Gökhan Günaydın: Kapasite artırımlarının sonrasında orada o felaket meydana gelmiştir

CHP Küme Başkanvekili Gökhan Günaydın, bugün TBMM’de basın toplantısı düzenledi. Günaydın, şunları söyledi:

* “Erzincan’da, İliç’te Anagold firması tarafından işletilen altın madeninde meydana gelen maden kazasından daha çok aslında bir madencilik cinayeti sonrasında, 9 emekçi kardeşimin liç yığınları altında kalmasından çok büyük keder duyuyoruz. Bütün ümidimiz onlarladır ki bir an önce kendilerine ulaşılsın ve tekrar diliyoruz ki nefes alırken ve sıhhatle yaşama döndürülsünler, ailelerine, konutlarına dönebilsinler. Bu facia, çok istikametli bir araştırmayı gerektiriyor. Zira göz nazaran göre gelen, tüm ikazlara karşın, bu ikazlara aldırmaksızın yapılan faaliyetler sonrasında tablo bu noktaya geldi.

* Daha enteresan olan bir şey var ki TBMM’de bugün 2/1959 sayılı, madenciliği daha da liberalize eden, kamu faydasından uzaklaştıran, çok daha fazla şirket karına odaklatan bir düzenleme TBMM gündemine gelecekti. Lakin bugün prestijiyle bunun görüşmelerini geri çektiler ve başlamamaya karar verdiler. Bugün Sıhhat Bakanlı ile ilgili bir teklif görüşülecek. Çarşamba-perşembe görüşülecek, haftaya bu gelecek mi?

“LİBERAL DÜZENLEMEYİ BİR DEFA DAHA GETİRMEYİ DENEYECEKLER”

* Yapacaklarını söyleyeceğim: Kamuoyunun hissiyatı, hassaslığı azalınca madencilikle ilgili bu liberal düzenlemeyi bir sefer daha getirmeyi deneyecekler. O halde soruyu şöyle soralım mı? Problem hassaslığın arttığı vakitlerde dikkatli olma sorunu midir yoksa Türkiye’nin taşını, toprağını, ekosistemini, tabiatını, insanını, çalışanını müdafaa sıkıntısı midir? Ben iktidarı bu alanda hassas olmaya çağırıyorum.

“SİYANÜRLE ALTIN MADENCİLİĞİ FAALİYETLERİNE SON VERDİLER”

* İliç’te meydana gelen altın madeni faciası neyle yapılan bir madencilikti? Siyanürle yapılan bir madencilikti. Bugün bize anlatabilirler, dünyanın her tarafında bu türlü yapılıyor. 20 yıl önce bu böyleydi ancak 2000 yılında Romanya’da meydana gelen bir siyanürün Tuna Nehri’ne karışması sonrasında neredeyse Sırbistan’ın, Macaristan’ın tatlı su kaynakları yok edildi. Yüzlerce ton su balığı hayatını yitirdi ve bu, büyük bir etraf felaketine yol açtı. Bunun sonrasında 2000 yılında Çek Cumhuriyeti, 2002’de Almanya, 2009’da Macaristan siyanürle altın madenciliği faaliyetlerine son verdiler. 2010 yılından itibaren de AB, siyanürle altın madenciliğinin AB topraklarında yapılmamasına yönelik bir tavsiye kararı aldı ve yayınladı.

“TÜRKİYE’DE ÇED RAPORU DEMEK, ÇED FİRMASI SAHİPLERİNİ GÜÇLÜ ETME DEMEK”

* Bizde değişen bir şey oldu mu? Olmadı. 2010 yılından beri bu maden faaliyetlerine devam ediyor. Bir Kanadalı firma ve onun yerli ortağı var. Anagold. 2010 yılından sonra kapasite genişlemesine yönelik talepleri oldu mu? 2014 ve 2021 yılında iki defa kapasite artırımı kelam konusu oldu. Bu kapasite artırımları sonucunda, 687 hektarlık alanda yapılan altın madenciliği, bin 746 hektara yükseltildi. Bununla ilgili ÇED raporları var mı?

* Türkiye’de ÇED raporu demek, ÇED firması sahiplerini varlıklı etme demek. Zira Etraf ve Şehircilik Bakanlığına verilen ÇED raporlarının yüzde 99’u olumlu raporlar. Yani adeta belgeyi tamamlamak için kamu kaynaklarından ÇED firması sahipleri güçlü ediliyor. Burayla ilgili verilen ÇED raporunda ne denmiş? ‘Toprak kayması riski ekseriyetle kayalıkların çok çatlak olduğu, sıvılaşmaya hazır yüzeysel topraklar, killerin bulunduğu yerlerde daha yüksektir. Meğer çalışma alanı düşük ölçüde yağış aldığından ve yüzeyde bitki örtüsü az masif kireç taşı ve mermer kütleleri bulunduğundan heyelan potansiyeli taşımamaktadır.’

