İnşaatta orta eleman sorunu: ‘Günlüğü 2 bin liraya personel bulamıyoruz’

Depremlerin tesiriyle İstanbul üzere büyükşehirlerde sürat verilen kentsel dönüşüm projelerinde, yüksek maaşlara karşın nitelikli inşaat çalışanı bulma sorunu yaşandığı belirtiliyor

Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Lideri Hakan Şişik, inşaat kesiminde mavi yakalılar konusunda problemler yaşandığını söyledi.

Bu sorunun nedeninin son 15 yıla dayandığını ve son yıllarda usta-çırak alakasında daha büyük kopukluklar yaşandığını aktaran Şişik, “Eleman zahmeti nedeniyle çıraklar daha işin inceliklerini öğrenmeden usta pozisyonuna geliyor. Türk inşaat firmalarının yurt dışında birçok projesi var. Pandemi devrinden sonra bu firmalar nitelikli elemanları yurt dışına götürdü. Bunun sonucunda dalda bir külfet baş gösterdi. Son devirde yaşanan enflasyonist ortam da sorunu tetikleyince kalifiyeli eleman bulma noktasında bir açık ortaya çıktı” dedi.

‘GÜNLÜĞÜ 2 BİN LİRAYA EMEKÇİ GÜÇ BULUNUYOR’

Şişik, bu meseleye paralel olarak, 6 Şubat’ta yaşanan asrın felaketinden sonra birçok inşaat firmasının zelzele bölgesinde faaliyette bulunduğuna ve büyükşehirlerdeki emekçilerin buraya yöneldiğine dikkati çekti.

Bu durumu fırsata çevirmeye kalkanların da olduğunu vurgulayan Şişik, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Müteahhidin en büyük sorunu vakit. Vakitle yarıştığı için bir kalfa, sıvacı ya da boyacı gereksinimi olduğunda, eleman bulmakta dert yaşadığında, rayicin üzerinde fiyat ödemek zorunda kalıyor. Piyasadaki meslektaşlarımızdan duyuyoruz; günlüğü 2 bin liraya emekçi güç bulunuyor. Bu periyot vinç operatörleri ise hiç bulunamıyor. Onlara aylık 100-150 bin lira ödeniyor. 6 Şubat’taki sarsıntıdan sonra 11 vilayette başlatılan inşaatlar nedeniyle nitelikli elemanların bölgeye gitmesi İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerde personel bulma konusunda meşakkat yarattı.”

‘ARA ELAMAN YETİŞTİRİLMESİ GEREKİYOR’

Bu sorunu çözmek için süreksiz emekçi ithalatı yapılabileceğini, bunların süreksiz tahliller olduğunu ve dönemsel olarak yapılması gerektiğini de kaydeden Şişik, sıkıntıya kalıcı tahlil getirmek için meslek okullarına değer verilmesi gerektiğini söyledi.

“Her aile çocuğunun mimar, mühendis olarak yetişmesini istiyor lakin kesim orta eleman bulmakta zorlanıyor. Bunun için AYİDER olarak, ilgili bakanlıklarla görüşme yapacağız. Tahlil için hemen meslek okullarının da kelam sahibi olması lazım. Kesim için orta eleman yetiştirilmesi gerekiyor. Tahlilin odağına meslek okullarını koymalıyız.” diyen Şişik, yurt dışından emekçi ithal etmenin reaksiyon çekeceğini lisana getirdi.

Tepkilerin sorunu ortadan kaldırmayacağını fakat bu tahlili mevcut sorunu aşmak ismine süreksiz bir merhem olarak gördüklerini de anlatan Şişik, “Türk personellerinin standardını yakalayabilecek ülke olarak Pakistan’ı uygun görüyoruz. Lakin bu mevzuda sıkı denetim gerekiyor, çalışma müddetinin bitiminin akabinde personellerin ülkelerine dönmeleri sağlanmalı. Fakat bu sorunun tek tahlili meslek okullarının etkin hale getirilmesi. İstanbul’daki zelzele riski de göz önünde bulundurularak bir tahlil üretilmeli” diye konuştu.

‘VİNÇ OPERATÖRÜ MÜHENDİSTEN FAZLA MAAŞ ALIYOR’

AYİDER üyesi müteahhit Melih Tavukçuoğlu da zelzelenin isminden devletin başlattığı özverili imar çalışmaları nedeniyle Türkiye’nin her bölgesinden inşaat emekçilerinin bölgeye gittiğine dikkati çekti.

