İktisada yeni hareket planı geliyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’ndeki yeni iktisat idaresi netleşti.

Buna nazaran; Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu seçim öncesi belirlenen iktisat siyasetlerini uygulayacak.

Şimşek’in, Bakanlık misyonunu devraldığı merasimde verdiği birinci bildiriler da izlenecek stratejinin işaretleri olarak değerlendirildi. Toplumsal refahı yükseltme maksadına ulaşmada şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve memleketler arası normlara uygunluğun temel unsurları olacağını belirten Şimşek, global zorlukların, jeopolitik gerginliklerin arttığı bir konjonktürde kurumsal kalite ve kapasitenin güçlendirilerek, makro-finansal istikrarı önceliklendireceklerini söyledi.

Şimşek, vakit kaybetmeden Orta Vadeli Program çalışmalarına başlayacakları bilgisini verdi.

EKONOMİ AKSİYON PLANI GELİYOR

AK Parti’nin seçim öncesi açıklanan “Türkiye Yüzyılı İçin Gerçek Adımlar” başlıklı beyannamesi ile 2023-2025 yıllarına ait Orta Vadeli Program da gelecek periyoda ait izlenecek iktisat siyasetindeki öncelikleri ve ana başlıkları içeren rehber niteliğini taşıyor. Bu kapsamda, amaçlara ulaşmak için kullanılacak enstrümanlar, hayata geçirilecek projeler ve takip edilecek yol haritasının yeni iktisat idaresi tarafından şekillendirilmesi bekleniyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı başta olmak üzere yeni iktisat idaresinin ajandasında, öncelikle enflasyonla uğraş, sermaye piyasalarının ve yatırım ikliminin güçlendirilmesi ile cari açığın azaltılmasına yönelik adımların bulunacağı belirtiliyor.

İstikrarlı ve güçlü iktisat, öngörülebilir, şeffaf ve tesirli siyasetler setinin kararlı bir siyasi iradeyle hayata geçirilmesi için 5 yılın yol haritası niteliğinde “Ekonomi Hareket Planı” uygulamaya alınacak.

ENFLASYONLA UĞRAŞ VE TOPLUMSAL REFAH

Yeni devrin öncelikli başlığı enflasyonla gayret olacak. Bunun yanı sıra fiyat artışlarına karşı dar gelirliler başta olmak üzere minimum ücretliler, memurlar, kamu emekçileri ve emeklilerin gelirleri artırılarak, kelam konusu gayret sırasında toplumsal refahın korunması hedefleniyor.

Orta vadede enflasyonun 2023 yıl sonu için yüzde 25’lerin altına, Orta Vadeli Program’daki maksatlar doğrultusunda 2025 yıl sonuna kadar tekrar tek haneli sayılara düşürülmesi için bütüncül bir anlayış içinde iktisat siyasetlerinin araçlarının kullanılması bekleniyor.

Söz konusu maksat doğrultusunda ziraî üretim, verimlilik ve lojistik planlaması güçlendirilerek besin fiyatlarındaki oynaklığın önüne geçilmesi için çalışılacak. Güçte dışa bağımlılığı azaltıcı siyasetlere paralel olarak hane halklarına yansıyan güç maliyetlerinde düşüşü sağlamak amaçlanıyor.

KİRA ARTIŞLARI

Gelir seviyesi düşük bireylerin harcama kompozisyonu içinde değerli yer tutan kira harcamalarındaki fahiş artışın önüne geçilmesi, bunun için toplumsal konut projelerine devam edilmesi siyasetler ortasında yer alacak.

“Sürdürülebilir büyüme” yeni iktisat idaresinin de öncelikli maksatlarından biri olacak. Bu kapsamda, 2024-2028 periyodunda yıllık ortalama yüzde 5,5 düzeyinde büyüme ile 2028 yıl sonunda 1,5 trilyon dolar ulusal gelir büyüklüğüne ve 16 bin dolarlık kişi başı gelir seviyesine ulaşma gayesiyle adımların atılması öngörülüyor.

İş dünyasının talebi olan toplam faktör verimliliği artışını daima kılacak yapısal ıslahatlar da hayata geçirilecek.

Kamu ve özel kesim yatırımlarının önü açılarak, üretim kapasitesinin artması ve verimlilik bazlı büyüme hedefleniyor.

İstihdamdaki artışla işsizlik oranının kademeli olarak gerilemesi amaçlanırken 2028’e kadar ek 6 milyona yakın istihdamla toplam istihdamın 36 milyona çıkarılması, işsizlik oranının yüzde 7’nin altına indirilmesi gayesi doğrultusunda çalışmalar yürütülecek.

CARİ AÇIK VE REZERVLER

Cari açık düşürülerek döviz talebinin ithal fiyatlar üzerindeki baskısının azaltılması için önlemler alınacak. Türk lirası cinsi tasarrufları artıracak finansal enstrümanlar geliştirilerek desteklenecek.

Fiyat istikrarına yönelik yatırım, istihdam, üretim, ihracat gayeleri doğrultusunda gerçek dala uygun maliyetlerle selektif kredi uygulamaları sürdürülecek.

“Asrın felaketi” olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli zelzeleler ve bunun gerektirdiği yeni harcamalar da dikkate alınarak, kamu maliyesinde verimliliği ve tasarrufu artıracak kapsamlı bir programın devreye alınması planlanıyor.

Teşvik ve dayanaklar sadeleştirilerek, yine yapılandırılacak. Tek Hazine Kurumlar Hesabı uygulaması daha da genişletilerek Hazine nakit rezervi güçlendirilmesi amaçlanacak.