“BU İŞTE BİR SORUMLULUĞU VAR MIDIR, YOK MUDUR”

* ÇED raporu diyor ki ‘TMMOB ve kimi çevreler buralarda toprak kayması olabilir. Liç yığınları kayabilir. Buradan siyanürler yeraltı sularına ve Fırat Nehri’ne karışabilir’ diyorsa da ‘Biz orada müşahede yaptık. Yağışlar azdır. Ayrıyeten bitki örtüsü de vardır. Münasebetiyle orada bir heyelan olmaz’ diyor. Oldu mu bir heyelan. Evet. Toplam 300 dekardan fazla alana 10 milyondan fazla metreküp liç yığını yığıldı. O halde bu ÇED raporunu yazan firmanın, o firmada bu rapora imza atanların bu işte bir sorumluluğu var mıdır, yok mudur? Yoksa bu rapordan aldıkları ve ceplerine koydukları paralar yanlarına kalmaya devam edecek midir? Birinci sorum bu.

“9 EMEKÇİ KARDEŞİMİZİN HESABINI MURAT KURUM VERMEYİ DÜŞÜNMEKTE Mİ?”

* TMMOB, bu raporların tamamının gerçek, bilimsel olmadığını, bölgenin son derece tehlikeli olduğunu açıklamasına karşın bu ÇED raporunu veren Murat Kurum, şu anda neden Erzincan İliç’te değil de İstanbul’da siyasi faaliyetlerine devam edebilmektedir? Bu rahatlığının sebebi nedir? Zira bu kapasite artırımlarının sonrasında orada o felaket meydana gelmiştir. 9 personel kardeşimizin hesabını Murat Kurum vermeyi düşünmekte midir sanki? Bundan ötürü sanki uykusu kaçmakta mıdır?

“RANTA KURBAN EDİLDİĞİ BİR MEMLEKETİN EVLATLARIYIZ”

* Binali Yıldırım diyor ki ‘Bunlar birkaç kepçeyle alınabilecek şeyler değildir.’ Biz de biliyoruz, gerçek. 10 milyon metreküp. Sonra, ‘Fırat’a gitmekte olan Sabırlı Deresi ile Fırat ortasına menfez koyduk. Bir su karışması mümkün değildir.’ Membran koymuşlar. Membranlar bunları önleyecekmiş. Fırat’ın önüne menfez koydunuz. Pekala 10 milyon metreküp liçli, siyanürlü topraktan sızan siyanürün toprak altı su kaynaklarına erişebilmesini nasıl engellemeyi düşünüyorsunuz? Şayet burada bu kapasite artırımları verilmeseydi orada 300 metreyi bulan dev üzere yığınlar yığılır mıydı ve onlar bir toprak kütlesi halinde değil de adeta bir sel üzere vadiye bu türlü akabilir miydi? Türkiye’nin doğasıyla, insanıyla hiç edildiği, ranta kurban edildiği bir memleketin evlatlarıyız.

“TÜRKİYE’NİN ALTINI BAŞKALARI TARAFINDAN PAYLAŞILIYOR”

* AKP, altın madenciliği faaliyetiyle övünüyor. 2020’de 41 ton altın çıkartıldı. Artık de 30 tonlar civarında bir uygulamayla gidiliyor. Bu altın madenciliğinin bu memlekete bir kuruş yararı var mıdır? Benim memleketime gelecekler. Karadeniz’den Kaz Dağları’na, Erzincan’ın İliç’ine Bergama’sına, Uşak’ına kadar, Türkiye’nin her tarafını siyanürle liçleyecekler. Çıkartılan altının yüzde 98-99’unu götürecekler. Siyanürü, liçi ve tabiat felaketi bize kalacak.

* Burada büyük bir rant paydaşlığı vardır. Yabancı firmalar ve siyasetin durumuna nazaran onlara eşlik eden, geçen devrin FETÖ’cü firmaları, bu devirde onların yerine gelen iktidarın yandaşı firmalar, o yabancıların Türkiye’deki halkla bağlar faaliyetlerini, bürokrasideki müsaadelerini, siyasetle alakalarını düzenliyorlar. Rant daima birlikte bölüşülüyor. Türkiye’nin altını başkaları tarafından paylaşılıyor. Bize de bunun tabiat felaketini çekmek kalıyor.”