Bu nedenle büyükşehirlerde inşaat bölümünde yetişmiş eleman ezası çektiklerine işaret eden Tavukçuoğlu, şöyle devam etti:

“Sektörün en değerli sorunu orta eleman yetişmemesi. Üniversitelerden çok sayıda mimar, mühendis mezun ediyoruz lakin orta eleman yetiştiren meslek ve teknik liselerimiz kâfi değil. İnşaat bölümü riski yüksek bir iş kolu. Kışın soğukta, yazın sıcakta çalışmak gerekiyor. O yüzden herkes çalışmak istemiyor. Bu da fiyatlara yansıyor. Bazen kalfa, kalıpçı ustası ya da vinç operatörü bir mimar ve mühendisten daha fazla maaş alabiliyor. Bugün düzgün bir ustanın yevmiyesi 2 bin 500 liradan aşağı değil. Vinç operatörünün aylığı ise 80 bin liradan başlıyor. Düz bir emekçinin yevmiyesi ise 1500 lira civarında. Bir vinç ve makina operatörü kolay yetişmiyor. En az 5-10 yıl tecrübe gerekiyor. Tıpkı halde kalfalık içinde bu kadar tecrübe gerekiyor. Düzgün bir usta için 3-5 yıla gereksinim var. “

TEKNİK LİSE TALEBİ

Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Lideri Sinan Türkkan ise İstanbul’daki yaklaşık 1 milyon 200 bin konutun 600’ünün sorunlu olduğunu belirterek, her binanın yıkılıp yine yapılamasına gerek olmadığını, güçlendirerek de zelzeleye sağlam hale getirilebileceğini söyledi.

Onarım ile güçlendirmenin karıştırıldığı bilgisini veren Türkkan, “Bir binanın yıkılıp tekrar yapılmasının 3’te 1 maliyetine binalar güçlendirilebilir. Yıkılıp tekrar yapılan bina için 18 ay gerekirken, güçlendirme ile 6 ayda binalar oturulabilir hale geliyor. Maliyeti de birebir halde düşürüyor” değerlendirmesinde bulundu.

Güçlendirme konusunda inşaatta çalışacak çalışanların daha yetişmiş olması gerektiğinin altını çizen Türkkan, “11 vilayette inşaat çalışmaları devam ettiği için İstanbul’da güçlendirme alanında teknik ve yetişmiş eleman bulmakta önemli zahmet yaşıyoruz. Bilhassa İstanbul’da kentsel dönüşüm nedeniyle inşaat kesiminin eleman gereksinimi var ancak bunun karşılanamadığını görüyoruz. Süratli biçimde orta eleman yetiştirme konusunun ele alınması ve teknik liselerin sayısının artırılması lazım” tabirlerini kullandı.

Türkkan, yurt dışından emekçi getirmek yerine ülkede olan yabancıların eğitilip inşaat bölümüne kazandırılmasının daha uygun olacağını lisana getirdi.

‘CESARETİ OLAN VARSA GELSİN YAPSIN’ TEPKİSİ

Yaklaşık 12 yıldır kule vinç operatörü olarak çalışan İsmail Aydemir, mesleğe başladığında bir yıl eğitim aldığını vurgulayarak, güç ve riskli bir iş yapmasına karşın mesleğini sevdiğini söyledi.

Aydemir, vinçin zirvesine çıkmak için metrelerce tırmandığını, bina yükseldikçe tırmanma uzaklığının yükseldiğini, yükseklik korkusu olsa bu işi yapamayacağını ve ekseriyetle 8 saat çalıştığını lakin duruma nazaran 12-13 saat de mesai harcayabildiğini belirtti.

Yüksek maaş tenkitlerine de değinen Aydemir, şunları kaydetti:

“Buna mana veremiyorum. Maaşımız 80 milyon liradan başlıyor lakin iş o denli kolay bir iş değil. Aldığımız her kuruşu ziyadesiyle hak ediyoruz. Yapmak isteyen ve yüreği olan varsa gelsin yapsın. İstanbul’da inşaat şirketinin konteynerinde kalıyorum. Eşim, çocuklarım Sivas’ta yaşıyor, 3 ayda bir onları görmeye gidiyorum. Kendi gereksinimlerimi karşıladıktan sonra maaşımın büyük bir kısmını aileme gönderiyorum. Çocuklarım ve eşim beni o vincin doruğunda görünce korkuyor, endişeleniyor. Birçok arkadaşım maaşından ötürü vinç operatörü olmak istiyor, ‘Gelin öğreteyim’ diyorum fakat yükseğe çıkmaya korkuyorlar.”