Futbolun mültecileri: Adalet nerede? Demokrasi nerede?

Çarşamba gecesi Luka Modric ve Eduardo Camavinga, Real Madrid’in orta alanında birlikte oynadılar. Ortalarında 17 yl var lakin eski dostlar üzere kenetlendiler ve sakin bir biçimde Liverpool’u Devler Ligi’nden elediler.

Yine de, yalnızca 18 aydan biraz fazla bir müddettir birlikte oynasalar da, diğer bağlarla bağlılar. Avrupa sisteminin kulübü olan Real Madrid’in orta alanının merkezinde iki mülteci var…

Geçen hafta sonu, ‘Günün Maçı’ sunucusu Gary Lineker’in İngiltere hükümetinin yeni Yasa Dışı Göç Yasası’nı eleştirmesinin akabinde mültecilerin içine düştüğü durum tek gündem unsuru oldu. BBC’deki vazifesi askıya alınan Lineker’e, dayanak olmak isteyen kanalın başka sunucuları ve muhabirleri de boykot kararı aldı.

Lineker merkezli tartışmalarla, tasarının içeriği unutuldu. Mevzuat, hükümete küçük teknelerle gelen göçmenleri ‘makul olan en kısa sürede’ geri gönderme yetkisi verecek ve yasal yollardan gelenler de dahil olmak üzere toplam mülteci sayısına üst hudut getirecek.

Birleşik Krallık İçişleri Bakanı Suella Braverman, mevcut göç düzeyinin ‘sürdürülemez’ olduğunu söylüyor, lakin yasanın insan hakları maddelerini ‘yüzde 50’den fazla’ ihlal etme mümkünlüğünün yüksek olduğunu ve Birleşmiş Milletler için bunun bir ‘iltica yasağı’ manasına geldiğini kabul ediyor.

FUTBOL, SİYASET VE MÜLTECİLER

Lineker’in bu mevzudaki yorumları engellenmek istenmişi. Lakin profesyonel futbol, tüm dünyada en çeşitli iş güçlerinden biri ve mülteci yeteneğini ön plana çıkaran bir meritokrasi. Daha bu hafta FIFA kongresi, Ruanda’nın başşehri Kigali’de toplandı. Futbol, siyaset ve mülteciler aslında iç içe geçmiş durumda.

Henüz dört yaşındayken ailesi Bosna Savaşı’ndan Almanya’ya kaçan Everton kalecisi Asmir Begovic, Lineker’e “sessiz beşerler ismine konuştuğu” için teşekkür etti.

@GaryLineker thank you for speaking up for the people with no voice and the most vulnerable people out there. Your support for @Refugees is always appreciated. The solidarity from the football community is a beautiful thing. 🙏🏻💙

— Asmir Begovic (@asmir1) March 11, 2023

The Athletic, iki düzineden fazla mültecinin Premier Lig’de oynadığını ve çok daha fazlasının EFL’de yer aldığını yazdı. Yasa Dışı Göç Yasa Tasarısı 30 yıl evvel yürürlüğe girmiş olsaydı, İngiliz futbolu ne kadar farklı görünürdü?

Bu hususta futbolcuların bir kelamı var ve The Athletic editörü Jacob Whitehead, mikrofonu onlara uzatıyor…

“KİMSE MÜLTECİ OLMAK İSTEMEZ”

“Hiç kimse yasa dışı göçmen olmayı tercih etmez, kimse bir ülkeye bu biçimde tehlikeli halde girmeyi istemez. Ve bazen geri dönmek bir seçenek değildir.”

Saido Berahino ağır ağır, fikirli konuşuyor lakin ciddiyeti muhakkak. Şimdilerde Güney Kıbrıs’ta AEL Limassol forması giyen 29 yaşındaki futbolcu, İngiltere’ye yasal olarak 10 yaşında Burundili bir mülteci olarak geldi. West Bromwich Albion ve Stoke City üzere ekiplerle Premier Lig’de gayret etti ve 2014’te İngiltere Ulusal Takımı’ndan davet aldı lakin o Burundi’yi tercih etti.

“Çoğu atletin ne düşündüğünü söylemesine müsaade verilmiyor” diyen Berahino, “Ama bu görüşe sahip olmak çok güç. Şayet biri toplumun gidişatından şad değilse, nasıl hissettiğini söz edebilmelidir. Beşerler, ortalama bir bireyden daha fazla para kazandığımız için hayatımızın farklı olduğunu düşünüyor. Ancak unutmayın, kimilerimiz en alttan başladı.”

Saido Berahino’nun ismi, bir periyot Fenerbahçe ile anılıyordu.

“İKİNCİ TALİHİM OLMASAYDI…”

Burindi İç Savaşı, Berahino’nun doğduğu yıl olan 1993’te başladı. Komşu Ruanda’daki çatışma üzere, iki etnik küme ortasındaki bir çatışmaydı. İktidardaki Tutsiler ve çoğunluk Hutu. 12 yılda tahminen 300 bin kişi öldürüldü. Berahino’nun 1997’de ölen babası da onlardan biriydi.

