İzmir’de yerleşime uygunluk haritası oluşturulacak

İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’in öncülüğünde düzenlenen “İzmir Afet Planı-Deprem Hazırlık ve Dirençlilik Çalışmaları” bilgilendirme toplantısı Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde (AASSM) uzmanları buluşturdu.

Toplantıda İzmir Büyükşehir Belediyesi bürokratları, akademisyenler ve meslek odalarının temsilcileri kentte üç yıldır yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verdi.

“BİNA KİMLİK DOKÜMANI SİSTEMİNİ GELİŞTİRDİK”

İzmir Büyükşehir Belediyesi Zelzele Risk İdaresi ve Kentsel Düzgünleştirme Dairesi Lideri Banu Dayangaç, 30 Ekim 2020 İzmir sarsıntısının akabinde Türkiye’nin en kapsamlı sarsıntı araştırmaları ve risk azaltma projelerini hayata geçirdiklerini belirterek “Deprem kentimizde ağır hasarlar oluşturdu. Sarsıntıdan 10 gün üzere kısa bir müddet sonra ortak akıl buluşmasını gerçekleştirdik. Bu buluşmada sarsıntı her boyutuyla değerlendirildi. Ortak akıl buluşmasından sonra Afet Bilim Heyeti’ni oluşturduk. Uzmanların görüş ve tekliflerini aldık. Kentimizdeki öncelikli projelerimizi iştirakçi bir anlayışla belirlemiş olduk. Bunlardan birisi yapı envanteri çalışmamız. Bunun için İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ile protokol yaptık. Birinci olarak sarsıntıdan en çok etkilenen Bayraklı’dan başladık. Bu çalışmayı 33 bin 100 bina için yaptık. Bina kimlik evrakı sistemini geliştirdik” dedi.

ÇALIŞMALAR İZMİR GENELİNE YAYILACAK

Banu Dayangaç, yapı envanteri çalışmasının Bornova’da devam ettiğini söz ederek şunları söyledi;

*Bornova’da 61 bin 673 binayı tamamlayacağız. Akabinde Konak ve Karşıyaka’ya geçeceğiz ve bunu 2024’te bitireceğiz. Ve bu çalışmayı kent merkezi başta olmak üzere İzmir geneline yayacağız.

*Bir taraftan da depremsellik, tsunami ve taban araştırmaları yapıyoruz. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile yaptığımız protokolle bu çalışmaları başlattık.

*2021’de başlattık, 2024’te tamamlayacağız. İzmir’in depremselliği hiç çalışılmamıştı. Bu üç proje ile bütünsel bakış açısıyla kentimizi gelecekte tesiri altına alabilecek tüm afet tehlike ve risklerini belirlemiş olacağız.

*Bu çalışmanın bir modülü olan depremsellik araştırmalarını 100 kilometre yarıçaplı bir alanda başlattı. Kentimizdeki tüm fayları inceliyoruz. Öteki taraftan tsunami araştırmaları yapıyoruz.

*Üçüncü olarak tabanı araştırması sürüyor, yani mikrobölgeleme çalışması. Bayraklı, Boronva ve Konak’ta başlattık bu çalışmayı. 12 bin hektarlık alanda çalışıyoruz.

“BİNA BİLGİLERİNE DİREKT ERİŞİM SAĞLANDI”

Yapı envanteri çalışmalarını birçok akademik yol kullanarak yaptıklarını söz eden TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Lideri Aksiyon Ulutaş Ayatar, kelamlarını şöyle sürdürdü;

*Yapı Envanteri Çalışması bir yapının düzgün bir formda denetlemesi için çok değerli. Tüm yapıları performans tahliline tutmak mümkün değil. Bu binaları sıralamaya koyup öncelememiz gerek.

*Çalışan inşaat mühendislerimizi eğitime tabi tuttuk ve imtihanla aldık. Yapı envanteri çalışması kapsamında Bayraklı’da 31 bin 146 yapı incelendi. Alanda yapılan sokak taramasıyla proje dataları irdelendi, tahlillerden elde edilen beton dayanımı dataları ile bütünleştirildi.

*Envanter çalışması kapsamında kentlilerin yaşadıkları binalar hakkında en kapsamlı bilgiye erişimini sağlayan bina kimlik dokümanı sistemi de geliştirildi.

