GoStudent’tan DEHB ile mücadeleye yardımcı olacak “pedagojik-didaktik” stratejiler

İSTANBUL (AA) – Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) konusunda uzmanlaşmış psikolog ve GoStudent öğretmeni Carlotta De Chirico, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuk ve gençlerin hem okul hayatları hem de gelişimleri için bazı “pedagojik-didaktik” stratejiler paylaştı.

GoStudent'tan yapılan açıklamaya göre, ekim, “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu” farkındalık ayı.

Bu bozukluk çocuklukta, erkeklerde kızlardan daha sık görülür ve başlıca üç semptomla karakterize ediliyor. Bunlar dikkatsizlik, dürtüsellik ve hiperaktivite olarak sıralanabilir.

DEHB'li bireyler, genellikle normal veya ortalamanın üzerinde bir entelektüel ve bilişsel seviyede olsalar da okulda derse katılmak veya ders çalışmak, ödev yapmak gibi zaman içinde sürekli ve uzun süreli dikkat gerektiren hareketsiz faaliyetleri yerine getirmekte sıklıkla zorluk çekiyor.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Psikolog ve GoStudent öğretmeni Chirico, DEHB'li öğrencilerin konsantre olmalarına ve çalışma zamanlarını daha etkili hale getirmelerine yardımcı olacak pratik ipuçları ve etkili püf noktaları hazırladı.

Chirico, otizm spektrum bozukluğu konusunda uzmanlaşmış psikolog ve eğitmen olarak deneyimleri sırasında, bu yöntemleri DEHB'den muzdarip çok sayıda çocuk ve genç üzerinde uygulamaya koyabildiğini ve etkilerini gördüğünü aktararak, “Bu pedagojik-didaktik ipuçlarını paylaşmanın yanı sıra her şeyden önc, bu bozukluğun göz ardı edilmesini azaltmaya yardımcı olmak ve ebeveynleri DEHB'den şüpheleniliyorsa derhal bir uzmana danışmaya teşvik etmek istiyorum. DEHB tanısının okul öncesi yaş (3-6 yaş) ile okul dönemi (6-12 yaş) arasında alınması, zamanında, etkili ve kalıcı müdahale edilebilmesi için çok önemlidir. DEHB'e erken müdahale edilememesi, çocuğun büyüme yolculuğunda ciddi şekilde problem yaratabilir ve hayatı boyunca okulu bırakma riskinin artması gibi olumsuz etkilere neden olabilir.” ifadelerini kullandı.

– Tavsiyeler

Chirico, bu öğrencilerin konsantre olmalarına ve çalışma zamanlarını daha etkili hale getirmelerine yardımcı olacak şu tavsiyelerde bulundu:

“Çalışabilmeleri için sakin, temiz ve iyi organize edilmiş bir alan belirleyin. Çalışma anına yaklaşırken düşünülmesi gereken ilk şey, özel bir alan hazırlamaktır. Bu, herhangi bir öğrenci için iyi bir uygulamadır ancak DEHB olan çocuk ve gençler söz konusu olduğunda sabit referans noktaları vermek gerçekten çok önemlidir.

Bir rutin oluşturun ve zaman geçişlerini işaretleyin. Çocuklar ve yetişkinler zamanın geçişi konusunda farklı bir algıya sahiptir. Aslında soyutlama kapasitesini henüz tam olarak geliştirmemiş olan çocuklar, zaman gibi soyut bir kavramı somut bir şey olarak görselleştirmekte zorlanırlar. Bu; DEHB'li, yanıltıcı bir zaman algısı olan ve bir görevin veya beklemenin süresini algılama yeteneği olmayan kişilerde daha da belirgindir. Bu nedenle DEHB'li çocuklar ve gençlerle ilgilenirken, iyi tanımlanmış zaman çizelgelerine sahip bir çalışma rutini oluşturmak çok önemlidir.

Bir çalışma planı veya bir 'storyboard' oluşturun. DEHB'li çocuklar, çalışma zamanlarını ve öğleden sonra görevlerinin yönetiminde kendilerini organize etmek için diğerlerinden daha fazla mücadele verirler. Çalışmanın gelişimini ve zamanlamasını nokta nokta özetleyeceğimiz bir şema veya bir 'görsel senaryo taslağı' oluşturmak önemlidir.

