İSEDAK 39. İzleme Komitesi Toplantısı Ankara’da başladı

ANKARA (AA) – Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkan Yardımcısı Rıdvan Ağaoğlu, genç nüfus ve yer altı kaynakları gibi pek çok unsurun İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ülkelerine önemli fırsatlar sunduğunu belirterek, “Bunu somut kazanımlara dönüştürebilmemiz için işbirliğimizi güçlendirmemiz gerekmektedir.” dedi.

Ağaoğlu, burada yaptığı konuşmada, “İSEDAK Bakanlar Oturumu”nda alınan kararların, İİT kapsamında ekonomik konularda yürütülen program ve projelerin uygulamasının gözden geçirilip izlendiği ve gelecek “İSEDAK Bakanlar Toplantısı”nın gündeminin belirlendiği İzleme Komitesi çalışmalarının önem taşıdığını söyledi.

Küresel ekonominin, Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası kademeli toparlanma sürecinin devam ettiğini vurgulayan Ağaoğlu, tedarik zincirlerindeki aksaklıklar kısmen çözülürken savaşın enerji ve gıda piyasalarında yol açtığı sarsıntıların da göreli olarak azaldığını bildirdi.

Ağaoğlu, buna karşın küresel ölçekte geçen yıl, son 30 yılın zirvesine tırmanan enflasyonun yapışkan olma tehlikesinin hala devam ettiğini ve enerji, gıda hariç çekirdek enflasyon düzeylerinin birçok ülkede henüz zirve yapmadığını anlattı.

Yüksek enflasyonla mücadele anlamında yapılan müdahalelerin başında sıkılaştırıcı para politikaları ve faiz artışlarının geldiğine işaret eden Ağaoğlu, kısa sürede enflasyon alevini düşürmeye bir çözüm sunsa da bu politikaların ülkelere önemli maliyetleri olduğu dile getirdi.

Ağaoğlu, enerji ve gıda ürünlerindeki fiyat artışları başta olmak üzere oluşan hayat pahalılığının ekonomiler için ciddi bir tehdit oluşturduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:

“Üretim maliyetlerinin artması ülkelerimizin rekabetçiliğini azaltmakta ve ihracatlarına olumsuz şekilde yansımaktadır. Dolayısıyla düşen ihracat oranları da ülkelerimizin büyüme hedeflerinin önünde önemli bir engel teşkil etmektedir. Küresel ölçekte karşılaşılan bu ekonomik meseleler karşısında İslam ülkeleri arasındaki ticaretin artması, ekonomilerimizin dinamizmi açısından büyük önem taşımaktadır. Dünyanın birçok bölgesine yayılmış İİT ülkeleri olarak, sahip olduğumuz genç nüfus yapısı ve yer altı kaynakları gibi pek çok unsur bize önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu potansiyeli somut kazanımlara dönüştürebilmemiz için işbirliğimizi güçlendirmemiz gerekmektedir.”

“Sonuç odaklı vizyonla çalışmalıyız”

Ağaoğlu, 2016 yılında İstanbul’da yapılan 13. İslam Zirvesi’nde kabul edilen İİT 2025 Programı kapsamında belirlenen İİT-içi ticaret hedefinin yüzde 25 olduğunu anımsatarak, İslam Ticareti Geliştirme Merkezi (ICDT) verilerine göre 2016 yılında yüzde 19’a yakın olan İİT-içi ticaret hacminin 2017’de yüzde 20’ye çok yaklaştığını ve 2018’de yüzde 21’i bulduğunu bildirdi. Sonraki üç yılda ise İİT-içi ticaretin yüzde 19 seviyesinde seyrettiği bilgisini veren Ağaoğlu, şunları kaydetti:

“Söz konusu programda belirlenen hedefe ulaşmak için önümüzde iki yıl kalmışken son yıllardaki oransal düşüş daha sonuç odaklı bir vizyonla çalışmamız gerektiğine işaret etmektedir. Bildiğiniz gibi İİT-içi ticaret hacminde petrol ürünleri önemli bir yer tutmaktadır. Yıldan yıla değişen fiyatlar İİT-içi ticaret göstergelerini önemli şekilde etkilemektedir. Bu bakımdan, ticaretimizde ürün çeşitliliğinin artırılması ve katma değeri yüksek üretim altyapısının oluşturulması, hedeflerimize ulaşmamız noktasında çok büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede, İSEDAK şemsiyesi altında yıllar süren çabalar sonucunda oluşturulan enstrümanların en iyi şekilde uygulanabilmesi için gerekli değişikliklerin ve iyileştirmelerin zamanlıca hayata geçirilerek üye ülkeler arasında ekonomik ve ticari işbirliğinin daha da güçlendirilmesi gerekmektedir. Bu enstrümanların başında TPS-OIC Tercihli Ticaret Sistemi gelmektedir. Bildiğiniz gibi, TPS-OIC Temmuz 2022 itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Uygulamada başarı elde edilebilmesi, gerekli yükümlülüklerin sisteme taraf tüm ülkelerce yerine getirilmesine ve uygulamaya ilişkin teknik iç prosedürlerin bir an önce tamamlanarak sistemin düzgün şekilde işlemesine bağlıdır. Ancak bu şekilde sistemin ticaret hacmimize anlamlı bir katkı yapması mümkün olacaktır.”

