Futbol ‘enerji’ peşinde! Dünya rekoru Galatasaray’da
Gerek artan güç fiyatları gerekse de giderek kendisini daha da belirginleştiren iklim krizi, her alanda olduğu üzere futbolda da güç tasarrufuna gidilmesi konusunu yeterliden düzgüne gündeme getirmeye başladı.
Özellikle Avrupa kulüpleri ortasında bu mevzuda çok evvelce hazırlık yapanlar olsa bile, bilhassa son aylarda Ukrayna savaşıyla birlikte tüm dünyada yükselişe geçen güç maliyetleri, herkes hesaplarını tekrar gözden geçirmek zorunda kaldı.
Aynı halde, son devirde tüm dünyada alışılmışın dışında iklim olaylarına neden olan global ısınmayla savaş konusunda da futbol kulüplerinin çeşitli planları var.
“Futbolla global ısınmanın ne alakası var?” demeyin… Işıklandırmalar, stada gelirken ve deplasmana ekibi taşırken harcanan yakıtlar ve daha kacı… Hakikaten Almanya merkezli bir eneji şirketi olan Selectra; futbolun, gezegenin global emisyon kıymetlerinin yüzde 0.3 ila 0.4’ünü ürettiğini ortaya çıkarmış. Bu bedeller size anlamsız yahut az geldiyse, çabucak hemen Danimarka’nın ürettiği toplam emisyona karşılık geldiğini söylemek kâfi olacaktır diye düşünüyorum.
Güneş panelleri
İsterseniz öncelikle güç tasarrufu konusuna girelim… Geçtiğimiz günlerde Alman haber sitesi Deutsche Welle, Almanya’da Bundesliga kadrolarının bu bahiste neler yapmaya başladığı konusunda bir toparlama yaptı.
DW’nin haberine nazaran, Alman futbol kulüpleri ve Bundesliga’nın yöneticileri, artan güç fiyatları nedeniyle hummalı bir çalışma içine girmiş. Alışılmış bu mevzuda, evvelden hazırlık yapmış olanlar, avantajlı pozisyonda yer alıyor.
Nitekim Almanya’nın birinci futbol ligi Bundesliga’nın mütevazı kulüplerinden “SC Freiburg”, yenilenebilir ve sürdürülebilir güç kaynaklarına öncelik verilmesi konusunda öncü kulüplerden biri olarak anılıyor. Kulüp, bu sayede güç fiyatlarındaki çok dalgalanmalardan pek fazla etkilenmiyor. Bir yıl evvel açılışı yapılan Freiburg’daki yeni stadyum, 6 bin 200 güneş panelinden oluşan çatısıyla öncü tesislerden biri. Bu sayede yaklaşık 2.4 megavatlık elektrik gücü üretme kapasitesine sahip.
Freiburg’un stadı, elektrik gereksiniminin tamamını fotovoltaik sistemden karşılıyormuş. Ayrıyeten çim ısıtma sistemi de dahil, stadyumun tüm ısıtması, yakınlardaki bir kimya tesisinin ürettiği atık ısıyla sağlanıyormuş.
Isıtmadan tasarruf
Benzer husus, Bayer Leverkusen’in stadı için de geçerli. Doğal gaz yahut petrol yerine yenilebilir güçleri tercih eden kulüp, “Genellikle ‘yeşil elektriği’ çok evvelce satın aldığımız için uzun vadede sabit fiyat garantisine sahibiz” diyor. Kulüp ayrıyeten, stadyumun çim ısıtma sistemini, bir meteoroloji istasyonuyla koordineli çalıştırıyor. Yani ısıtma, yalnızca çok gerekliyse devreye giriyor.
Habere nazaran Bayern Münih’in çim ısıtması da, güneş gücüyle çalışan bir hava-ısı pompasıyla donatılmış. Işıklandırmasıyla ünlü stadın dışındaki lambalar ise, gece artık 6 saat yerine 3 saat açık kalıyormuş.