'Pomodoro Tekniği'ni kullanın. 'Pomodoro Tekniği', hem mesleki alanda hem de öğrencilerin okul hayatlarında yaygın olarak kullanılan kısa çalışma sürelerini ve ardından kısa molaları düzenleyen bir teknik sistemdir. Bu teknik genellikle 5 dakikalık aralarla serpiştirilmiş 25 dakikalık çalışmayı barındırır. DEHB olan çocuklarda, en azından başlangıçta, çalışmaya ayrılan sürenin maksimum 15-20 dakikaya düşürülmesi ve bazı durumlarda mola aralıklarının da 10 dakikaya çıkarılması önerilir. Bir çalışma planı veya tüm faaliyetlerin ayrıntılı bir listesini hazırladıktan, çalışma ve boş zamanların değişeceği kesin zamanlamayı belirledikten sonra zamanlayıcıyı ayarlarsınız. Bu teknik, çocuğun zamanı kavramsallaştırmasına ve nicelleştirmesine ve süresiz olarak çalışmak zorunda kalmayacağını bilmesini sağlar. Ayrıca, çalışma-boş zaman değişimi, uygulamalı eğitimi algılamasına neden olarak konsantrasyon ve bağlılıklarını artırır.

Çalışmak için daha dinamik ve ilgi çekici bir yaklaşım benimseyin. DEHB olan öğrencilerin baş düşmanı can sıkıntısıdır. Klasik 'oku ve tekrar et' bu çocuklar ve gençler için çok uyarıcı değildir. Bu nedenle hem öğretmenlerin hem de ebeveynlerin, çalışma anını mümkün olduğunca dinamik ve ilgi çekici hale getirmek için çaba göstermeleri önemlidir. Bu anlamda görseller, filmler, renkli haritalar ve çizimler gibi görsel ögelerin kullanılması ya da etkileşimli etkinlikler ve oyunlar çok faydalı olabilir.

Bireysel ve kişiye özel eğitim desteğine başvurun. Okullar genellikle kişiselleştirilmiş bir yaklaşımı benimseyen bir şekilde yapılandırılmamıştır. Ancak DEHB'li çocuklar ya da gençler, kişiye özel öğretim yöntemlerine ihtiyaç duyarlar. Her öğrenciye uygulanan yöntem DEHB'li öğrencileri uzun vadede hayal kırıklığına uğratabilir ve hatta okulu bırakmalarına neden olabilir. Bu sorunu ortadan kaldırabilmek için mutlaka bir dış desteğe güvenmek gerekir. Okul sonrası özel öğretmene başvurmak -yüz yüze veya çevrim içi- özel ihtiyaçları olan bu öğrencilerin, daha etkili, esnek ve teşvik edici bir şekilde öğrenmelerini sağlamak için kesinlikle harika bir yoldur.

Olumlu davranışları ödüllendirin. Olumlu davranışı pekiştirmek ve ödüllendirmek önemlidir. Ödüllendirme, genel olarak çocuklarla ilgilenirken iyi bir uygulamadır ancak DEHB olan kişiler için kesinlikle gereklidir. Geri bildirimin formülasyonu da çok önemlidir, genel bir 'iyi, çok iyi', öznenin hangi davranışları doğru uyguladığını anlamasına yardımcı olmaz ve çocuğa neden ödüllendirildiğini açıklamaz. Ebeveyn veya öğretmen, eylemin yapıldığı anda geri bildirim sağlarsa çocuk yapılan eylemin yetişkin tarafından onaylanma hareketi ile ilişkilendirebilir. Bu uygulamanın, çocuğu olumlu bir tepkiye ya da ödüle yol açan davranışları zaman içinde tekrar etmeye teşvik etmenin yanı sıra öz-denetim-öz-düzenleme yeteneği üzerinde çok olumlu yansımaları vardır.

Motivasyon ve benlik saygısı üzerinde çalışın. Son olarak, DEHB'li çocuklara her zaman empati göstermek ve çabalarını asla küçümsememek önemlidir. Başkaları için önemsiz olan bir eylem, DEHB'li çocuklar için bir başarı olabilir ve büyük çaba ve bağlılık gerektirebilir. Bu nedenle onları memnun etmek ve günlük yaşamda olduğu kadar okul yaşamında da her başarıyı kutlamak önemlidir.”