İSO 500’de bölüşüm şoku
İstanbul Sanayi Odası (İSO) dün ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (İSO 500)’ araştırmasının 2022 yılı sonuçlarını açıkladı.
Sonuçlarda şirketlerin geçen yıl imza attığı kâr patlaması dikkat çekerken, emekçilerin pastadan aldığı hissedeki dramatik düşüş de dikkat çekti.
2018’de yüzde 10,9, 2019’da yüzde 21,3, 2020’de yüzde 30,3, 2021’de yüzde 39,7 olan net katma kıymetten şirketlerin kâr olarak aldığı hisse, 2022’de patlama yaparak yüzde 54,5’e yükseldi.
2018’de yüzde 54,7, 2019’da yüzde 51,5, 2020’de yüzde 44,5, 2021’de yüzde 32,2 olan net katma kıymetten emekçilerin fiyat olarak aldığı hisse ise 2022’de yüzde 26,9’a kadar geriledi.
2018’de yüzde 34,4, 2019’da yüzde 27,1, 2020’de yüzde 25,3, 2021’de yüzde 28,1 olan net katma kıymetteki faiz hissesi ise 2022’de yüzde 18,6’ya kadar geriledi.
Uygulanan kur ve faiz siyaseti da, üretilen katma bedelden faize giden hissesi küçülttü.
KÂRDA YÜZDE 121’İ AŞAN ARTIŞ
2022’de İSO 500’de çalışan başına ödenen fiyat yüzde 78 artarken toplam devir kârı (vergi öncesi) geçen yıla nazaran yüzde 121 artışla 485,4 milyar TL’ye yükseldi.
İSO 500 şirketlerinin toplam maaş ve fiyat ödemeleri ise geçen yıl yüzde 85,7 artışla 194 milyar TL oldu. İSO 500’ün toplam istihdamı da geçen yıl yüzde 4,1’lik artışla 788 bin 389’a yükseldi.
2022’de İSO 500’ün üretimden satışları yüzde 119’luk artışla 4 trilyon 485 milyar TL’ye, toplam faaliyet kârı yüzde 96,3’lük artışla 671,2 milyar TL’ye, faiz amortisman ve vergi öncesi kâr yüzde 99,3’lük artışla 807,8 milyar TL’ye yükseldi.
Net üretimden net satışlarda gerçek artış TÜFE’ye nazaran yüzde 33,3, ÜFE’ye nazaran yüzde 10,8 oldu.
ŞİRKETLER BÜYÜRKEN EMEĞİN HİSSESİ GERİLİYOR
TÜİK bilgilerine nazaran de, Türkiye genelinde emeğin ulusal gelirden aldığı hissede yaşanan gerileme 2016’dan itibaren hızlandı. 2016’da yüzde 32 olan emek hissesi 6 yılda 8,3 puan geriledi. Emek hissesi 2016’daki yüzde 32’den 2022’de yüzde 23,7’ye geriledi.
Sermaye hissesini temsil eden net işletme artığı ise 2021’de yüzde 43,9 olurken 2022’de yüzde 46,9’a yükseldi. 2016’da yüzde 41,6 olan sermaye hissesi 6 yılda 5,3 puan yükselmiş oldu.