Dünya rekoru G.Saray’da
Ali Sami Yen Spor Kompleksi’nin üzerinde yer alan 10 bin 404 güneş paneli, 4,3 megawattlık elektrik üretimiyle Guiness Rekorlar Kitabı’na geçti. Stadın yüzde 63 elektriğini sağlayan bu projeden elde edilen elektrik yılda 2 bin hanenin tüketimine muadil.
Futbolda güneş gücüyle güç üreten statlarda dünya rekoru Galatasaray’da… Geçtiğimiz mart ayında faaliyete başlayan ve Enerjisa ile ortak olarak gerçekleştirilen projede Nef Stadı’nın üzerine 10 bin 404 güneş paneli konuldu. 4,3 megawattlık elektrik üretimiyle de rekor Brezilya’dan Türkiye’ye geçti.
Guinness Rekorlar Kitabı Türkiye Hakemi ve Temsilcisi Şeyda Subaşı, rekor sertifikasını o periyot başkanlıkta bulunan Burak Elmas’a teslim etmişti..
Toplamda 40 bin metrekare alana kurulacak tesisin yaklaşık 20 milyon TL fiyatındaki tüm yatırım finansmanı Enerjisa Güç tarafından sağlandı. Kurulan paneller, yılda yaklaşık 2 bin hanenin elektrik tüketimine muadil…
Yüzde yüz yeşil güç kaynağından elektrik üretimi sağlayan tesis her yıl yaklaşık 3 bin 250 ton karbondioksit salınımını engelleyerek tabiata katkı sağlıyor. Ekonomik ömrü 25 yıl olan sistem, bu mühlet boyunca yaklaşık 200 bin ağacın kurtarılmasını sağlayacak.
25 yılın sonunda 1 milyardan liradan fazla gelir sağlayacak bir proje, stadın elektrik üretiminin yüzde 63’ünü karşılıyor.
Şişe su yerine sebil koydular
İngiliz Premier Lig gruplarından Arsenal, 2016’dan bu yana yüzde 100 “yeşil elektrik” kullanıyor. Aslında BM muahedesini birinci imzalayan İngiliz ekiplerinden. İdman alanında su arıtma ve geri kazanım sistemi var. Kulüp, geçen yıl 29 bin ağaç dikmiş. Tekrar idman alanında su sebilleri kullanılıyor ki, yılda 150 bin tek kullanımlık plastik şişeden tasarruf edilsin. Liverpool da, işi sıkı tutanlardan. Kulübün tüm gücü, yenilenebilir kaynaklardan sağlanıyor. Yeme-içmede kullanılan tabaklar, paketler yüzde 100 tabiatta çözünebilen hususlardan. İdman alanında kullanılan su, yağmur suyundan geliyor.
Southampton da, BM mutabakatına imza atan İngiliz gruplarından. Kendi sürdürülebilir güç hareketini başlatmış. Örneğin önümüzdeki 4 yıl içinde kulübün karbon emisyonunu 3 bin ton düşürmeyi hedefliyorlar. Kulüp, her bir oyuncusu ismine 250 ağaç dikmiş.
Kemerleri sıkalım
Her ne kadar Almanya’daki kulüpler ortasında gelir ve sarfiyat açısından uçurumlar olsa da, Ukrayna savaşı, tümünü birebir mevzuya ağırlaştırmış: Tasarruf… Örneğin; Werder Bremen, oluşturduğu “enerji kurulu” ile, potansiyel tasarruf imkânlarını araştırıp uygulamaya çalışıyor. Böylelikle stadyumdaki klimalar ve kafeteryaların buzdolapları, maç günleri dışında kapatılıyor. Ayrıyeten kulüp, ısıtma sisteminin sıcaklık ayarını da düşürmüş.
Münih Arena’da ise odalar yazın 2 derece daha az soğutulup, kışın da olağandan iki derece daha az ısıtılacak biçimde plan yapılmış. Mönchengladbach’ta profesyonel ekip oyuncuları, yorgunluk havuzlarını farklı kadrolarla paylaşmaya başlamış.