Berahino, “Ben bir Hutu’ydum” diye açıklıyor ve devam ediyor: “Ailem Afrika’yı dolaşmak zorunda kaldı. Burundi’de olağan bir hayat sürmek inançlı değildi. Kongo, Ruanda, Tanzanya… Babam öldüğünde çok küçüktüm. Bunu yaşamak zorunda kalan milyonlarca çocuktan biriyim. O ikinci talihi hiç yakalayamadığımı hayal edin. Artık nerede olurdum?”

YENİ TASARIYLA ÜLKESİNE GÖNDERİLEBİLİRDİ

Berahino, İngiltere’ye tek başına geldi. Başlangıçta Birmingham’da temizlikçi olarak çalışan annesini bulamayınca bakımevine yerleştirildi. Annesi bulunduğunda, yetkililer akraba olduklarını doğrulamak için DNA testi yaptı. Birleşik Krallık’a yasal olarak geldiği için Berahino, küçük teknelerle gelen mültecileri hedefleyen yeni Yasa Dışı Göç Yasası’nın birinci kısmından etkilenmeyecekti. Fakat tasarının toplam sığınmacı sayısına üst hudut koymaya çalışan ikinci kısmıyla, Berahino ailesinden ayrılabilirdi.

İngiltere, 27 AB ülkesiyle karşılaştırıldığında kişi başına alınan mülteci sayısı bakımından 16. sırada yer alıyor.

Eski futbolcu Rudi Vata.

RUDI VATA’NIN ÖZGÜRLÜK ARAYIŞI

Birleşik Krallık’ta, iltica müracaatlarının yaklaşık yüzde 16’sı, toplamda 22 binin biraz üzerinde olan Arnavut uyruklulardan geliyor.

Şimdi 54 yaşında olan Rudi Vata, bir Birleşik Krallık ekibinde forma giyen birinci Arnavut oldu ve 1993-1996 yılları ortasında Celtic için 50’den fazla maça çıktı. The Athletic’e konuşan Vata, “Arnavutluk düzgün kalpli insanlara sahip hoş bir ülke. Ancak Avrupa’nın en makûs diktatörü Enver Hoca tarafından yönetilme talihimiz yoktu. Hayat bazen çok karmaşık hale gelir. Fırsatları bulamazsınız, geleceğinizi inşa edemezsiniz.” sözlerini kullanıyor.

FRANSA MAÇINDAN 24 SAAT SONRA MÜLTECİ

Vata’nın tek kaçış bahtı, Paris’teki bir ulusal maçın akabinde Mart 1991’de Fransa’ya siyasi sığınma talebinde bulunmaktı…

“27 Mart’ta Paris’te Fransa ile oynadık. Michael Platini, Eric Cantona, Didier Deschamps ve Laurent Blanc’a karşı oynadım… 24 saat sonra mülteci kampında uyandım. İsmini verebileceğiniz tüm ülkelerden gelen mültecilerden biriydim. Zordu. Haklarınız için savaşmak ve fedakarlık yapmanız gerekiyordu. Ailemi geride bıraktım ve yalnızca 22 yaşındaydım. Fakat özgürlüğümü kazanmak için bunu yaşamak zorundaydım. Özgürlük hayattaki her şeydir.”

Rudi Vata ve futbolcu oğlu Rocco.

“ADALET NEREDE? DEMOKRASİ NEREDE?”

Vata artık, oğlu Rocco’nun Celtic için oynaması ve genç ulusal ekip düzeyinde İrlanda Cumhuriyeti’ni temsil etmesi nedeniyle İskoçya’ya yerleşti. Yerleşik statüsü olan Vata, artık Arnavutluk’a dönebilir. The Athletic’e konuşan Vata, İngiltere’deki yeni yasanın kendisi için ne manaya geldiğini şöyle açıkladı:

“Siyasi sığınma talebinde bulundum. Prosedöürü biliyorum, tam olarak ne manaya geldiğini biliyorum. İngilizseniz, Arnavutluk’a vizesiz gelme, ziyaret etme hakkınız var. Lakin Arnavutların buna hakkı yok. Burada adalet nerede? Demokrasi nerede? Bunu anlamıyorum. Görünüşe nazaran özgürlük, herkesin içinde yaşama ayrıcalığına sahip olduğu bir şey değil.”

YASA AVAM KAMARASI’NDAN GEÇTİ

Pazartesi günü, Yasa Dışı Göç Yasası Avam Kamarası’ndan geçti. Lordlar Kamarası’ndan geçtikten sonra -formalite icabı- yasa haline getirilecek.

(Kaynak: The Athletic-Jacob Whitehead)