Uluslararası Yatırım Fonunun ülkelerde tanınması çağrısı

Ağaoğlu, Ticaret Müzakereleri Komitesinin aldığı kararların son “Bakanlar Toplantısı”nda memnuniyetle karşılandığını, bu kapsamda teknik konuların ele alınacağı bir Ticaret Müzakereleri Komitesi (TMK) toplantısı düzenlenmesinin kararlaştırıldığını söyledi.

Bu kapsamda, gelecek ay, 6-7 Haziran’da teknik düzeyde yapılacak toplantıyı önemli gördüklerini vurgulayan Ağaoğlu, tüm taraf ülkeleri bu toplantıya aktif şekilde katılmaya davet ettiklerini dile getirdi.

Ağaoğlu, son İSEDAK oturumu marjında ülkelerin ticaret, ekonomi ve finans bakanlarının bir araya geldiğini ve TPS-OIC’in her yönüyle ve tüm paydaşlarca etkin şekilde uygulanabilmesine dönük iradelerini beyan ettiklerini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

“Öncelikle sistemin, tüm katılımcı ülkelerin katkılarıyla başarılı şekilde uygulanabilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu ortak hedefin başarılmasıyla birlikte anlaşmanın kapsamının genişletilmesi hususu da ilerleyen dönemde gündeme alınabilecektir. Bu vesileyle sisteme henüz taraf olmamış İİT üyesi ülkeleri de bu kıymetli projeyi daha üst seviyelere çıkarabilmek adına TPS-OIC’e dahil olmaya davet ediyorum. İSEDAK’ın bir diğer önemli projesi olan İİT Tahkim Merkezinin işler hale gelmesi memnuniyet verici bir gelişmedir. Merkezin tüm dünyada tanınır ve saygın bir tahkim kuruluşu haline gelmesi için önemli faaliyetler yürüteceğine inanıyorum. Bu bağlamda, tüm İİT ailesini merkeze destek vermeye ve merkezin önümüzdeki süreçte yürüteceği faaliyetlere katılıma ve katkı sağlamaya davet ediyorum. İSEDAK çerçevesinde bir diğer önemli proje olan İİT/İSEDAK 50 İslami Endeksi kapsamında geçtiğimiz yıl ‘Uluslararası Yatırım Fonu’ kurulmuştur. Fonun ülkelerimizde tanınması ve potansiyel yatırımcıların teşvik edilmesi için buradan tüm ülkelerimize çağrıda bulunmak istiyorum. Dijital dönüşüm konusu yeni bir işbirliği alanı olarak İSEDAK gündemine alınmıştır. Bu çerçevede, 38. İSEDAK Toplantısı öncesinde 2 teknik toplantı düzenlenmiş, Bakanlar Toplantısı marjında da Yüksek Düzeyli Dijital Dönüşüm İşbirliği Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantıda alınan kararlar gereğince kurulan ve sekretarya hizmetleri Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi tarafından verilen ‘İSEDAK Yüksek Düzeyli Dijital Dönüşüm Forumu’nun, ilk toplantısı önümüzdeki İSEDAK Bakanlar Toplantısı öncesinde gerçekleştirilecektir.”

“Proje Destek Programları kapsamında bu yıl 19 projeye destek sağlanacak”

Ağaoğlu, üye ülkeler ve ilgili İİT kuruluşlarının katılımıyla KOBİ Programı oluşturulması kararı alındığına dikkati çekerek, bu kapsamda, İSEDAK KOBİ Programı’nın hazırlıklarına dönük çalışmaları önemsediklerini, ülkelerin ve ilgili İİT kuruluşlarının bu konuda gerekli katkıyı sağlayacağına inandıklarını anlattı.

“Çalışma Grubu Toplantıları”nın bu yılki ikinci turunun ekimde düzenleneceği bilgisini veren Ağaoğlu, burada geliştirilecek somut politika tavsiyelerinin ve yol haritalarının gelecek dönem ilgili alanlardaki işbirliği çabalarına anlamlı katkılar sağlayacağını düşündüklerini bildirdi.

Ağaoğlu, İSEDAK Proje Destek Programları kapsamında üye ülkeler ve ilgili kuruluşlar tarafından yürütülen projelerin de sarf edilen çabalar arasında önemli yer tuttuğunu ifade ederek, şunları söyledi:

“Bu kapsamda, geçtiğimiz yıl 15 proje, üye ülkelerin ve ilgili İİT kuruluşlarının kıymetli katkılarıyla tamamlanmıştır. Bu yıl ihtiyaç analizi ve akran tecrübe paylaşımı gibi yeni proje tipleri program kapsamına dahil edilmiştir. Ayrıca, çok taraflı projelerin yanı sıra ülkelerimize kendi kalkınma meselelerine yönelik proje sunma imkanı da getirilmiştir. Bu çerçevede program kapsamında inşallah bu yıl 19 projeye destek sağlanacaktır. Kudüs’teki kardeşlerimizin ekonomik refahının artırılmasına yönelik 2020 yılında başlatılan Kudüs Programı çerçevesinde geçtiğimiz yıl 5 proje başarıyla uygulanmıştır. Bu yıl, program kapsamında özellikle genç istihdamı meselelerine odaklanan 5 projeye destek sağlanacaktır.”

İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri Taha: “Ukrayna-Rusya Savaşı ve devamında gelen yaptırımlar sebebiyle küresel ekonomik büyüme zayıfladı”

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri Hüseyin İbrahim Taha, gönderdiği mesajda, toplantının herkese hayırlı olmasını dileyerek, Kahramanmaraş merkezli depremler sebebiyle taziyelerini iletti.

Kovid-19 ve beraberinde gelen önlemlerin, ekonomik faaliyetlerde küresel ölçekte emsali görülmemiş bir yavaşlamaya neden olduğunu belirten Taha, “2022 ortalarında dünya yavaş yavaş salgını kontrol altına almaya başladı. Ancak Ukrayna-Rusya Savaşı ve devamında gelen yaptırımlar sebebiyle küresel ekonomik büyüme zayıfladı. Bu yaptırımlar ve savaşın hem iki ülkeye hem de küresel ölçekte etkileri oldu. Özellikle yakın ekonomi ilişkileri olan ülkelerde bunun yankıları ciddi şekilde hissedildi. Savaştan dolayı gıda tedarik sistemi bozuldu. Pek çok İslam İşbirliği ülkesinin gıda güvenliği bundan kötü etkilendi.” açıklamasında bulundu.

Dünya Bankasının tahminlerine göre bu krizin ekstradan 75-95 milyon kişiyi aşırı yoksul yaşamaya iteceğini vurgulayan Taha, şunları kaydetti:

“Ekonomik toparlamayı desteklemek ve ekonomik işbirliğini üye ülkelerimiz arasında artırma çabaları ortaya koyuyoruz. Bunun için pek çok toplantı gerçekleştiriyoruz. Gıda güvenliği ve tarımı kalkındırma üzerine Katar’da toplantı gerçekleştirdik. İkinci toplantımız çalışma bakanları çerçevesinde 2023’ün 4. çeyreğinde gerçekleşecek. Salgın sonrası dönemde tarım, gıda güvenliği ve istihdam yaratan sektörlerin desteklenmesi için bakanlar seviyesinde toplantılarımız gerçekleşecek. Üye ülkeler 18. OIC Trade Fair’e davetlidirler. Kasım 2023’te 3. turizm fuarı da yine Katar’da gerçekleşecek. Ortaya yoğun çabalar koyan kurumlarımıza da teşekkür ederim. Bu kurumları projeleri desteklemeye çağırıyorum ki bütün ülkelerimize destek sunabilelim. Ekonomik toparlanma ve kalkınma için çabalarımız devam edecek.”

“Somut, güvenilir ve güçlü çıktılar elde ederek geleceğe emin adımlarla ilerleyeceğiz”

Katar Ticaret ve Sanayi Bakanlığı Ulusal ve Bölgesel Kalkınma Dairesi Başkanı Said Albraidi de işbirliğini güçlendirmek ve zorluklara karşı birlikte mücadele etmek gerektiğinin altını çizdi.

Türkiye’nin bu noktada ortaya çok yoğun bir efor koyarak projeler gerçekleştirdiğinin altını çizen Albraidi, “Türkiye 2025’e uzanan yolda emin adımlarla ilerliyor. İşbirliği söz konusu olduğunda bunu ne kadar destekleyip yoğunlaştırırsak o kadar ticaretimiz için de iyi olacaktır ki 2025’e kadar yüzde 25’lik hedefimiz olduğunu hatırlatmak isterim. İlgili sekreterliklerimiz bu hedefi tutturabilmek için gece gündüz çalışacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

Albraidi, küresel ölçekte ekonomik anlamda son birkaç yılda ciddi güçlüklerle karşı karşıya kaldıklarını ama çabalarını sürdüreceklerini ifade etti.

Ülkeler arasındaki fiziki geleneksel ticareti hem de e-ticaret imkanlarını güçlendirecekleri bilgisini veren Albraidi, “Ülkeler açısından hizmetler ve ticaret tarafında dijitalleşme süreci başladı. Bu konuda atılan adımlar çok önemli. Ülkelerin karşılaşacağı fırsatlar da gelişim için elzemdir. Pek çok program geliştirildi. Bunlar da son derece önemli konuları kapsıyor. Şüphesiz ki bu çabalarımızda da başarılı olacağız, somut güvenilir ve güçlü çıktılar elde ederek geleceğe emin adımlarla ilerleyeceğiz.” diye konuştu.

Türkiye’nin 2025 yılında düzenlenmesi planlanan İİT 51. Dışişleri Bakanları Konseyi (DBK) Toplantısı’na ev sahipliği adaylığı İslamabad Deklarasyonu’nda kayda geçirilmişti.

Muhabir: Merve Özlem Çakır,Zeynep Duyar