Financial Times’tan Türkiye tahlili: TL’de önemli bir bedel kaybı gerekiyor
Londra merkezli bağımsız ekonomik araştırma şirketi Capital Economics’ten kıdemli ekonomist Liam Peach, Türkiye ekonomisindeki yeni periyotla ilgili Financial Times’ta bir makale kaleme aldı.
İngiliz finans gazetesinde yer alan makaleye nazaran, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alışılmışın dışında iktisat siyasetlerinden uzaklaşmaya istekli olduğuna dair işaretler, yatırımcıların Türkiye’ye yönelik iyimserliklerinin artmasına neden oldu.
Ancak makaleye nazaran yatırımcılar, Türkiye iktisadının yapması gereken ayarlamanın boyutunu ve Erdoğan’ın siyaset değişikliği sahiden başlamadan rotasını aksine çevirme riskini hafife almamalı.
Makalede ayrıyeten cari süreçler hesabında sürdürülebilir bir toparlanma ve yabancı sermaye akışı isteyen siyaset yapıcıların rekabetçi bir döviz kuruna muhtaçlık duyacağını belirtti. Tahlilde, “Türkiye’nin hem nominal hem de gerçek olarak lirada değerli bir düzenlemeye muhtaçlığı var” tabirleri yer aldı.
‘PİYASA OLUMLU REAKSİYON VERDİ’
Peach makalesinde Türkiye iktisadının ortodoksiye dönüşü için yapılması gerekenleri sıraladı ve risklere dikkat çekti.
Makalede öne çıkan noktalar şöyle oldu:
* Türkiye iktisadı bir siyaset düzenlemesine muhtaçlık duyuyor. Düşük faizler ve kısıtlayıcı döviz düzenlemeleri; yüksek enflasyon, yüksek cari açık ve çok kıymetli döviz kuru üzere büyük ekonomik dengesizliklerin oluşmasına neden oldu.
* Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanlığı’na atanması, ortodoks iktisat siyasetlerine geçişin muhtemel olduğunun birinci ikna edici işareti. Şimşek, yatırımcılar tarafından büyük hürmet görüyor ve piyasalar onun atanmasına olumlu reaksiyon verdi.
* Erdoğan’ın neden ansızın fikrini değiştirdiği aşikâr değil. Tahminen de mevcut siyasetin sürdürülemez olduğunu ve seçimin sona ermesiyle büyüme stratejisine gereksinim kalmadığını fark etti. Sebep ne olursa olsun, yetkililer güvenilirliği tekrar inşa etmek için çok çalışıyor.
‘HANGİ ADIMLARIN ATILMASI BEKLENİYOR?’
* Ortodoksluğa gerçek gerçek bir geçiş olacaksa süratli bir halde emniyetli adımlar atılmalıdır. Öncelik siyaset yapıcıların para ünitesi üzerindeki hakimiyetini gevşetmesi olacak.
* Son aylarda TL’yi yapay olarak desteklemek için çeşitli döviz kısıtlamaları ve merkez bankası müdahaleleri kullanıldı. Bunlar seçimden evvel başarılı oldu, fakat müdahalelerin bir bedeli de oldu. Merkez bankasının esasen tehlikeli derecede düşük düzeylerde olan döviz rezervleri daha da düştü ve Türkiye ihracatta rekabet gücünü kaybetti.
* Bir sonraki kilit adım, Merkez Bankası’nın siyasette değişiklik yapması. Merkez’in başına geçecek şahsa faizleri keskin bir halde yükseltme özgürlüğü verilmeli. Gelişmekte olan piyasalardaki tecrübe, enflasyonu tekrar tek haneye getirmek için uzun yıllar yüksek gerçek faiz oranlarının gerektiğidir. Bunu yapmak için siyasi pürüzleri aşmak değerli bir zorluk olabilir.
‘CEVAPSIZ SORULAR VAR’
* Tüm bunlara karşın hâlâ karşılıksız sorular var. “Faizlerin sırf kademeli olarak artırıldığı yarım bir siyaset değişikliği mi olacak? Dış finansman külfetleri bu kadar şiddetliyken, siyaset yapıcılara vakit kazandırmak süreksiz bir strateji mi?” soruları yanıtlanmalı.
* Erdoğan’ın faizleri yükselttikten sonra 2021’de Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal’ı apansız misyondan alması, yeni atamalarda çok süratli bir formda iyimserliğe kapılmanın tehlikeleri hakkında ihtar verici bir öykü.
* Şimdilik, temel odak noktası bu siyaset değişikliğinin kalıcı olmasını sağlamak. İktidar Erdoğan’ın elinde toplandığı sürece, ortodoksiye her an son verileceği tehdidi devam edecek.
* Erdoğan’ın siyaset değişikliği süreksiz olursa Türkiye başa döner. Şiddetli bir para ünitesi krizi daha büyük bir tehdit haline gelebilir. Bu da sonuçta bankacılık kesiminde ve kamu maliyesinde büyük tansiyonlara neden olabilir.
