Ekonomik kriz İETT’yi vurdu: İBB yıllık 10 milyar takviye ödemesi yapacak

İBB Meclisi’nin kasım ayı oturumlarının dördüncü birlemişimi Saraçhane’deki başkanlık binasında meclis 2. Başkanvekili Ömer Faruk Kalaycı başkanlığında toplandı. Oturumda İETT Genel Müdürlüğü’nün 2023 bütçesi oya sunuldu. İETT Genel Müdürü Alper Bilgili tarafından sunulan 2023 bütçesi 15 milyar 400 milyon TL olarak belirlendi. Bütçenin 2 milyar 968 milyon 550 bin TL’si borçla denkleştirilecek.

“YOLCULUK SAYISI 1 MİLYARIN ÜZERİNDE”

Bilgili sunumunda İstanbul’da kent içi toplu ulaşımın; yüzde 60’ının otobüs ve metrobüs, yüzde 37’sinin metro ve tramvay, yüzde 3’ünün ise deniz ulaşımı ile gerçekleştirildiğini anlattı. 6 bin 470 araç ile 15 binden fazla durak ve 17 garajda hizmet verdiklerini kaydeden Bilgili “800 çizgimizde, günlük 55 bin sefer yapıyor, yılda 475 milyon km yol kat ediyoruz. Yani her gün, dünyanın etrafında 32 tıp atıyoruz. Yıllık taşıdığımız yolcu sayısı ise 1 milyarın üzerinde” dedi.

OTOBÜS FİLOSUNUN YAŞI 9.5

Bilgili İETT’nin otobüs filosunun ortalama yaşının bu yıl 9.5’e ulaştığına dikkat çekerek “Metrobüs filomuzda ise geçen yıl kimi araçlarımızın kilometresi 2 milyona yaklaşmış durumdaydı. Hizmete aldığımız yerli yüksek kapasiteli 160 metrobüs aracı ile 11 olması beklenen filo yaşımızı bu yıl 8 buçuğa indirdik” dedi.

METROBÜSTE EN ÇOK KAZA YAŞANAN YIL:2016

Çok tartışılan otobüs ve metrobüs filosundaki arıza sayıları hakkında da bilgi veren Bilgili “10 bin km’deki arıza sayımız 2018 yılında 3,4 iken bugün 3,2 düzeyine gerilemiştir. 100 bin km’deki kaza sayıları ise 2018 yılında 3,9 iken bugün 3,2 düzeyine gerilemiş durumdadır. Yalnızca metrobüs özelinde kazalara bakıldığında ise, en fazla kaza yaşanan yılın 2016 yılı olduğu görülmektedir” diye konuştu.

2023’TE ELEKTRİKLİ ARAÇ ALINACAK

Bilgili 2023 yılında 50 adet metrobüs ve 100 adet otobüs alımı için ihale sürecini tamamlayacaklarını, 50 adet 4 kişilik, 60 adet 14 kişilik elektrikli araç alacaklarını açıkladı.

MOTORİN 1 YILDA YÜZDE 200’ÜN ÜZERİNDE ARTTI

Son periyotta iktisatta yaşanan değişimlerin İETT üzerindeki olumsuz tesirlerine de dikkat çeken Bilgili şu tespitleri yaptı:

*Son 1 yıldaki akaryakıt maliyetlerimize baktığımızda, 2021 yılı Kasım ayında 8 lira olan motorin litre fiyatı bugün itibariyle 25 lira düzeylerindedir. Motorin fiyatlarında son 1 yılda yüzde 200’ün üzerinde bir artış kelam hususudur.

*Döviz kurlarına baktığımızda ise son 1 yılda 10 lira düzeylerinde olan döviz sepeti bugün 19 lira olup burada da yüzde 90’lık bir artış kelam bahsidir.

*Asgari fiyat ise 2 bin 800 TL’den 5 bin 500 TL’ye çıkarak yaklaşık yüzde 100 artmıştır. Tüm bu maliyet artışlarının sonucu olarak, geçtiğimiz yıl yüzde 20 düzeylerinde olan enflasyon bu yıl yüzde 85 düzeylerine ulaşmıştır.

*Yıllar içerisinde bilet fiyatlarının 1,1 dolardan 0,40 dolara düştüğü de görülmektedir. Hem maliyetlerdeki yüksek artışlar, hem de bilet fiyatlarının tıpkı oranda artırılamaması nedeniyle İETT’nin son 5 yılda seyahat gelirlerinin, işletme masraflarını karşılama oranı yüzde 70’lerden yüzde 35’lere düşmüştür.

*2022 yılında 7.67 lira olan şimdiki tam bilet fiyatının, indirimli ve fiyatsız seyahatler hesap edildiğinde kuruma yolcu başına gelir olarak yansıması yalnızca 4.5 lira düzeyindedir.

*Akaryakıt, döviz kuru ve enflasyon oranlarındaki yüksek artışlar nedeniyle yolcu başı sarfiyat 13.5 lira düzeylerine gelmiştir. Ortadaki yolcu başına 9 liralık fark ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından karşılanmaktadır.

*Yılda 1.1 milyar yolcu taşınan otobüsler için Büyükşehir Belediyemizin yıllık sübvansiyon fiyatı 10 milyar lira olacaktır.

“25 YILLIK FİYASKOLAR KUMPANYASI”

Bütçe sunumunun akabinde siyasi parti kümeleri ismine konuşmalar yapıldı. YETERLİ Parti Küme Sözcüsü Suat Sarı, İBB’nin geçmiş periyot ulaşım siyasetlerini eleştirerek durdurulan metro sınırlarına ve metrobüs çizgisi için alınıp hurdaya çıkan Phileas marka otobüslere değindi.

Sarı “25 yıllık fiyaskolar kumpanyasına güzel geldiniz. Bir meskenin paklığını daha uygun yapmak lazım. Halının altına süpürülenlere bakalım. Hollanda ovalarında kullanılmayan, dünyada ikinci eli olmayan otobüsü alıp bu ülkeye getirdiniz. Evvelki periyodun İETT müdürü 63 milyon lira uçmuş tekrar de o otobüsleri alırdım diyor” tabirlerini kullandı.

Sarı, alınacak 300 metrobüsün kredisine hala onay verilmemesini de eleştirdi. Ulaştırma Bakanlığı’nın İBB ile yarış içerisinde olduğunu tabir eden Sarı, bakanlık metrolarına “U” tabelası asılmasının komik olduğunu söyledi.

Sarı, geçmiş devirde alınan 375 adet BMC otobüslerin borçlarının hala ödendiğini de söyledi. Sarı “İstanbullular fakirlikten, partizanlıktan bıkmış durumda. Sizin alamadığınız otobüsleri aldık. Hem de yerli ve ulusal otobüsler aldık. 280 seyahat 25 metrelik otobüsler dünyada çok az, İstanbul’a nasip oldu. İBB kendi öz kaynakları ile aldı otobüsleri” dedi.