Japonya ile Türkiye’deki sarsıntıları kıyasladılar: İşte hayat kurtaran ayrıntılar

Geçen yıl Şubat ayında Türkiye zelzele felaketinde 54 binden fazla insanını kaybederken binlerce konut ve yerleşim yeri de yok olmuş 107 bin insan ise yaralanmıştı. Türkiye 7.8 şiddetindeki bu felaketin yaralarını hala sarmaya çabalarken 2024’e girdikten kısa bir müddet sonra Japonya’da da felaket yaşandı…

Japonya’da yeni yılın birinci saatlerinde meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki sarsıntı büyük bir endişe yaratırken, sarsıntıda resmi datalara nazaran şu ana kadar en az 48 insan hayatını yitirdi.

Uzmanlar, “2024’ün birinci günlerinde Japonya’nın batısında Türkiye’dekine benzeri bir sarsıntı yaşandı. Şu ana kadar yaralı sayısı 48 ve onlarca yaralı var. Buradaki fark nereden kaynaklanıyor” sorusunu sorarken, “Bunun cevabı ise disiplin, tedbire kültürü ve yüksek teknolojiye sahip inovasyonların kullanılmasının bir bileşimi” cevabını verdi.

Yunan medyası Japonya ile Türkiye ortasında kıyaslama yaparken kimi temel noktalara parmak bastı…

BİNALAR

Kahramanmaraş sarsıntısında 345 bin dairenin (12 binden fazla binanın) yıkıldığına dikkat çeken uzmanlar, 4 milyon binanın hasar gördüğünü hatırlatırken uygunsuz inşa edilen binaların Türkiye’de büyük reaksiyon çektiğini de hatırlattı. Haberlerde, “Japonya’da binalar sahiden zelzeleye güçlü olarak yapılıyor. Ahşap materyaller kullanılarak yapılan tarihi binalar bile sarsıntıya sağlam oluyor. Hasebiyle yeni binalarda da en yeni teknolojiler tercih ediliyor. Bu binalar sismik enerjiyi emerek yatak hareket ediyor, sallanıyor, eğiliyor ya da yana kayıyor fakat yıkılmıyor” denildi.

Yunan Proto Thema gazetesinde yer alan haberde, “Bu ülkede sarsıntıdan korunmak en büyük öncelik ve insan ömrünün korunması birinci öncelik. İkinci öncelik ise yapıların güvenliği” tabirine yer verildi.

ERKEN İHTAR SİSTEMİ

Yunan sismolog Gerasimos Papadopoulos, Japonya’da incelemelerde bulunduğunu ve zelzeleden evvel bütün cep telefonlarına bir ihtar iletisi geldiğini söyledi. Yunan medyasına konuşan Papadopoulos, “Bu çok özel bir tecrübeydi. Resmi olarak sarsıntısı evvelce bilip uyarıyorlardı” dedi. Japon hükümettinin dünyanın en meşhur zelzele erken ihtar sistemi için en az 1 milyar dolar ödediği de belirtildi. Kinkyu Jishin Sokuho olarak bilinen erken ihtar sistemi kapsamında bütün ülkede 4245 ölçüm aygıtı bulunurken bunlar Dünya’nın derinliğindeki hareketliliği inceliyor.

Olağandışı bir hareketlilik yaşanınca da ikaz veriyor. Şayet yaklaşmakta olan zelzele Richter ölçeğinde 5’in üzerindeyse cep telefonu, TV kanalları ve radyo istasyonlarına ihtar gidiyor. Sarsıntıdan yaklaşık 80 saniye önceye kadar ihtar gidiyor ve bu sayede beşerler daha inançlı yerlere kaçabiliyor.

Bu sistemin Japonya’daki süratli trenlerle de entegre olduğu ve ikaz gelmesi durumunda trenin frenlerinin otomatik çalışarak durduğu da biliniyor. Öte yandan erken ikaz sistemi ayrıyeten en çağdaş binalara da bağlı. Ve bu ihtar gelince çağdaş binalardaki doğalgaz vanaları otomatik olarak kapanarak mümkün bir yangının önüne geçiliyor.

Japonya’nın saygın üniversitelerinden Tokyo Üniversitesi’ndeki bir araştırmada başşehir Tokyo’daki binaların yüzde 87’sinin en yeni zelzele teknolojileriyle inşa edildiği kayıtlara geçmişti. Gökdelenlerin genelde yüzlerce bilim beşerinin katkısıyla inşa edildiği de belirtildi.

Müteahhitlerin de binaların güvenliğine kıymet verdikleri belirtilirken bu sayede yatırımlarının da karşılığını alabildiği belirtildi. İnşaat yapan şirketlerin bu tıp binalardaki konutları ve ofisleri çok daha yüksek fiyata satabildiği ve bu sayede “kazan-kazan” durumunun yaşandığına dikkat çekildi.

VERGİ AVANTAJI

Japonya hükümetinin, çağdaş sarsıntıya sağlam binalar inşa eden şirketlere vergi indirimi ya da düşük ödemeli sigorta üzere avantajlar sunduğu da belirtildi.

Tokyo’daki birçok binada zelzelenin şiddetini azaltan özel sistemler kullanıldığı belirtilirken bu teknolojiyi kullanmak isteyen müteahhitlerin yalnızca bunun için 51 milyon doları gözden çıkarması da bekleniyor. Binaların duvar ve pencerelerinin de sismik şoku emecek formda geliştirildiği aktarıldı.

Tsunamiye karşı birçok risk altındaki kıyı bölgesinde dev dalga kıranlar olduğu ve bunun sayesinde tsunami dalgalarının yavaşlatılabildiğini hatırlatan uzmanlar, cep telefonu ya da televizyon-radyoya erişimi olmayanlar için hoparlörler ihtar sisteminin de olduğunu belirtti.

Tsunamiye karşı birtakım bölgelerde milyarlarca dolar harcanarak yerlatı tünelleri ve yolları yapıldığı ve bu sayede Tokyo’nun sular altında kalmasının engellendiği ve tsunami sularının sel sularına yönlendirildiği de belirtildi.

46 MİLYAR DOLAR HARCANDI

Japonya’da hükümet sarsıntıyla gayret teknolojilerinin bakımı, tamiri ve yatırımı için ise rekor bir ölçüsü gözden çıkarmış durumda… Yalnızca 2023’te hükümet sarsıntıda vatandaşlarına ziyan gelmemesi için 46.1 milyar dolar harcadı.

Yılda 2 bin sarsıntının yaşandığı ülkede zelzele konusundaki eğitimin ve tatbikatların da büyük bir kıymeti olduğu belirtildi.