğu kesin bölgelerimize bile Nükleer Santral yapılması için zorluyoruz!

Hani; Allah göstermesin desek de bu doğal olaylar milyonlarca yıldır olagelmekte olduğundan yine görüleceği kesindir. Bu durumda “herkes hak ettiği yönetimle yönetilir” mi demeliyiz, bilemiyorum!