*Böylelikle belediyeye resmi müracaat yapmaksızın bina ile ilgili ruhsat, mimari proje, toplanma alanı ve gibisi bilgilerine direkt erişim sağlandı. Şu anda Bornova’da ise çalışma yüzde 90 oranında tamamlandı.

“PROJEYE TAKVİYE OLUN LÜTFEN”

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğretim üyesi Prof. Dr. Fazilet Canbay ise zelzele şartnamelerinin 1931 yılından itibaren Türkiye’de var olduğunu vurgulayarak “Elbette bir bina ağır hasar alabilir lakin toptan kent çökmez. Hakikat yaptığınızda binanın ayakta kalması gerek. Bir bakıyorsunuz 1985 yılında yapılan bina ayakta, yanındaki çökmüş. Yanlışsız bina yapmayı öğrenmemiz gerek. Sıfır kusur olması gerek” dedi.

Yapı envanteri çalışmasının değerine değinen Prof. Dr. Fazilet Canbay, “Bu proje çok kıymetli. İzmir halkına tek söyleyebileceğim şey bu. Projeye dayanak olun lütfen. Bina sayısı çok fazla. Bunların hepsini sarsıntı şartnamesine nazaran incelemeye kalkarsanız hem maddi olarak güç hem de vakit olarak imkansız. Birinci evvel biz bu binaları süratli bir istatistik sırasına dizelim ve en makûs binalarla başlayalım. Çalışmalarımıza rastgele değil, en kötüsüyle başlıyoruz. Mümkünse sıfır can kaybı istiyoruz” sözlerini kullandı.

“BU PROJENİN DÜNYADA ÖRNEĞİ YOK”

10 üniversiteden 43 bilim insanı ve 18 uzman mühendisin yer aldığı depremsellik araştırmasında misyonlu ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Erdin Bozkurt ise, şu tabirleri kullandı;

*Bu coğrafya bir sarsıntı coğrafyası. Yüzleşmemiz gereken bir olay. Bugün de yarın da olabilir. Tunç Lider bu mevzuyu kaygı ediniyor. Proje kapsamında birçok belediyeyle görüşmek istedik, randevu alamadık.

*Çok özel bir lideriniz var. İzmir’de zelzele riskini tüm boyutlarıyla ortaya koyacak, örnek olacak bir proje yürütülüyor. İzmir’i etkileyebilecek fayları çalıştık. Yaklaşık 42 fay var. Bu sayısı değiştirdik, sayı daha da fazla oldu.

*Yakın vakitte söyleyeceğiz. Fayların jeolojik özelliklerini belirliyoruz. Denizden karotlar alıyoruz. Ve zelzele tarihçesini ortaya koyacağız. Afet yalnızca sarsıntı değil. İklim değişikliğiyle ilgili çalışmaları da ortaya koyacağız.

*Bizim mahallî taban şartlarını çok uygun bilmemiz gerek. Bunu da araştırıyoruz. Hepsinin birlikte olduğu bütünleşik bir projenin dünyada bir örneği yok. Akıl ve bilim, eğitim, tabiat bilimlerini öğrenmek zorundayız. Sorumluluk, kontrol, uyum hepsi bu projede var.

“SAYISAL MODELLEMELER ÇIKACAK”

ODTÜ Mühendislik Fakültesi’nden Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner ise “2014-2017 yıllarında Ege Denizi’nde tsunami yaşandı. 2017 Kos Depremi’nde Bodrum’da tsunami bizim için uyarıcı olmalıydı. Lakin 30 Ekim 2020 Sisam Zelzelesi daha da uyarıcı oldu. Yaptığımız incelemeler sonucunda yapısal tahlillerin yanı sıra sayısal modellemeler ve senaryo formüllerini çıkaracağız” dedi.

“VERİLER BİR ORTAYA GETİRİLECEK”

Mikrobölgeleme çalışması hakkında konuşan ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Tamer Topal, “Bornova, Bayraklı, Konak çalışmalarımız direkt sizi ilgilendiriyor. Sondaj makinalarını göreceksiniz, hem gürültüsü hem de imgesi tahminen rahatsız edecek lakin bu çalışma hayatınızı etkileyecek. Bornova’da sondajların üçte biri tamamlandı. Her bir sondaj noktasında iki jeoloji mühendisi bulunuyor. Bunu data kalitesinde ıstırap olmaması için yapıyoruz. Tüm bilimsel dataları bir ortaya getireceğiz ve en sonunda kentin yerleşime uygunluk haritası üreteceğiz” formunda konuştu.