Irak işgalinin 20’nci yılında ABD, lidere savaş yetkisini tartışıyor
ABD’nin temelsiz kitle imha silahı argümanlarıyla gerekçelendirdiği Irak’ı işgalinin üzerinden geçen 20 yılda ülkede etnik ve mezhepsel tansiyonların yanı sıra terör faaliyetleri artarken, işgale yol açan yetki yasası kaldırılmak üzere ABD Kongresi’nde görüşülüyor.
ABD, 20 Mart 2003’te Irak’ı işgal etti ve Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesine kadar gidecek süreci başlattı. ABD ile İngiltere’nin başını çektiği ve “Irak Özgürlük Operasyonu” olarak isimlendirilen işgal sürecinde en tartışmalı mevzu, ABD idaresinin işgale münasebet olarak Saddam Hüseyin’in kitle imha silahları geliştirdiği ve bunu terör örgütleriyle paylaşabileceğini ileri sürmesiydi.
Dönemin ABD Lideri George W. Bush, 2002’de Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinde yaptığı konuşmada, Irak’ın kitle imha silahlarına sahip olduğunu ve bu silahları terörist kümelere vermekle tehdit ettiğini öne sürdü. Savaşa münasebet gösterilen bu argüman, işgalin birinci yılı boyunca tartışıldı lakin Saddam rejimi devrildikten sonra, ülkede kitle imha silahlarına yönelik deliller bir türlü ortaya çıkmadı.
KİTLE İMHA SİLAHI ARGÜMANI TEMELSİZ ÇIKTI
ABD Senatosu İstihbarat Komitesi, bir yıl sonra 2004’te Irak’ta kitle imha silahları savlarının yanlış olduğunu kabul etti. Fakat bu açıklama kamuoyunda gereğince yankı bulmadı ve ABD’nin Irak’a müdahale etmesine yol açan münasebetlerden biri olarak kalmaya devam etti.
Eski Irak başkanı Saddam Hüseyin, 30 Aralık 2006 tarihinde idam edildi.
Irak’ta kurulan bir komite, 2005’te Irak’ın kitle imha silahları olmadığı sonucuna vardı.
Dünyayı bu temelsiz bilgiyle yanıltan Bush ise lakin 2011’de kitle imha silahları argümanlarının hakikat olmadığını kabul etti.
Irak işgali beklenenden süratli gerçekleşti ve Bağdat kısa müddette düştü lakin işgal sonrasında Irak’ta direnişçilerle ABD güçleri ortasında şiddetli çatışmalar yaşandı, ülkede siyasi ve etnik tansiyon arttı.
Brown Üniversitesi’nin BM için yaptığı çalışmada, işgalde sivil kayıplarının 275 bin ila 306 bin civarında olduğu tabir ediliyor lakin resmi olmayan sayılara nazaran savaşta hayatını kaybeden sivil sayısının 500 bine yakın olduğu varsayım ediliyor.
ABD’nin savaşta 4 bin 431 askeri öldü, 31 bin 994 askeri yaralandı. Amerikan ordusunun 8 yıllık etkin savaşının hazineye maliyetinin 1,5 trilyon dolardan fazla olduğu belirtiliyor.
ABD, 2017 Ulusal Güvenlik Strateji Dokümanı ile 2018 Ulusal Savunma Strateji Evraklarında, terörle çabanın artık bir öncelik olmadığı, Washington için Çin ve Rusya ile “büyük güç” rekabetinin daha öncelikli olduğu vurgulandı.
BU HAFTA GÖRÜŞÜLECEK
Ancak ABD hala Irak’ta IŞİD ile uğraş kapsamında münferit operasyonlar düzenliyor, Irak ordusuna taktiksel takviye ve eğitim veriyor. Biden idaresi de Obama ve Trump idareleri üzere 2002’de Bush’a Irak’ı işgal imkanı veren “Askeri Güç Kullanma Yetki (AUMF)” yasasını Irak ve Suriye’deki askeri faaliyetlerine yasal destek olarak kullanıyor.
Irak işgaline istikamet veren iki isim: Eski ABD Lideri George W. Bush ve Lider Yardımcısı Dick Cheney
Bu yasa Amerikan kamuoyunda Orta Doğu’da sonu gelmeyen savaşların müsebbibi olarak görülüyor ve kaldırılması yıllardır Kongrede tartışılıyor. 16 Mart 2023’te ilgili yasanın ABD liderine verdiği yetkiyi geri alan bir tasarı Senato Genel Konseyine getirildi.
Tasarı ön oylamada 27’ye karşı 68 oyla kabul edildi ve tasarının Senatoda bu hafta kesin oylaması yapılacak.
Senato Dış İlgiler Komitesi, son üç yılda iki sefer yetkinin feshedilmesi için oy kullandı. Yetkinin yürürlükten kaldırılması için Temsilciler Meclisi ve Lider Joe Biden’ın da onayından geçmesi gerekiyor.
Tasarıyı destekleyenler, 2002 yılında alınan kararın artık geçerli olmadığını ve ABD’nin Irak’taki askeri varlığının sona ermesi gerektiğini savunuyor. Lakin ABD’nin askeri takviyesi olmadan Irak ordusunun ülke güvenliğini sağlayıp sağlayamayacağı hala tartışma konusu. (AA)
