Farklılıkları zenginlik olarak gören Türkiye’de gayrimüslimler ibadethane sıkıntısı yaşamıyor

LONDRA (AA) – Türkiye’de 180 bin 854 Hristiyan ve yaklaşık 20 bin Yahudi için 435 kilise, manastır ve havra bulunuyor. Bu, her 461 gayrimüslim için 1 ibadethane anlamına geliyor.

Farklılıkları zenginlik olarak gören anlayışın bir tezahürü olarak, Türkiye’nin her köşesindeki camilerin yanı sıra her inanca ait çok sayıda tarihi mabet de bulunuyor.

Müslüman nüfus sayısının milyonları bulduğu Batı ülkeleri ve Rusya’da ise çok farklı bir tablo gözler önüne seriliyor.

Cami sayısının az olduğu bu ülkelerde Müslümanlar, camilerine resmi onay almakta zorlanıyor ya da ibadetlerini farklı ortamlarda yapmak zorunda kalıyor.

AA muhabirlerinin Batı ülkeleri ve Rusya’da resmi verilere dayanarak hazırladığı habere göre, bazı ülkelerde ikinci büyük dini grubu Müslümanlar oluştururken buralarda yeterli sayıda cami bulunmuyor.

İngiltere’de 1804 kişiye 1 cami düşüyor

İngiltere’de hem Müslüman nüfusta hem de cami sayısında son yıllarda artış gözleniyor.

Ulusal İstatistik Ofisi (ONS) verilerine göre, 2018’de 3 milyon 372 bin 966 olan İngiltere’deki Müslüman nüfusu, 2021’de 3 milyon 868 bin 133’e yükseldi.

Bu, Müslümanların İngiltere nüfusunun yüzde 6,5’ini oluşturduğu anlamına geliyor.

Camilerle ilgili araştırma yapan MuslimsInBritain.org’un 2017 tarihli raporuna göre, ülkede 1975 cami bulunurken bu sayı, 1 Nisan 2023 tarihli son güncellemeye göre 2 bin 144’e yükseldi.

Her ne kadar ülkede Müslüman nüfusu ve cami sayısı artsa da cami başına düşen kişi sayısı azalıyor. Bugün ülkede 1804 kişi başına bir cami düşüyor.

ONS’ye göre İngiltere’de Yahudi nüfus ise 336 bin 965. Ülkede 454 sinagog bulunuyor. Buna göre sinagog başına 742 kişi düşüyor.

İngiltere’de Hristiyanlar en büyük dini grubu oluştururken Müslümanlar ikinci sırada yer alıyor. En büyük üçüncü dini grubu oluşturan Hinduların nüfusu ise 1 milyon 32 bin 775.

İngiltere’de toplamda 532 Hindu tapınağı bulunurken tapınak başına 1941 kişi düşüyor.

İspanya’da 2 bin kadar cami ve mescit var

İspanya’da yaklaşık 1 milyonu İspanyol vatandaşı olmak üzere, 3 milyona yakın Müslüman yaşıyor.

Müslümanların ibadetleri için ülke genelinde 15’i büyük sayılabilecek, 2 bin kadar cami ve mescit bulunuyor.

Fas, Pakistan, Bangladeş, Senegal ve Cezayir kökenli Müslümanların çoğunlukta olduğu İspanya’da, Müslüman nüfus daha çok Katalonya, Valensiya, Endülüs ve Madrid gibi endüstrisi gelişmiş bölgelerde ikamet ediyor.

Diğer yandan resmi rakamlara göre, 280 bin civarında Müslüman öğrencinin olduğu İspanya’da bunlardan sadece yüzde 10’u, okullarında İslam dini eğitimi alabiliyor.

Ülke genelinde İslam dersi veren kayıtlı 144 öğretmen bulunuyor. En az 10 Müslüman öğrencinin olduğu bir okulda, İslam dini eğitimi almak için başvuru yapılabiliyor.

Belçika’da 120’si Türk toplumuna ait toplam 350 cami var

Nüfusu 11,5 milyon olan Belçika’da 1 milyon kadar Müslüman yaşıyor.

Müslümanların 450 binini Faslılar, 300 bini Türkler oluşturuyor. Ülkede 120’si Türk toplumuna ait toplam 350 cami bulunuyor.

Belçika’da Müslüman toplum, camilerine resmi onay almakta zorlanıyor. Devlet bugüne kadar 350 camiden yalnızca 90’ını tanımış. Kalan camiler ise halen onay bekliyor.

Polonya’da 1000 Müslüman’a 1 cami düşüyor

Yaklaşık 40 milyon nüfusa sahip Polonya’da, Müslüman sayısının, nüfusun yaklaşık yüzde 0,1’ini oluşturduğu ifade ediliyor.

Yerel kaynaklara göre, ülkede 35 bin ila 40 bin Müslüman yaşıyor.

Polonya Müftülüğüne ait 9 cami ve diğer topluluklar tarafından inşa edilenlerle toplamda 30 ila 35 cami bulunuyor. Polonya’da yaşayan her 1000 Müslümana yaklaşık 1 cami düşüyor.

