Sanayideki canlanma geçiciyken yılın sonuna doğru durgunluk başlayacak. Pahalılıkla birlikte işsizlik sorunu da derinleşecek.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), enflasyonun kontrolden çıktığını belirterek yılın sonuna doğru ekonominin durgunluğa girmesinin kaçınılmaz olduğunu belirtti.
MMO, iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkılarıyla her ay hazırlanan “Sanayinin Sorunları” bültenini yayımladı. Bültenin bu sayısında, ekonomideki durgunluğun ve enflasyonun aynı anda yaşanması durumu anlamında gelen “stagflasyon” riski konu alındı. TÜİK, Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Eurostat ve IMF verileri kullanılarak yapılan analizde, stagflasyon riskinin Türkiye’ye olası etkileri araştırıldı.
Araştırmada, Türkiye’de enflasyonun kontrolden çıkmasına yol açan etkenlere yer verilerek sanayideki canlanmanın kalıcı olmadığına dikkat çekildi. Enflasyonla birlikte yıl sonuna doğru durgunluğun başlayacağı Türkiye için de stagflasyon, yani hem pahalılık hem işsizlik sorununu derinleşeceği belirtildi.
Enflasyon gelişen ülkelerde de artacak
Bültende, dünya ekonomisinin merkezleri olan ABD, avro alanı, Çin gibi ülkelerde enflasyonun alışılmadık bir artış içinde ve önlem almayı gerektirecek boyutlara doğru ilerlediği belirtildi. Enerji başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yükselişin yanı sıra Kovid-19 ortamının da yol açtığı pahalılaşma, genelde sanayici fiyatlarını etkilediği ve bu merkez ülkelerdeki tüketici fiyatlarının da alışılmadık şekilde arttığına değinildi.
Üretimde düşüşler mevcut
Ekonomide durgunluk günlerinin yaşandığı aktarılan bültende şu ifadeler yer aldı:
Bu enflasyonist gidiş yakından takip edilirken ekonomide durgunluk günleri de yaşanıyor. Hem tedarik hem talep soruları üretimde düşüşlere yol açıyor ve enflasyon içinde durgunluk, yani stagflasyonun belirtileri hissediliyor.
Merkezdeki stagflasyon riskinin, Türkiye gibi ülkeleri de yakından etkileyeceği aktarılan bültende şöyle dendi:
Türkiye’de siyasi basiretsizliğin de katkısıyla kontrolden çıkan enflasyonu, bulunduğu basamaktan daha yukarı, yüzde 20’lerden yüzde 25-30’lara taşıyacak dinamikler canlı. Enflasyon yüksek görünmesin diye vergi gelirlerinden de vazgeçiliyor. Sadece ilk 9 ayda enflasyonun daha da yükselmemesi için vazgeçilen vergilerin 103 milyar lirayı bulduğu bizzat Hazine Bakanlığınca açıklandı. Enflasyondaki yükseliş ve tahribat, siyasi bir dönüşüme, genel seçimlere kadar gündemde canlılığını koruyacak gibi görünüyor. Üretim ayağında ise hem ucuzlaştırılan yoksullaştırıcı ihracatın hem de içeride öne çekilen harcamaların katkısıyla sanayide alışılmadık bir canlanma, yılın ilk 3 çeyreğinde yaşandı. İhracatta, birim ihraç fiyatları birim ithal fiyatlarının altında seyrediyor ve dış ticaret üstünden yoksullaşma yaşanıyor.
Alt sınıflar daha yakın hissedecek
Bültende kontrolden çıkmış bir enflasyonunun yanında durgunluğa giren bir ekonomik konjonktürün yılın sonlarına doğru kaçınılmaz göründüğü belirtilerek:
Bu da stagflasyonun Türkiye versiyonunu yaşamak demek. Hem pahalılık hem işsizlik, özellikle alt sınıfların daha yakından hissedecekleri bir sorun yumağı olmaya aday.