Statları sel basabilir
Italya Serie A’da orta saha oyuncusu olan Morten Thorsby; oyuncuları, kulüpleri, futbol meraklılarını ve futbol kulüplerinin tüm paydaşlarını sürdürülebilir güç seçeneklerine yönlendirmek, buna dikkat çekmek için geçtiğimiz yıl “WePlayGreen” isimli bir platform kurmuş. İtalya Güç Bakanı ile görüşmüş evvel, akabinde da bu bahiste dünya çapında futbol elçileri arayışına girişmiş. Çünkü futbolda iklim ve etraf şuurunun tüm dünyaya yayılması gerektiğini düşünüyor. Bunun için en az 10 yıl gerektiğini de söylüyor.
Kara bir tablo
Bu ortada Thorsby’nin niyetlerini paylaşan, hatta daha da karamsar konuşan bir kişi daha var. Akademisyen David Goldblatt, “Saate Karşı Oyun: Global spor, iklime ait aciliyetler ve süratli değişim için çalışmalar” bahisli çalışmasında, İngiliz kulüplerinin bir kısmının 2050 yılından sonra “sellerden etkilenebileceğini” söylemiş. Örneğin İngiliz Premier Lig kulüplerinden Chelsea, West Ham, Norwich ve Southampton’ın statlarının yanı sıra Fransız gruplarından Bordeaux’nun Matmut Atlantique Stadı, sellerden ve su baskınlarından önemli biçimde etkilenebilirmiş.
Aslında kulüpler, Birleşmiş Milletler’in, iklim değişikliği amaçlarına ulaşılabilmesini desteklemek hedefiyle İklim için Spor Hareketi çerçeve mutabakatına sıcak bakıyor. Tüm dünyada 194 kulüp ve tertip buna imza attı. Son amaçsa, kadroları “net sıfır karbon emisyonu” düzeyine ulaştırmak aslında.
Gece maçlarına yasaklama
Enerji tasarrufu konusunda sıkı bir çalışma içerisine giren Avrupa’dan en besbelli örnek Fransa’dan… Spor Bakanı, hava karardıktan sonra sportif aktifliklerin yasaklanması fikrini ortaya attı.
Alman Futbol Ligi (Kulüpler Birliği) DFL, maç saatleri ve maç sırasındaki aydınlatmalar konusunda da daima çalışma halinde. Her ne kadar yayıncı kuruluş ile kulüpler ortasında “sıkı kurallar getiren” mutabakatlar olsa da, bunların gevşetilmesi için yollar aranıyor. Örneğin öğlenden sonraki maçlarda ışıklandırmanın azaltılması, masadaki bahislerden biri. Zira yayıncı kuruluş, yüksek kaliteli yayın için belli bir ışık yoğunluğunu koşul koşuyormuş. Ayrıyeten kale çizgisi teknolojisi ve VAR (Video Yardımcı Hakem) üzere sistemler de sadece kâfi aydınlatma olduğunda sağlıklı sonuç verebiliyormuş.
Peki olay yalnızca Almanya ve tasarruf ile mi sonlu?
Örneğin Fransa’nın Spor Bakanı, görünürde “çevresel nedenlerle” hava karardıktan sonra sportif aktifliklerin yasaklanması fikrini ortaya attı.
Bu da, bilhassa birinci ve ikinci lig kadrolarının, maçlarını gündüz saatlerinde oynaması manasına gelecek, ki saha ışıklandırması kullanılmasın. Bu uygulamanın, kış başında devreye gireceği söyleniyor.
‘Sıfır karbon’a ulaşan tek takım
İngiliz 3. Lig kadrolarından Forest Green Rovers, şu anda dünyanın tek sıfır karbon seviyesine erişen futbol grubu. Güç, ulaşım ve yiyecek bahislerine eğilmişler. Bu mevzularda gruptakilerin yüzde 80’inin ferdî karbon ayak izlerinin düşürüldüğünü, bunu eşitlemeye çalıştıklarını söylüyor ekip yetkilileri. Evvel güneş panelleri, akabinde da rüzgar değirmeni kurmuşlar statlarına. Yalnızca oyuncular değil, seyircilerin de elektrikli araçlarıyla gelip gidebilmeleri için şarj noktaları koymuşlar. Kulübün tüm yiyecek-içeceği organik olarak üretiliyor.