İsviçre’de minare yasak

Cenevre Müslüman Cemaati Vakfından edinilen bilgiye göre, İsviçre’de yaklaşık 400 bin Müslüman yaşarken 215 civarında cami ve mescit mevcut.

Ülkedeki Müslüman sayısı ile kıyaslandığında, bu sayının Avrupa ortalamasının altında kaldığı görülüyor.

İsviçre’deki camilerin sadece 4’ünde (Cenevre Camisi, Winterthur Camisi, Olten Türk Kültür Ocağı Camisi, Mahmud Camisi) minare bulunuyor.

Ülkede 2009’da düzenlenen referandumda, minare yapımının yasaklanması kabul edilmişti.

Açık kaynaklardan elde edilen bilgiye göre, İsviçre’de 1000’in üzerinde kilise ve 40 civarında sinagog yer alıyor.

İsviçre’de 2021 resmi verilerine göre, nüfusun yüzde 5,4’ü Müslüman.

İtalya’daki camilerden sadece 6’sı görsel açıdan cami özelliklerine sahip

İtalya Ulusal İstatistik Enstitüsünün (ISTAT) 1 Ocak 2023 verilerine göre, 58,9 milyon nüfuslu ülkede Müslümanların sayısı 2,9 milyon civarında.

Müslümanlar, İtalya nüfusunun yüzde 4,9’unu oluşturuyor.

İtalya İslam Toplumu ve Organizasyonları Birliğinin (UCOII) 2017 tarihli raporuna göre, ülkede çoğu kuzeydeki bölgelerde olmak üzere Müslümanların ibadet edebileceği 1217 cami bulunuyor.

Bu camilerde sadece 6’sı görsel açıdan cami özelliklerine sahip ve resmen cami olarak tanınıyor.

Kalanlar ise genellikle kültür merkezi adı altında garaj, hangar ve apartmanların bodrumlarında faaliyet gösteriyor.

ABD’de her 1250 Müslüman’a 1 cami

ABD’de ne kadar cami olduğuna dair resmi bir veri olmasa da ülkedeki önde gelen Müslüman kuruluşların ortaklaşa hazırladığı “Amerikan Camileri 2020” başlıklı rapora göre, ülkede 2020 itibariyle 2 bin 769 cami bulunuyor.

Ülkedeki cami sayısının 2010’a göre yüzde 31 artış gösterdiğine işaret edilen raporda, hem göç hem de doğum nedeniyle ülkedeki Müslüman nüfusun artmasının bunda etkili olduğu belirtildi.

ABD’de yaklaşık 3,5 milyon Müslüman’ın yaşadığı göz önüne alındığında ise ülkedeki yaklaşık her 1250 Müslüman’a 1 cami düştüğü ifade ediliyor.

Bu camilerin büyük çoğunluğu New York ve California gibi eyaletlerdeki metropoller etrafında yer alıyor. Kırsal alanlarda yaşayan Müslümanların camilere erişiminin ise daha kısıtlı olduğu biliniyor.

Rusya’nın başkenti Moskova’daki 4 cami, Müslüman nüfusunun ihtiyacını karşılayamıyor

Rusya’da 146 milyonu aşan nüfusun içerisinde en büyük dini gruplardan birini Müslümanlar oluşturuyor.

Müslümanlar başta Tataristan, Başkurdistan, Dağıstan, Çeçenistan olmak üzere Rusya’nın birçok bölgesinde yaşıyor. Rusya’daki en büyük etnik Müslüman halk olan Tatarlar, ülkedeki tüm Müslüman nüfusunun yarısından fazlasını oluşturuyor. Özellikle başkent Moskova’da da önemli sayıda Müslüman nüfusu yaşıyor.

2010 yılı resmi istatistiklerine göre, Müslümanların sayısı 15 milyon civarındayken bugün bu rakamın 20 milyon civarında olduğu belirtiliyor. Bazı tahminler ise Rusya’daki Müslüman sayısının 30 milyon olduğu yönünde. Doğum oranlarındaki artış ve göç nedeniyle Rusya’daki Müslüman nüfusunun daha artacağı tahmin ediliyor.

Rusya Müslümanları Dini İdaresinin verilerine göre, 1917’de Ekim Devrimi gerçekleşinceye kadarki süre içerisinde Rusya’da 15 bin cami, medrese ve diğer İslami yapı bulunuyordu. 1991’de Sovyetler Birliği yıkılıncaya kadar ülkede 100 kadar cami kaldı. Bugün Rusya Federasyonu topraklarında 8 bini aşkın cami ve mescit olduğu belirtiliyor.

Başkent Moskova’daki 4 cami her geçen gün artan Müslüman nüfusunun ihtiyacını karşılamakta zorlanıyor.

2015’te Türkiye ve Rusya’nın katkılarıyla yaptırılan Moskova Merkez Camisi, başkentin en büyük camisi konumunda. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in açılışına katıldığı camide aynı anda 10 bin kişi namaz kılabilirken cami, Osmanlı sanatının izlerini taşıyor.

Muhabir: Behlül Çetinkaya,Selen Temizer,Murat Temizer,Şenhan Bolelli,Muhammet İkbal Arslan,Barış Seçkin,Dildar Baykan Atalay,Ali Cura