Vergi sisteminde dijital dönüşümü destekleyecek ve etraf dostu yeşil vergilemeyi temel alan bir sistem oluşturulacak, vergi siyasetleri, büyüme ve toplumsal adalet olmak üzere iki temel eksende yürütülecek.

Gençlerin, bayanların ve dezavantajlı kümelerin iş gücüne iştirakini ve girişimciliği teşvik eden vergi siyasetleri önceliklendirilecek, selektif ve amaç odaklı vergi teşvikleri devam ettirilecek.

Mevcut vergiler, Avrupa Birliği Hudutta Karbon Düzenleme Düzeneği ve iklim değişikliği konusunda milletlerarası alandaki gelişmeler de dikkate alınarak, karbon salınımı daha az olandan daha az vergi alacak biçimde gözden geçirilerek düzenlenecek.

KİTLERİN TEKRAR YAPILANDIRILMASI

Özelleştirme kapsam ve programında bulunan taşınmaz portföyü, klasik özelleştirme sistemleri dışında sermaye piyasası araçları kullanarak pahalandırılacak, kamuya ilişkin taşınmazlar ile altyapı tesislerinin gelirleri yatırımcı vatandaşlarla paylaşılacak.

Bu kapsamda, sermaye piyasası araçları özelleştirme uygulamalarında ön plana çıkacak, kamu sermayeli işletmeler yine yapılandırarak kurumsal yönetişim unsurları çerçevesinde halka arza hazır hale getirilecek.

Bürokrasiyi azaltmak ve yatırım sürecinde karşılaşılan meselelere süratli tahliller üretmek maksadıyla özel kesim yatırımlarının korunmasına yönelik yeni bir sistem hayata geçirilecek. Özel kesim yatırımlarını kolaylaştırma ve hızlandırmaya yönelik “Yatırım Uyuşmazlığı Kurumu” oluşturulacak.

İSTANBUL FİNANS MERKEZİ

İstanbul’u global finansın ve milletlerarası ticaretin önde gelen merkezi haline getirmek emeliyle açılışı yapılan İstanbul Finans Merkezi (İFM) Projesi ile nitelikli ve çok boyutlu bir finansal hizmet ekosistemi oluşturulacak. Finans alanında dönüşüm ve çeşitlilik için adımlar atılacak.

Bankacılık dışı finansal ögeler çeşitlendirilerek finans kesiminde bankacılığın hissesi memleketler arası normlara yakın düzeylere getirilecek.

Finansal Mimari ve Altyapının Güçlendirilmesi Programı yürütülecek, program kapsamında yer alan hareketler sermaye piyasaları, sigortacılık, iştirak finans, sürdürülebilir finans, finansal teknolojiler, risk idaresi ve finansal eğitim olarak 7 tema altında hayata geçirilecek.

Sermaye piyasası hareketleriyle genel olarak araç çeşitliliğine, tabana yayılmaya, mevzuat alt yapısını güçlendirmeye, likidite imkanlarını genişletmeye ve teşebbüs sermayesinin aktifliğinin artırılmasına ehemmiyet verilecek, sermaye piyasalarının cazibesini artırılacak.

Finansal hizmetlerde fintek uygulamaları yaygınlaştırılacak ve hizmet kalitesi artırılacak.

KATILIM FİNANSTA ‘KURUL’ VE ‘DERECELENDİRME SİSTEMİ’

Katılım finans alanı güçlendirilecek, bu çerçevede müstakil bir İştirak Finans Kanunu hazırlanarak, çeşitli kanunlar altında düzenlenen iştirak finans bölümü tek bir çatı altında toplanacak ve iştirak finans altında yer alan tüm dallara yönelik milletlerarası standartlarda Merkezi Müşavere Konseyi hayata geçirilecek. “Katılım finans derecelendirmesi” sistemi hayata geçirilecek.

Finansal kesimin kurumsal altyapısı derinleştirilecek. Bu kapsamda, finansal dalın boyutuna, karmaşıklığına ve gelişimine uygun “denetleyici teknolojiler” odaklı yeni kontrol uygulama ve sistemleri uygulamaya alınacak.

Sürdürülebilir finansman imkanlarının geliştirilmesini teminen çevresel, toplumsal ve yönetişim (ESG) piyasalarına iştirak sürat kazanacak.

Bu kapsamda Kalkınma ve Yatırım Bankası ile Eximbank, memleketler arası en güzel uygulama örnekleri dikkate alınarak güçlü bir kurumsal ıslahat sürecine tabi tutulacak.

Avrupa Yeşil Mutabakatı’na ahenk kapsamında yeşil bankacılık uygulamalarının geliştirilmesi için strateji oluşturma, kurumsal yapılanma, risk idaresi, raporlama ve kamuoyunu bilgilendirici yayın faaliyetleri yürütülecek.

Yatırımcıların korunmasını ve sermaye piyasasının gelişimini ön planda tutacak formda, manipülatif ve piyasa bozucu nitelikteki süreçlerin önüne geçilmesi için teknolojik altyapı güçlendirilecek.

Bankacılıktaki risk merkezi gibisi bir yapıyla yatırımcıların risklerinin bütüncül bir biçimde takip edilmesi ve kesim paydaşlarıyla paylaşılabilmesini teminen Yatırımcı Risk Takip Sistemi hayata geçirilecek.

Siyasi ve ekonomik istikrar, öngörülebilirlik ve yatırımcı dostu siyasetlerle yüksek teknolojili ve daha üretken alanlarda direkt yabancı yatırımı artırılacak, iş ve yatırım ortamı güzelleştirilecek. (AA)